Edward Likowski

Edward Likowski

Prymas Polski
Gratia Dei Sum Id Quod Sum Z Bożej Łaski Jestem Tym Kim Jestem
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	26 września 1836 Września
Data i miejsce śmierci	20 lutego 1915 Poznań
Miejsce pochówku	bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu
Arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański
Okres sprawowania	1914–1915
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	21 grudnia 1861
Sakra biskupia	1 maja 1887

Edward Likowski (ur. 26 września 1836 we Wrześni, zm. 20 lutego 1915 w Poznaniu) – polski duchowny rzymskokatolicki, historyk Kościoła, biskup pomocniczy poznański w latach 1887–1914, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański oraz prymas Polski w latach 1914–1915.

Był synem Wincentego i Józefy z Zimniewiczów. Uczeń Królewskiego Katolickiego Gimnazjum w Ostrowie, gimnazjum we Wrześni, Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Studia teologiczne odbył w Münsterze, gdzie uzyskał licencjat (1861) i doktorat (1881) z teologii. Po wyświęceniu na kapłana, w grudniu 1861, sprawował przez 10 miesięcy obowiązki wikariusza w Kcyni, a następnie przez trzy lata katechety i nauczyciela języka hebrajskiego w gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Opracował w języku polskim katechizm J. Deharbe dla młodzieży dojrzalszej^[1], który doczekał się kilku wydań. Równocześnie pisał artykuły naukowe do Tygodnika Katolickiego. Na początku 1866 został powołany na profesora historii kościelnej i prawa kanonicznego seminarium duchownego w Poznaniu^[2]. W 1869 uczestniczył w soborze watykańskim I jako teolog arcybiskupa Mieczysława Ledóchowskiego.

Członek czynny Akademii Umiejętności w Krakowie od 1887, a w latach 1895–1915 prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Doctor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1900). Był kustoszem kolegiaty św. Marii Magdaleny w Poznaniu.

W trakcie Kulturkampfu przez kilka miesięcy przebywał w więzieniu. 1 maja 1887 r. został wyświęcony na biskupa pomocniczego archidiecezji gnieźnieńskiej z tytułem biskupa Aureliopolis in Lydia. 13 sierpnia 1914 r. otrzymał urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego i tytuł prymasa Polski. Należał do ścisłego grona tajnych reprezentantów pozbawionych możliwości sprawowania godności kardynała.

W 1911 został uhonorowany przez Piusa X tytułem hrabiego rzymskiego i asystenta tronu papieskiego.

Pochowany w katedrze poznańskiej w kaplicy Szołdrskich.

Jego bratankiem był Henryk Likowski, również duchowny i historyk Kościoła katolickiego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

W 2019 jego imię nadano skwerowi w Poznaniu, położonemu w rejonie ulic Jana Pawła II i Kaliskiej^[3].

• Historia unii Kościoła ruskiego z Kościołem rzymskim (1875)
• Dzieje kościoła unickiego na Litwie i Rusi w XVII i XIX wieku uważane głównie ze względu na przyczyny jego upadku (1880)
• O rokowaniach poprzedzających unię brzeską (1596 r.) (1886)
• Rzut oka na wewnętrzny stan Cerkwi Ruskiej przed Unią Brzeską, „Roczniki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” t. 20 (1894), s. 226–265.
• Unia brzeska w 1596 (1896)
• Synody dyecezyi chełmskiej obrządku wschodniego (1902)

• Filipowicz M., Edward Likowski jako historyk Kościoła unickiego (komunikat), „Roczniki Humanistyczne”, t. 41 (1993), z. 7, s. 59–63.
• Galos A., Likowski Edward, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Warszawa 1972, s. 330–332.
• Gąsiorowski A., Likowski Edward, [w:] Słownik historyków polskich, Warszawa 1994, s. 300.
• Kosman M., Między tronem a ołtarzem, Poznań 2000, ISBN 83-7272-017-7.
• Kwilecki A., Florkowski H., Ziemiaństwo wielkopolskie w kręgu arystokracji. Wyd. Poznańskie, 2004, s. 334

• Nota biograficzna Edwarda Likowskiego na stronie archidiecezji gnieźnieńskiej (arch.). [dostęp 2021-05-30].
• Edward Likowski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2012-01-09]  (ang.).
• Publikacje Edwarda Likowskiego w bibliotece Polona. [dostęp 2021-08-13].