Ogiernicze

Ogiernicze
wieś
Ilustracja
Południowa część wsi (2024)
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Biała

Liczba ludności (2011)

160[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-220[2]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0491423

Położenie na mapie gminy Biała
Mapa konturowa gminy Biała, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ogiernicze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Ogiernicze”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Ogiernicze”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Ogiernicze”
Ziemia50°26′55″N 17°45′22″E/50,448611 17,756111[3]

Ogiernicze (dodatkowa nazwa w j. niem. Legelsdorf) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 160 osób[1].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 13 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej, tuż przy granicy gminy Biała z gminą Strzeleczki (powiat krapkowicki). Należy do Euroregionu Pradziad[5]. Niska bonitacja gleb[6].

Środowisko naturalne

W Ogierniczu panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Ogiernicza wynoszą 611 mm. Dominują wiatry zachodnie[7].

Nazwa

W pierwszych wzmiankach wieś występuje pod nazwą ex villa Logewnice[6]. Nazwa Ogiernicze nie znalazła potwierdzenia w dokumentach sprzed II wojny światowej. Polski językoznawca Stanisław Rospond odnalazł w metrykach parafii w Łączniku z lat 1684–1715 zapisy odnoście wsi: złogiewniczou, złogiewnicza, złogiewniczio, wobec czego wywnioskował, że nazwą wsi powinno być Łagiewnicze. Nazwa ta wywodzi się z faktu, że we wsi produkowano łagwie, czyli naczynia do przechowywania napojów. W pisowni niemieckiej nazwę Łagiewnicze zapisywano jako Lagewinitz, a następnie Legelsdorf[8]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wymienia ją pod polską nazwą Oglewnice i niemiecką Legelsdorf[9].

W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Łagiewnice[10]. 9 grudnia 1947 nadano miejscowości nazwę Ogiernicze[11]

W gwarach prudnickich nazwa miejscowości występuje jako Ôgierniczy lub Ogerniczy (odmiana: dzie miyszkył? w Ôg(i)erniczu, w Ôg(i)erniczach; jadã na Ôg(i)erniczy, do Ôg(i)ernicza, do Ôg(i)erniczĕ, do Ôg(i)erniczōw; miyndzy Prudnikã, a Ôgierniczã, Ôgierniczōma)[12].

Historia

Istnienie Ogiernicza stwierdzono we wczesnym średniowieczu. Pierwsze źródła pisane wspominające wieś pochodzą z 1679[6]. Była to wieś zagrodnicza[13].

Pieczęć Ogiernicza (1911)

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu ogiera w skoku zwróconego w prawo, a w otoku napis: GEMEINDE LEGELSDORF / Kreis Neustadt O/Schl. (pol. Gmina Ogiernicze / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)[14].

Ogiernicze (Legelsdorf) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na mapie z XIX wieku

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 226 mieszkańców Ogiernicza wszyscy posługiwali się językiem polskim[15]. W wyborach parlamentarnych w Republice Weimarskiej w 1919 najwięcej głosów w Ogierniczu zdobyli chrześcijańscy demokraci[16].

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Ogiernicze znalazło się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[17], w obwodzie nr 9 powiatu prudnickiego[18]. 6 lutego 1921 w Ogierniczu odbył się polski wiec, w którym wzięło udział 700 osób. Uchwalono wówczas rezolucję protestującą przeciw tzw. „emigrantom plebiscytowym”[19]. Kolejny wiec zorganizowano 27 lutego 1921[20]. Do głosowania uprawnionych było w Ogierniczu 199 osób, z czego 125, ok. 62,8%, stanowili mieszkańcy (wszyscy urodzeni w miejscowości). Oddano 193 głosy (ok. 97% uprawnionych), w tym 193 (100%) ważne; za Niemcami głosowały 132 osoby (ok. 68,4%), a za Polską 61 osób (ok. 31,6%)[21].

Podczas II wojny światowej, w marcu 1945 wieś była jedną z miejscowości powiatu prudnickiego, które zostały przystosowane przez Niemców do obrony przed Armią Czerwoną. Została ona otoczona rowem[22]. Zajęli ją zmierzający do Prudnika żołnierze 1 Frontu Ukraińskiego[23].

W latach 1945–1950 Ogiernicze należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.

W latach 1952–1954 i 1973–1975 wieś należała do gminy Łącznik[24][25][26].

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków[27]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

Liczba mieszkańców wsi

Zabytki

Kapliczka

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Ogierniczu chroniona jest[35]:

  • kapliczka

Transport

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się droga powiatowa nr 1266O relacji Łącznik – Ogiernicze[36].

Religia

Katolicy z Ogiernicza należą do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Łączniku (dekanat Biała)[37].

Turystyka

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Ogierniczu[38]. Przez Ogiernicze przebiega trasa Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej, za przejechanie którego PTTK Prudnik przyznaje odznakę[39].

Szlaki rowerowe

Przez Ogiernicze prowadzi szlak rowerowy[40]:

Bezpieczeństwo

Remiza OSP Ogiernicze

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Ogierniczu działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[41].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 15 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[42].

Teren wsi, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[43]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[44].

Galeria

Przypisy

  1. 1 2 GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 843 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 91348
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-20].
  6. 1 2 3 Ogiernicze – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-20].
  7. ↑ Klimat: Ogiernicze: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-20].
  8. ↑ Kazimierz Kasicz, Józefów czy Józefówek, „Panorama Bialska”, 2 (47), Biała: Zarząd Miasta i Gminy, marzec 1996, s. 1, 10, ISSN 1232-7352.
  9. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII – wynik wyszukiwania – DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-08-20].
  10. ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 30.
  11. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55).
  12. ↑ Robert Hellfeier, Miejscowości parafii Łącznik po śląsku [online], geudka.eu, 9 kwietnia 2024 [dostęp 2025-02-15].
  13. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 90.
  14. ↑ 947 Legelsdorf (Ogiernicze) II [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 17 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  15. 1 2 Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912, s. 52.
  16. ↑ Wynik wyborów w Prudnickiem, „Gazeta Opolska”, 284, Opole: Nakładem Wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 5 grudnia 1919, s. 1.
  17. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
  18. ↑ Hellfeier 2014 ↓, s. 100.
  19. ↑ Wiadomości potoczne, „Głogowianka”, Ryszard Jazowski – redaktor naczelny, 2, Opole: Gazeta Opolska, 12 lutego 1921, s. 3.
  20. ↑ Polska Niedziela w powiecie prudnickim, „Gazeta Opolska”, Bronisław Koraszewski – redaktor naczelny, 51, Opole: Nakładem i drukiem wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 4 marca 1921, s. 4.
  21. ↑ Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W [online], web.archive.org, 29 stycznia 2017 [dostęp 2023-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-29].
  22. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 184.
  23. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 182.
  24. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  25. ↑ Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim (Dz. Urz. WRN w Opolu z 11 grudnia 1972 r. Nr 14, poz. 167).
  26. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.
  27. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  28. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  29. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  30. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  31. 1 2 Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  32. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 219.
  33. 1 2 3 4 Ogiernicze [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  34. ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  35. ↑ Ewidencja – Gmina Biała [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-02-11].
  36. ↑ Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26].
  37. ↑ Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  38. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  39. ↑ Regulamin Odznaki Turystyczno-Krajoznawczej Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-08].
  40. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  41. ↑ Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  42. ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  43. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  44. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.