Czworokąt

Czworokąt, czworobok[1] – wielokąt płaski o czterech bokach[1]. Każdy czworokąt ma dwie przekątne – odcinki łączące dwa niesąsiednie wierzchołki.
Typy
Wyróżnia się kilka typów czworokątów na podstawie:
- relacji między bokami jak ich równoległość lub równość ich długości;
- miar kątów;
- symetrii.
Przykładowe kategorie to:
- trapezy – mające co najmniej jedną parę boków równoległych;
- trapezoidy pozbawione tej cechy, czasem też definiowane wypukłością;
- deltoidy zdefiniowane symetrią, czasem też innymi warunkami.
Do tych pierwszych należą:
- równoległoboki mające także drugą parę boków równoległych;
- szczególne przypadki powyższych: prostokąty i romby;
- kwadraty – czworokąty foremne, czyli przekrój zbiorów prostokątów i rombów.
| nazwa | definicja | przekątne | szczególne przypadki (odmiany) | uogólnienia |
|---|---|---|---|---|
| trapez | para boków równoległych | równoległobok | ||
| równoległobok | dwie pary boków równoległych | przecinają się w połowie | prostokąt i romb | trapez |
| prostokąt | wszystkie kąty proste | są równej długości i przecinają się w połowie | kwadrat | równoległobok |
| romb | równe wszystkie boki | przecinają się pod kątem prostym w połowie | kwadrat | równoległobok i deltoid |
| kwadrat | równe wszystkie boki, a wszystkie kąty proste | są równej długości i przecinają się pod kątem prostym w połowie | prostokąt i romb | |
| deltoid | jedna z przekątnych zawiera się w osi symetrii czworokąta | przecinają się pod kątem prostym i jedna dzieli drugą w połowie | romb |
Własności
- W każdym czworokącie suma miar kątów wewnętrznych wynosi 360°[1].
- Na czworokącie da się opisać okrąg wtedy i tylko wtedy, gdy sumy miar przeciwległych kątów wewnętrznych wynoszą 180°[1]. Innego kryterium dostarcza twierdzenie Ptolemeusza.
- W czworokąt da się wpisać okrąg wtedy i tylko wtedy, gdy sumy długości przeciwległych boków czworokąta są równe[1] – por. twierdzenie Pitota.
Przypisy
- 1 2 3 4 5 Czworokąt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-12-03].
Linki zewnętrzne
Bogdan Staruch, Podział czworokątów, Zintegrowana Platforma Edukacyjna, zpe.gov.pl [dostęp 2024-05-28].- Joanna Jaszuńska, Wysokości czworokąta, „Delta”, kwiecień 2018, ISSN 0137-3005 [dostęp 2024-10-30].
- Stanisław Hauke, Czworokąty bliźniacze, „Delta”, styczeń 2020, ISSN 0137-3005 [dostęp 2024-11-02].
- Eric W. Weisstein, Quadrilateral, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2023-12-03].

