Helianthemapion velatum

Helianthemapion velatum – gatunek chrząszcza z rodziny pędrusiowatych i plemienia Aplemonini. Zamieszkuje zachód Palearktyki.

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1854 roku przez Carla E.A. Gerstäckera na łamach „Stettiner Entomologische Zeitung” pod nazwą Apion velatum^[1][2]. Jako lokalizację typową wskazano Smyrnę w Turcji^[1].

Chrząszcz o ciele długości od 1,7 do 2 mm. W ubarwieniu występuje mocny połysk zielonkawy do jasnoniebieskiego. Oskórek porastają białe, wyraźne, choć krótkie i rzadkie włoski. Stożkowata głowa ma stosunkowo krótkie i grube czułki oraz dość płaskie oczy. Owłosienie przy dolnych krawędziach oczu ustawione jest promieniście. U samca ryjek jest tak długi jak przedplecze, całkowicie prosty i u wierzchołka połyskujący, u samicy natomiast jest wyraźnie dłuższy niż przedplecze i trochę szczuplejszy niż u płci przeciwnej. Przedplecze jest tak szerokie jak długie, pośrodku rozszerzone, znacznie szersze od głowy, węższe od nasady pokryw. Punkty na jego powierzchni są stosunkowo grube i niezbyt gęsto rozmieszczone. Pokrywy są nieznacznie ku tyłowi rozszerzone, najszersze za środkiem długości i tam niewiele szersze niż w słabo zaznaczonych barkach. Odnóża tylnej pary u samca odznaczają się niewielkim, zaostrzonym, ku dołowi skierowanym ząbkiem po wewnętrznej stronie wierzchołkowej części pierwszego członu stopy^[3].

Owad ten zasiedla łąki, zarośla i suche wzgórza, zwłaszcza o wapiennym podłożu^[4]. Jest oligofagiem czystkowatych^[5]. Najczęściej żeruje na posłonkach^[4][5], w tym pospolitym i rozesłanym^[4][3], ale podawany jest także z rodzajów Fumana i Tuberaria^[5].

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Hiszpanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch^[2], Polski^[4], Czech, Słowacji, Węgier i Bułgarii^[2]. W Azji notowany jest z Gruzji, Cypru, Turcji, Syrii, Izraela i Synaju. W Afryce podawany jest z Maroka i Libii^[2].

W Polsce owad ten znany jest tylko z Ojcowskiego Parku Narodowego i jego okolic^[4]. Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” umieszczony został jako gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem (CR)^[6]. Z kolei na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” znalazł się jako gatunek zagrożony wymarciem (EN)^[7].