III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Katowicach

III Liceum Ogólnokształcące
im. Adama Mickiewicza
w Katowicach

liceum ogólnokształcące
Gmach szkoły od strony ulicy A. Mickiewicza
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Adres	ul. A. Mickiewicza 11 40-052 Katowice
Data założenia	9 października 1871
Patron	Adam Mickiewicz
Liczba uczniów	771 (2025)[1]
Dyrektor	mgr Katarzyna Noworzyń
Wicedyrektorzy	mgr Izabela Kuźnicka mgr Beata Zygadlewicz-Kocus
Członkostwo	Stowarzyszenia Szkół Aktywnych
Położenie na mapie Katowic III LO
Położenie na mapie Polski III LO
Położenie na mapie województwa śląskiego III LO
50°15′42,6″N 19°01′04,2″E/50,261833 19,017833
Strona internetowa

III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Katowicach – publiczne liceum ogólnokształcące w Katowicach, z siedzibą przy ulicy A. Mickiewicza 11, na terenie dzielnicy Śródmieście.

Zostało założone 9 października 1871 roku jako Gimnazjum Miejskie, a swoją obecną nazwę posiada od 1959 roku. Jest jednym z najbardziej prestiżowych placówek w województwie śląskim. Jest członkiem Stowarzyszenia Szkół Aktywnych. Siedziba szkoły znajduje się w zabytkowym neogotyckim gmachu z lat 1898–1900.

Początki obecnego III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Katowicach sięgają drugiej połowy XIX wieku, kiedy to 9 października 1871 roku zostało otwarte miejskie gimnazjum^[2]. Władze Katowic już od 1869 roku starały się o otwarcie w młodym wówczas mieście gimnazjum symultannego (niem. Simultanes Gymnasium), a inicjatorem projektu był radny dr Richard Holtze^[3]. Na cen cel magistrat zaciągnął pożyczkę o wysokości 2 tys. talarów^[4]. Decyzję o powołaniu gimnazjum została zatwierdzona przez rejencję w Opolu 14 lutego 1871 roku i przypieczętowana reskryptem 20 maja 1871 roku. Szkoła formalnie otrzymała nazwę Gimnazjum Miejskie (niem. Städtische Gymnasium)^[5]. Pierwszym dyrektorem szkoły został mianowany Ernst Müller^[4], a poza nim zatrudniono sześciu nauczycieli^[5].

Pierwsza siedziba Gimnazjum Miejskiego mieściła się w latach 1871–1873 przy ulicy Młyńskiej (ówcześnie Mühlstraße), następnie od 1873^[4] bądź od 22 marca 1875 roku^[5] w budynku u zbiegu Grundmannstraße (obecnie ulica 3 Maja) i Schillerstrasse (obecnie ulica J. Słowackiego) – późniejszej siedziby VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Katowicach)^[4].

Na koniec pierwszego semestru 1887 roku najwięcej absolwentów szkoły było wyznania żydowskiego (106 osób), następnie katolików (95 osób) i kolejno ewangelików (72 osób). Uczyło się tutaj wiele osób spoza Górnego Śląska, zwłaszcza z Królestwa Polskiego^[6].

Ze względu na wzrost liczby uczniów uczęszczających do katowickiego Gimnazjum Miejskiego miasto podjęło decyzję o budowy nowego gmachu szkolnego, który powstał przy obecnej ulicy A. Mickiewicza w latach 1898–1900^[4]. 9 października 1900 roku grono profesorskie i uczniowie w uroczystym pochodzie przeszli do nowego gmachu^[7]. Nowy budynek dysponował 16 salami ogólnymi, pracowniami tematycznymi, salami audytoryjno-wykładowymi, salą gimnastyczną oraz aulą^[5]. Do poprzedniego gmachu w 1901 roku przeniosła się Wyższa Szkoła Żeńska (niem. Höhere Mädchenschule; późniejsze VIII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Katowicach)^[8][4].

Na początku XX wieku katowickie Gimnazjum Miejskie było trzecim pod względem liczby uczniów na Górnym Śląsku – po bytomskim i gliwickim, a odróżnieniu od nich nie miało ono charakteru wyznaniowego^[9]. Od 1 kwietnia 1905 roku szkoła działała jako placówka państwowa, przyjmując nazwę Gimnazjum Państwowe (niem. Staatliches Gymnasium; bądź od 1906 roku^[2][4][7]). Przed 1922 rokiem w katowickim Gimnazjum Państwowym zatrudnionych było 21 nauczycieli etatowych i 7 stażystów^[10]. W tym czasie uczęszczało do niego 615 uczniów w 18 oddziałach^[6].

