Holotrichapion pullum

Holotrichapion pullum
(Gyllenhal, 1833)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Nadrodzina

ryjkowce

Rodzina

pędrusiowate

Podrodzina

Apioninae

Nadplemię

Apionitae

Plemię

Apionini/Oxystomatini

Podplemię

Oxystomatina

Rodzaj

Holotrichapion

Podrodzaj

Holotrichapion (Apiops)

Gatunek

Holotrichapion (Apiops) pullum

Synonimy
  • Apion pullum Gyllenhal, 1833
  • Apion (Apion) pullum Gyllenhal, 1833
  • Apion (Holotrichapion) pullum (Gyllenhal, 1833)
  • Apion aestimatum Faust, 1891
  • Apion (Apion) aestimatum Faust, 1891

Holotrichapion pullumgatunek chrząszcza z rodziny pędrusiowatych i podrodziny Apioninae. Zamieszkuje środkową i wschodnią część Europy oraz zachodnią część Azji. Żeruje na lucernach.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1833 roku przez Leonarda Gyllenhaala pod nazwą Apion pullum[1]. W 1990 roku umieszczony został przez Miguela Á. Alonsa-Zarazagę w podrodzaju Apiops w obrębie rodzaju Holotrichapion[2].

Morfologia

Chrząszcz o ciele długości od 1,6[3] do 2,5 mm[4]. Oskórek na przedpleczu i pokrywach jest jednakowo lśniący[3], na tych ostatnich zielonkawoniebieski[4], jaśniejszy niż u podobnego pędrusia lucernowca[3].

Prostokątną w zarysie[3] głowę cechują: bardziej niż u pędrusia lucernowca płaskie oczy[3][4], bardzo słabo zaznaczone i nie wykraczające poza przednią krawędź oczu kile podoczne[2], grube punktowanie czoła[3][4], niewykraczające poza połowę oczu punktowanie ciemienia[2] oraz prawie równoległe skronie[3][4]. Ryjek u samca jest nieco krótszy niż głowa i przedplecze razem wzięte, stosunkowo gruby, walcowaty, równomiernie i niezbyt mocno zakrzywiony, aż po szczyt matowy i gęsto punktowany. U samicy ryjek jest wyraźnie dłuższy niż głowa i przedplecze razem wzięte, znacznie cieńszy niż u płci przeciwnej, niezbyt mocno zakrzywiony, pokryty punktami bardziej niż u samca rozproszonymi. Czułki u samicy osadzone są bliżej połowy długości ryjka niż u samca[3]. Na guli poprzeczna listewka jest u samicy słabo rozwinięta, a u samca nieobecna[4][3].

Przedplecze jest wyraźnie szersze niż dłuższe, w zarysie prostokątne, słabo ku przodowi zwężone[4], szersze niż u pędrusia lucernowca[3]. Punkty na przedpleczu są grube, gęściej rozmieszczone niż u pędrusia lucernowca[3], każdy zaopatrzony w drobny i delikatny włosek[4]. Mała, trójkątna tarczka ma pozbawioną punktów powierzchnię[2]. Pokrywy są owalne, słabiej wysklepione i słabiej ku tyłowi rozszerzone niż u pędrusia lucernowca[3], ku przodowi prosto się zwężające[4]. Międzyrzędy są zwykle płaskie, trochę węższe niż u pędrusia lucernowca[3]. U szczytu pokryw rządek trzeci łączy się z czwartym, piątym z szóstym, a siódmy z ósmym. Każda pokrywa ma jedną szczecinkę wyspecjalizowaną, umieszczoną w tylnej ⅓ międzyrzędu siódmego[2].

Biologia i ekologia

Owad ten zasiedla łąki, zarośla, nieużytki, pola, przydroża i rowy[5]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłemonofagicznymi fitofagami bobowatych z rodzaju lucerna. Stwierdzono ich żerowanie na lucernie nerkowatej, sierpowatej i siewnej[6][5].

Aktywne osobniki dorosłe obserwowane są od kwietnia do listopada[5][4]. Jaja umieszczane są przez samicę pojedynczo w pączkach liściowych rośliny. Okres ich składania przypada na wrzesień i jesień. Endofagiczna larwa żeruje wewnątrz pąka, a gdy ten zasycha, wykorzystuje go jako hibernakulum do przezimowania. Przepoczwarczenie następuje w pąku wiosną kolejnego roku[5][6].

Rozprzestrzenienie

Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Niemiec, Austrii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Serbii, Grecji oraz europejskiej części Rosji[1], a w Azji z syberyjskiej części Rosji[5][4], Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, anatolijskiej części Turcji, Syrii, Izraela i Iranu[1].

Przez Polskę przechodzi północno-zachodnia granica zwartego zasięgu tego pędrusia[5]; na południu i wschodzie kraju jest zdecydowanie częstszy niż na północnym zachodzie[7]. W Niemczech pojedyncze stwierdzenia dotyczą Saksonii i Górnego Palatynatu. W Austrii podawany jest tylko ze wschodnich krajów związkowych[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 7. Curculionoidea I, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2011, s. 168, ISBN 978-87-88757-93-4.
  2. 1 2 3 4 5 Miguel Ángel Alonso-Zarazaga. Revision of the supraspecific taxa in the Palaearctic Apionidae Schoenherr, 1823 (Coleoptera, Curculionoidea). 2. Subfamily Apioninae Schoenherr, 1823: introduction, keys and descriptions. „Graellsia”. 46, s. 19-156, 1990.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98a Ryjkowce – Curculionidae. Wstęp i podrodzina Apioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1965.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Gattung Holotrichapion Györffy. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2025-02-15].
  5. 1 2 3 4 5 6 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae. „Katalog Fauny Polski”. 23 (18), 1992.
  6. 1 2 W.N. Ellis: Holotrichapion pullum (Gyllenhal, 1833). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2025-02-15].
  7. species: Holotrichapion (Apiops) pullum (L. Gyllenhal, 1833). [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2025-02-15].