Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego

Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego (IH UR) – jednostka dydaktyczno-naukowa należąca do struktur Kolegium Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego^[1], powstała w 1983 roku z przekształcenia dotychczasowej katedry w instytut^[2]. W jej skład wchodzi 9 zakładów oraz 6 pracowni^[3]. Posiada uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego oraz wnioskowania o nadanie tytułu naukowego profesora. Prowadzi działalność dydaktyczną i badawczą związaną z ideologią Imperium Rzymskiego, pograniczem etnicznym polsko-ruskim i polsko-słowackim czasów nowożytnych i najnowszych, historią i kulturą Polski południowo-wschodniej na przestrzeni dziejów, badaniami nad emigracją zarobkową z Małopolski, ruchami społeczno-politycznymi na terenie Małopolski w XIX i XX wieku, stosunkami polsko-czesko-słowackimi oraz polsko-niemieckimi czasów najnowszych oraz dydaktyką historii^[4]. Instytut kształcił studentów na kierunkach historia, kulturoznawstwo i turystyka historyczno-kulturowa.^[5] Instytut wydaje własne publikacje naukowe: Limes, Historic@, Zeszyty Naukowe "Semper Fidelis" oraz CooltURalni^[6].

W Instytucie Historii zatrudnionych było (stan na rok akademicki 2013/2014) 43 pracowników naukowo-dydaktycznych, w tym 8 z tytułem profesora zatrudniony na stanowisku profesora zwyczajnego, 11 doktorów habilitowanych na stanowisku profesora nadzwyczajnego, 23 doktorów na stanowisku adiunkta oraz jeden doktor na stanowisku asystenta^[7].

Początki studiów historycznych w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie sięgają roku akademickiego 1973/1974, kiedy to zorganizowano zaoczne i wieczorowe studia magisterskie. 1 października 1974 roku powołano do życia Samodzielny Zakład Historii, w którym pracowało 4 nauczycieli akademickich. Od roku akademickiego 1974/1975 studia zaoczne zostały przeniesione do Przemyśla. Wzmożone wysiłki zmierzające do poszerzenia kadry naukowej zakładu zaowocowały uruchomieniem w Rzeszowie w roku akademickim 1977/1978 stacjonarnych historycznych studiów magisterskich. Ważnym momentem było przekształcenie w roku akademickim 1981/1982 Samodzielnego Zakładu Historii w Katedrę Historii, a następnie w roku akademickim 1982/1983 w Instytut Historii^[2].

Od 1999 roku Rada Wydziału posiada uprawnienia do nadawania stopnia i tytułu naukowego doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii^[2].

W roku akademickim 2012/2013 na instytucie kształciło się 651 studentów w trybie dziennym, a także 69 doktorantów i 65 słuchaczy studiów podyplomowych^[8].

W Instytucie Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego prowadzone są studia pierwszego stopnia, trwające 3 lata i kończące się uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata. Studenci mają do wyboru następujące kierunki i specjalizacje^[5]:

• historia
  • nauczycielska
  • archiwistyka współczesna
• kulturoznawstwo
  • animacja społeczności lokalnych
  • procesy kulturowe w Europie Środkowo-Wschodniej

Po ukończeniu studiów licencjackich ich absolwenci mogą kontynuować naukę na studiach drugiego stopnia (magisterskich uzupełniających), które trwają 2 lata i kończą się uzyskaniem dyplomu magistra na kierunkach i specjalnościach^[5]:

• historia
  • wschodnioeuropejska
  • ogólnohistoryczna
  • wojsko i polityka
  • nauczycielska
• kulturoznawstwo
  • pracownik instytucji kultury
  • zarządzanie instytucjami kultury
  • heritologia. Studia nad dziedzictwem kulturowym

Poza tym na Instytucie Historii prowadzone są studia podyplomowe dla nauczycieli chcących uczyć historii lub wiedzy o społeczeństwie^[9]. W ramach Wydziału Socjologiczno-Historycznego prowadzone są 4-letnie studia doktoranckie z historii (stacjonarne i niestacjonarne). Ich funkcjonowanie w zasadniczym stopniu zapewniają pracownicy Instytutu Historii. Po ich ukończeniu ich absolwenci uzyskują stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii^[10].

Lista niepełna:

1. ks. dr hab. Stanisław Nabywaniec (2005–2008)
2. prof. dr hab. Włodzimierz Bonusiak (2008–2012)
3. dr hab. Jolanta Kamińska-Kwak (2012–2016)
4. dr hab. Andrzej Bonusiak (2016-2024)
5. dr hab. Jan Pisuliński (od 2024 r.)

W kadencji 2024–2028:

W kadencji 2020–2024^[11]:

Zakład Historii Starożytnej i Orientalistyki

Zakład Historii Nowożytnej i Dziejów Kościoła

Zakład Historii XIX wieku

Zakład Historii Najnowszej

Zakład Historii Gospodarczej i Społecznej

Zakład Turystyki Historycznej i Kulturowej

Zakład Edukacji i Kultury Historycznej

Zakład Historii Historiografii i Metodologii Historii

Zakład Kulturoznawstwa

Pracownia Historii Średniowiecznej i Nordystyki Starszej

Pracownia Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii

Pracownia Historii Wojskowej

Pracownia Historii i Kultury Żydów

Pracownia Technicznych Środków Nauczania i Kształcenia

Pracownia Humanistyki Cyfrowej

• Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).