Helianthemapion
| Helianthemapion | |||
| Wagner, 1930 | |||
_male_(17808598510).png) Samiec H. aciculare | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
Apioninae | ||
| Nadplemię |
Apionitae | ||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Helianthemapion | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Apion velatum Gerstäcker, 1854 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Helianthemapion – rodzaj chrząszczy z rodziny pędrusiowatych i plemienia Aplemonini. Obejmuje cztery opisane gatunki. Zamieszkują Europę, Afrykę Północną i Azję Zachodnią. Żerują na czystkowatych.
Morfologia
Chrząszcze o ciele długości od 1,4 do 2,2 mm. Ubarwienie zazwyczaj mają metalicznie spiżowe, zielone lub niebieskawe, często z metalicznie czarnym ryjkiem. Oskórek porastają krótkie, włosowate łuski, na przedpleczu skierowane dośrodkowo, a na międzyrzędach pokryw ustawione w pojedynczych szeregach[1].
Głowa ma płaskie i węższe od podstawy ryjka czoło z pięcioma punktowanymi bruzdami, przeciętnie wysklepione i nieco wydłużone oczy oraz niskie i krótkie, słabo ku tyłowi zbieżne i ledwo co przekraczające przednie krawędzie oczu kile podoczne. Ryjek ma przód gładki i błyszczący, a środek bardzo nieznacznie poszerzony. Długość ryjka u samca wynosi od 0,87 do 1 długości przedplecza, a u samicy od 1 do 1,22 długości przedplecza. Krótkie, ku tyłowi zanikające rowki leżą na spodniej jego stronie. Osadzone w okolicy nasadowych 0,3 długości ryjka czułki zwieńczone są buławką 1,75 raza dłuższą niż szerszą[1].
Długość przedplecza wynosi od 1 do 1,15 jego szerokości. Jest ono walcowate, najszersze pośrodku, bardzo słabo ku przodowi zwężone, o nieznacznie zaokrąglonych bokach i prostej krawędzi tylnej. Dołki przedtarczkowe są eliptyczne do bruzdowatych, zwykle niewielkie. Tarczka jest mała, zaokrąglona i naga. Podługowato-owalne, od 1,7 do 1,8 raza dłuższe niż szersze, najszersze pośrodku pokrywy mają przeciętnie zaznaczone barki, skrócony przed tarczą pierwszy rządek i pozbawione są wyspecjalizowanych szczecinek. Guzkowaty wyrostek zapiersia jest dość wąski i wydłużony. Odnóża mają nieuzbrojone golenie, średniej długości stopy i opatrzone ząbkami pazurki. U samca stopa pary tylnej, a często też środkowej ma na spodzie pierwszego członu kolec[1].
Odwłok ma pierwszy z widocznych sternitów dwukrotnie dłuższy niż następny (oba są przeciętnie sklepione), a piąty na tylnej krawędzi zaokrąglony u samicy i ścięty u samca. Wierzchołkowa krawędź pygidium u samca jest lekko pośrodku wcięta. Między znacznie dłuższymi od trzonka ramionami Y-kształtnego spiculum gastrale znajduje się zesklerotyzowana, trójkątna błona. Genitalia samca mają tegmen z bardzo długimi, pośrodku zaopatrzonymi w dwa szeregi grubych mikroszczecinek, na szczytach zaostrzonymi płatami parameroidalnymi, a także silnie wcięte prostegium z niskim kilem środkowym nasadowo wystającym w postaci małego ząbka. Walcowaty i na szczycie ścięty płat środkowy edeagusa (prącie), jest w widoku bocznym lekko zagięty z ostrym wierzchołkiem. Temony są bardzo krótkie, a w endofallusie brak jest struktur w części nasadowej, podczas gdy w części wierzchołkowej występują gęsto rozmieszczone ząbki[1].
Ekologia i występowanie
Owady te są fitofagami czystkowatych[1]. Larwy przechodzą rozwój wewnątrz łodyg i torebek, mogąc powodować powstawanie nieznacznych wyrośli[1][2]. Do ich roślin żywicielskich należą gatunki z rodzajów: posłonek, fumana i Tuberaria[1].
Rodzaj palearktyczny o europejsko-śródziemnomorskim typie rozsiedlenia[1], podawany z zachodniej, środkowej i południowej części Europy, Afryki Północnej oraz Azji Zachodniej[3]. Z Polski wykazano tylko H. velatum, natomiast stare doniesienia o występowaniu w tym kraju H. aciculare uznaje się za niewiarygodne[2][4].
Taksonomia
Takson ten wprowadzony został w 1930 roku przez Hansa Wagnera w publikacji współautorstwa Alberta Winklera w randze podrodzaju w obrębie rodzaju Apion[5]. W XX wieku bywał traktowany jako synonim podrodzajów Perapion lub Phrissotrichum. W 1990 roku Miguel A. Alonso-Zarazaga wyniósł omawiany takson do rangi osobnego rodzaju oraz wyznaczył jego gatunkiem typowym A. velatum[1], opisanego w 1854 roku przez Carla E.A. Gerstäckera[6].
Do rodzaju zalicza się cztery opisane gatunki[1][3]:
- Helianthemapion aciculare (Germar, 1817)
- Helianthemapion genuense (Osella, 1973)
- Helianthemapion kefense (Normand, 1921)
- Helianthemapion velatum (Gerstäcker, 1854).
Jako przypuszczalnie najbliższego krewnego tego taksonu wskazuje się rodzaj Phrissotrichum[1].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Miguel Ángel Alonso-Zarazaga. Revision of the supraspecific taxa in the Palaearctic Apionidae Schoenherr, 1823 (Coleoptera, Curculionoidea). 2. Subfamily Apioninae Schoenherr, 1823: introduction, keys and descriptions. „Graellsia”. 46, s. 19-156, 1990.
- 1 2 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae.. „Katalog Fauny Polski”. 23 (18), 1992.
- 1 2 Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 7. Curculionoidea I, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2011, s. 150, ISBN 978-87-88757-93-4.
- ↑ Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98a Ryjkowce – Curculionidae. Wstęp i podrodzina Apioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1965.
- ↑ Hans Wagner, Apioninae, [w:] A. Winkler, Catalogus Coleopterorum Regionis Palaearcticae. Pars 11, Wien, 1385-1401 (1386).
- ↑ Carl Eduard Adolph Gerstäcker. Beschreibung neuer Arten der Gattung Apion Herbst. „Stettiner Entomologische Zeitung”. 15, s. 278, 1854. Stettin Entomologischer Verein zu Stettin.