Po włączeniu Katowic w granice Polski w 1922 roku podjęto decyzję o powstaniu Państwowego Męskiego Zreformowanego Gimnazjum Klasycznego, które rozpoczęło działalność 14 września 1922 roku. Była to jedyny tego typu placówka w mieście, a kierownikiem szkoły został Franciszek Kutsch. W 1929 roku oddziały klasyczne przekształcono w humanistyczne, a pełna unifikacja pod względem programowym z resztą Polski nastąpiła w 1933 roku^[11]. W roku 1934 zmieniono nazwę szkoły na Państwowe Gimnazjum i Liceum w Katowicach^[12]. Placówkę przekształcono wówczas w czteroletnie gimnazjum oraz dwuletnie liceum o charakterze profilowanym, kształcąc w profilach: humanistycznym, klasycznym, matematyczno-fizycznym i przyrodniczym^[11].

W latach międzywojennych w działały tutaj różnego typu koła zainteresowań, m.in. miłośników języka polskiego i filozoficzne. Redagowano gazetę szkolną „Nasze Pisemko” (późniejsze „Śmiało”), a od 1922 roku działała tutaj Męska Drużyna Harcerska im. Tadeusza Kościuszki^[13].

W okresie niemieckiej okupacji podczas II wojny światowej placówkę przekształcono w szkołę niemiecką^[14] – szkoła średnia typu humanistycznego działała w latach 1940–1944^[12]. W katowickim gimnazjum w 1940 roku działało 9 oddziałów, a liczba uczniów wynosiła około 130. Zatrudnionych było wówczas 130 nauczycieli. W 1944 roku oddziałów było 5, a uczyło się w nich 275 uczniów^[15].

Po wyzwoleniu z niemieckiej okupacji, na zrębach niemieckiej szkoły zostało powołane Państwowe Gimnazjum i Liceum Męskie^[12][16]. Dzięki staraniu pierwszych dyrektorów szkoły, dra Zdzisława Obrzudy i mgra Franciszka Dłużniewskiego, szkoła wznowiła swoją działalność 17 lutego 1945 roku. W roku szkolnym 1948/1949 szkoła została przekształcona w Szkołę Podstawową i Liceum Ogólnokształcące nr 3 w Katowicach, a w roku szkolnym 1949/1950 wprowadzono do męskiej do tej pory szkoły koedukację, która na stałe przyjęła się od 1955 roku^[17]. W 1958 roku zakończono działanie szkoły podstawowej^[12] i od tego momentu szkołę przemianowano na III Liceum Ogólnokształcące, które imię Adama Mickiewicza formalnie przyjęła 13 maja 1959 roku^[17].

Uwaga – lista jest niepełna

Obecna siedziba szkoły powstała w latach 1898–1900 w Katowicach na rogu ulicy A. Mickiewicza (wówczas August-Schneiderstraße) i ulicy J. Słowackiego (wówczas Schillerstraße)^[4], w sąsiedztwie dawnego placu Tiele-Wincklerów (niem. Tiele-Winckler Platz)^[7]. Znajduje się przy ulicy A. Mickiewicza 11, w dzielnicy Śródmieście^[20].

Obiekt, zaprojektowany przez Josefa Perzika bądź Maxa Grünfelda, został wykonany z czerwonej cegły, w stylu neogotyckim. Złożony jest z trzech części na planie litery „U”, jest trójkondygnacyjny, z podpiwniczeniem i poddaszem^[12]. Charakterystyczna dla wizerunku szkoły jest rozeta zdobiąca fasadę budynku^[21], a także herb miasta Katowice z inskrypcją „1866”. Wewnątrz budynku znajduje się aula zdobiona witrażami i zwieńczona malowidłem o powierzchni około 30 m², symbolizującym triumf wiedzy^[20].

Obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa katowickiego 8 lipca 1992 roku (nr rej.: A/1475/92)^[22], następnie przeniesiony do rejestru zabytków województwa śląskiego 17 lipca 2019 roku (nr rej.: A/521/2019)^[23].

III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Katowicach to szkoła publiczna, którego organem prowadzącym jest miasto Katowice, a organem sprawującym nadzór Śląski Kurator Oświaty w Katowicach^[24].

Organami szkoły są: Dyrektor Szkoły, Rada Pedagogiczna, Rada Rodziców i Samorząd Uczniowski^[24]. Dyrektorem szkoły według stanu na 2025 rok jest Katarzyna Noworzyń, a wicedyrektorami Izabela Kuźnicka i Beata Zygadlewicz-Kocus^[25].

Hymnem III Liceum jest Pieśń Filaretów Adama Mickiewicza. Szkoła posiada swój sztandar, święto – Dzień Patrona Szkoły, a także odznaczenie – Odznakę Mickiewiczowską^[24].

