Frącki (Pogórze)

Frącki
przysiółek wsi
Ilustracja
Widok wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Biała

Część miejscowości

Pogórze

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-220[1]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0491475

Położenie na mapie gminy Biała
Mapa konturowa gminy Biała, w centrum znajduje się punkt z opisem „Frącki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Frącki”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Frącki”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Frącki”
Ziemia50°27′24″N 17°41′19″E/50,456667 17,688611[2]

Frącki (dodatkowa nazwa w j. niem. Fronzke) – przysiółek wsi Pogórze w Polsce, położony w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[3][4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.

W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do ówczesnego województwa opolskiego.

Nazwa

Według Heinricha Adamy’ego nazwa wywodzi się od polskiej nazwy ptaka "wrony"[5]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako nazwę starszą od niemieckiej wymienia "Fronka (Wronza)" podając jej znaczenie "Krahenplatz" czyli w języku polskim "Miejsce wron"[5]. Nazwa została później fonetycznie zgermanizowana na Fronzke[5] i utraciła swoje pierwotne znaczenie. Po II wojnie światowej polska administracja spolonizowała zgermanizowaną nazwę na Frącki. Obecnie obie nazwy nie mają związku ze źródłową nazwą odnoszącą się do wrony.

W gwarach prudnickich nazwa miejscowości występuje jako Fryłncki (odmiana: dzie miyszkył? na Fryłnckach, we Fryłnckach; jadã na Fryłncki, do Fryłncek; miyndzy Prudnikã, a Fryłnckōma)[6].

Historia

Pieczęć Frącek (1851)

Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[7]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[8].

Frącki (Fronzke) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na mapie z XIX wieku

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu chłopa trzymającego w prawej ręce grabie, po obu stronach wysokie trawy, a w otoku napis: FRONTZKE: GEM: SIGEL / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Frącki / Powiat Prudnicki)[9]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Frącki znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[10].

W spisie gromad i miejscowości w powiecie prudnickim na dzień 1 stycznia 1953 wymieniono Frącki jako przysiółek Pogórza pod nazwą Kolonia Frącki[11]. Według podziału administracyjnego województwa opolskiego na dzień 31 sierpnia 1964, Frącki (Frączki), jako przysiółek Pogórza, należały do gromady Łącznik[12]. W 1966 w przysiółku mieszkało 189 osób[13].

Podczas powodzi we wrześniu 2024 zalana została droga między Frąckami i Pogórzem[14].

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków[15]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

Liczba mieszkańców wsi

Transport

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się droga powiatowa nr 1206O relacji Biała – Ligota Bialska – Górka Prudnicka – Frącki – Pogórze – Sowin[18].

Frącki posiadają połączenia autobusowe z Białą, Głuchołazami, Korfantowem, Opolem, Prudnikiem, Rzymkowicami. W miejscowości znajduje się jeden przystanek autobusowy[19].

Religia

Katolicy z Frącek należą do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Łączniku (dekanat Biała)[20].

Turystyka

Przez Frącki prowadzi szlak rowerowy[21]:

Bezpieczeństwo

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 16 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[22].

Teren miejscowości, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[23]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[24].

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 946 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 30597
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  5. 1 2 3 Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 65, OCLC 456751858 (niem.).
  6. ↑ Robert Hellfeier, Miejscowości parafii Łącznik po śląsku [online], geudka.eu, 9 kwietnia 2024 [dostęp 2025-02-15].
  7. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  8. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  9. ↑ 889 Fronzke (Frącki) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 13 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  10. ↑ Abstimmungsgebiet Oberschlesien. Akte polnischer Wahlbeeinflussung., Berlin: Gea Verlag, 1921, s. 1.
  11. ↑ 11. Powiat Prudnicki (siedziba m. Prudnik), „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 6, Opole: Prezydium WRN, 20 maja 1953, s. 41.
  12. ↑ Podział administracyjny województwa opolskiego według stanu na dzień 31 sierpnia 1964 r., „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 9, Opole: Urząd Wojewódzki w Opolu, 3 września 1964, s. 13.
  13. 1 2 Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 219.
  14. ↑ Pomoc po powodzi: kroki do powrotu do normalności, „Panorama Bialska”, 9 (348), Biała: Gminne Centrum Kultury, październik 2024, s. 3, ISSN 1232-7352.
  15. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  16. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  17. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  18. ↑ Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26].
  19. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Frącki, gm. Biała [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  20. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  21. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  22. ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  23. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  24. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.