Juan Perón

Juan Domingo Perón Sosa

Data i miejsce urodzenia	8 października 1895 Lobos
Data i miejsce śmierci	1 lipca 1974 Buenos Aires
41. Prezydent Argentyny
Okres	od 12 października 1973 do 1 lipca 1974
Przynależność polityczna	Partia Justycjalistyczna
Poprzednik	Raúl Alberto Lastiri
Następca	Isabel Perón
29. Prezydent Argentyny
Okres	od 4 czerwca 1946 do 21 września 1955
Przynależność polityczna	Partia Justycjalistyczna
Poprzednik	Edelmiro Farrell
Następca	José Domingo Molina Gómez
20. Wiceprezydent Argentyny
Okres	od 8 lipca 1944 do 10 października 1945
Przynależność polityczna	Partia Justycjalistyczna
Poprzednik	Edelmiro Farrell
Odznaczenia

Juan Domingo Perón Sosa (ur. 8 października 1895 w Lobos, zm. 1 lipca 1974 w Buenos Aires) – argentyński generał i polityk. Prezydent Argentyny w latach 1946–1955 i 1973–1974.

Jego rodzina należała do klasy średniej^[1]. Ukończył szkoły wojskowe^[1]. W 1915 rozpoczął służbę w armii w stopniu porucznika. W latach 30. przebywał jako attaché wojskowy we Włoszech i Niemczech^[1][2]. Sympatyzował wówczas z ruchem faszystowskim^[2]. W 1941 powrócił do kraju^[3]. W 1943 uczestniczył w wojskowym zamachu stanu^[4]. W wojskowym rządzie kierował ministerstwem pracy i opieki społecznej^[4]. Od 1944 pełnił funkcję wiceprezydenta^[4]. W 1945 ożenił się z Evą Duarte^[3]. W tym samym roku został aresztowany na skutek walk frakcyjnych w rządzie. Został zwolniony pod naciskiem masowych protestów organizowanych przez popierające go związki zawodowe^[2][3].

W 1946 zwyciężył w wyborach prezydenckich^[4]. Kampanii wyborczej towarzyszyła fala represji przeciwko liberalnej opozycji^[3]. W 1947 utworzył Partię Peronowską, głoszącą program sprawiedliwości społecznej^[1][4] i tzw. peronizm^[2]. W czasie prezydentury tworzył państwo opiekuńcze oparte na wizji korporacjonizmu w faszystowskim wydaniu^[1]. Zwiększał ingerencje państwa w gospodarce i wprowadził do niej elementy socjalizmu. Znacjonalizował koleje, banki, sieć telefoniczną, część zakładów przemysłowych i flotę handlową. Finansował roboty publiczne i zwiększył wynagrodzenia dla robotników^[3][2]. W polityce zagranicznej zajmował stanowisko antybrytyjskie i antyamerykańskie^[3]. W 1949 zmienił konstytucję. Nowa zwiększyła uprawnienia prezydenta i pozwoliła mu na autorytarne rządy^[2][3]. W 1951 uzyskał reelekcję^[4]. W 1953 zniósł swobodę zrzeszania się i zlikwidował wolność prasy^[2]. Jednocześnie pogorszył swoje relacje z Kościołem katolickim, który ekskomunikował go^[2]. Reformy Peróna doprowadziły do izolacji Argentyny, pogorszenia się sytuacji ekonomicznej i spadku poziomu życia obywateli^[2].

Obalony w 1955 przez wojskowy zamach stanu^[1][4]. Udał się na wygnanie^[4] do Paragwaju^[3]. Od 1960 przebywał w Hiszpanii^[2]. Pod nieobecność Peróna w kraju rozwijał się zbrojny ruch partyzancki jego zwolenników znany jako Montoneros^[1]. W 1961 ożenił się z Isabelą Martinez^[3].

W wyborach prezydenckich w marcu 1973 poparł Héctora José Cámpora. Polityk był kandydatem wiernej Perónowi Partii Justycjalistycznej^[5]. Cámpora wygrał wybory, zyskując 49,5% głosów. Perón powrócił do kraju 20 czerwca 1973^[5]. W starciach, jakie wybuchły wtedy pomiędzy jego zwolennikami a służbami zginęło kilkaset osób^[5]. Narastająca przemoc i wycofanie poparcia Peróna zmusiły Cámporę do rezygnacji. 23 września 1973 roku odbyły się kolejne wybory. Perón zdobył w nich 61,9% głosów^[5]. Wiceprezydentem kraju została jego żona Isabela^[3]. W czasie ostatniej prezydentury prezentował o wiele bardziej prawicowe poglądy niż w latach 1946–1955^[2]. Na początku 1974 kraj znalazł się w stanie gospodarczej zapaści. Reakcją Peróna na kryzys były kolejne zagraniczne pożyczki. Wraz z malejącym poparciem jego rządy stawały się coraz bardziej represyjne. Zakazał protestów, a opozycję poddał represjom^[5].

Zmarł 1 lipca 1974^[5]. Władzę po nim objęła jego małżonka Isabela^[3].