Placówka ta jest szkołą uniwersytecką dzięki prowadzonej współpracy z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach, dając możliwość uczestnictwa uczniom w zajęciach prowadzonych przez wykładowców akademickich^[26]. Ponadto szkoła współpracuje m.in. z: Muzeum Śląskim w Katowicach, Muzeum Historii Katowic, Śląskim Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach, różnego rodzaju fundacjami, domami kultury czy klubami sportowymi^[27]. Szkoła jest członkiem Stowarzyszenia Szkół Aktywnych^[28][29].

W szkole prowadzona jest m.in. edukacja regionalna, prawna czy program matury międzynarodowej. Organizowane są tutaj różnego typu konkursy, w tym wiedzy neurobiologicznej „Brain Bee”, „Oleanpiada”, „Business Challenge”, “Polityka, Kapitał, Biznes” i inne. Realizowane są zajęcia interdyscyplinarne czy program tutoringu dla najzdolniejszych uczniów. Prowadzone są działania wolontariackie i charytatywne, a także działa tutaj Szkolny Klub UNICEF i Szkolna Grupa Amnesty International. Prowadzone są wymiany międzynarodowe ramach programu Erasmus+^[27].

W szkole siedzibę ma koszykarski klub sportowy AZS AWF Mickiewicz Katowice^[30]. Działa także Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Katowicach, które ma na celu m.in. kultywowanie tradycji szkoły czy utrzymywanie więzi między absolwentami a uczniami^[24].

W rankingu liceów w Katowicach za 2024 roku prowadzonym przez portal waszaedukacja.pl szkoła zajęła 1. miejsce^[31], natomiast w ogólnopolskim rankingu szkół średnich czasopisma „Perspektywy” za 2022 rok zajęła 19. miejsce w Polsce i 2. miejsce w województwie śląskim^[32].

• Kazimierz Gołba – pisarz, nauczyciel^[12]
• Zdzisław Hierowski – nauczyciel^[12]
• Paul Knötel – historyk sztuki, nauczyciel historii^[8] w latach 1888–1890^[33] i 1904–1920^[34]
• Stanisław Ligoń – dyrektor Polskiego Radia Katowice, nauczyciel^[12]
• Józef Piernikarczyk – historyk, nauczyciel^[12]
• Kazimierz Popiołek – historyk, nauczyciel^[12]
• Hubert Uramowicz – nauczyciel wychowania fizycznego^[12][35]
• Stanisław Wilczewski – duchowny rzymskokatolicki, logopeda^[12]
• Jan Wypler – sinolog, nauczyciel^[12]

Do ówczesnego Gimnazjum Miejskiego w Katowicach uczęszczał także m.in. Wojciech Korfanty^[38].

• JerzyJ. Abramski JerzyJ., Ulice Katowic, Zawiercie: Graf-Mar, 2000, ISBN 83-913341-0-4  (pol.).
• TeresaT. Baranowska TeresaT., Korzenie szkolnictwa średniego w Katowicach, „Gazeta Uniwersytecka UŚ” (9 (129)), Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 2005, s. 2–5, ISSN 1505-6317  (pol.).
• AntoniA. Barciak AntoniA., EwaE. Chojecka EwaE., SylwesterS. Fertacz SylwesterS. (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 1, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012, ISBN 978-83-87727-24-6  (pol.).
• MichałM. Bulsa MichałM., GrzegorzG. Grzegorek GrzegorzG., BeataB. Witaszczyk BeataB., Domy i gmachy Katowic, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2013, ISBN 978-83-63780-00-5  (pol.).
• ZdzisławZ. Jedynak ZdzisławZ., Dzieje Gimnazjum Klasycznego w Katowicach w latach 1871–1922, [w:] AntoniA. Barciak (red.), W 40-lecie powstania Uniwersytetu Śląskiego – szkolnictwo i nauka na Górnym Śląsku, Katowice: Polska Akademia Nauk Oddział w Katowicach, 2009, s. 459–469, ISBN 978-83-88657-34-4  (pol.).
• JerzyJ. Moskal JerzyJ., WilhelmW. Szewczyk WilhelmW., StanisławS. Gadomski StanisławS. (red.), Bogucice, Załęże et nova villa Katowice: rozwój w czasie i przestrzeni, wyd. pierwsze, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1993, ISBN 978-83-85831-35-8  (pol.).
• StefanS. Pioskowik StefanS., Streifzüge durch Oberschlesien, Katowice: Grupa Infomax Katowice, 2017, ISBN 978-83-89476-58-6  (niem.).
• UrszulaU. Rzewiczok UrszulaU., Zarys dziejów Katowic 1299–1990, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2006, ISBN 978-83-87727-42-0  (pol.).