Jurij Sodol

Jurij Sodol

Юрій Содоль

Jurij Sodol (2015)
generał porucznik
Data i miejsce urodzenia	26 grudnia 1970 Czuhujew, USRR, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	2003−2024
Siły zbrojne	Siły Zbrojne Ukrainy
Formacja	Wysoko Mobilne Wojska Desantowe Siły Wojskowo-Morskie Piechota Morska
Stanowiska	dowódca 25 Brygady Powietrznodesantowej I zastępca dowódcy WMWD dowódca Piechoty Morskiej dowódca Połączonych Sił
Główne wojny i bitwy	wojna rosyjsko-ukraińska: wojna w Donbasie inwazja Rosji na Ukrainę
Odznaczenia

Jurij Iwanowycz Sodol (ukr. Юрій Іванович Содоль, ur. 26 grudnia 1970 w Czuhujewie^[1]) – ukraiński wojskowy, generał porucznik, dowódca Połączonych Sił Sił Zbrojnych Ukrainy (2024), wcześniej dowódca Piechoty Morskiej (2018–2024) i I zastępca dowódcy Wysoko Mobilnych Wojsk Desantowych (2015–2018). Bohater Ukrainy (2022)^[2].

Urodził się w Czuhujewie w obwodzie charkowskim w rodzinie wojskowej^[3]. Po ukończeniu Wyższej Szkoły Dowodzenia Artylerii w Sumach rozpoczął służbę w pułku artylerii w obwodzie dniepropietrowskim^[3]. W 2002 ukończył Narodowy Uniwersytet Obrony Ukrainy im. Iwana Czerniachowskiego^[3].

W 2003 został żołnierzem wojsk powietrznodesantowych^[3]. W 2007 mianowany dowódcą 25 Brygady Powietrznodesantowej, w jednostce tej służył do 2015^[3]. W styczniu 2015 został mianowany I zastępcą Wysoko Mobilnych Wojsk Desantowych Sił Zbrojnych Ukrainy^[4].

6 marca 2018 został dowódcą ukraińskiej piechoty morskiej^[5]. 5 grudnia 2018 został awansowany na stopień generała porucznika^[6].

28 lutego 2022 Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przyznał mu tytuł Bohatera Ukrainy^[7].

12 lutego 2024 Serhij Najew poinformował opinię publiczną, że dzień wcześniej został odwołany z kierowania Dowództwem Połączonych Sił, a jego następcą na tym stanowisku został Sodol^[8]. Już w czerwcu tego samego roku media zaczęły szeroko komentować zarzuty pod jego adresem sformułowane przez Bohdana Krotewycza, weterana brygady „Azow”, który oskarżał go o „przekroczenie uprawnień i nieumiejętne dowodzenie wojskami”, co miało doprowadzić do „utraty dużej części terytorium Ukrainy”, posuwając się wręcz do insynuowania współpracy z wrogiem i określeń jakoby Sodol doprowadził do śmierci większej liczby ukraińskich żołnierzy, niż jakikolwiek rosyjski generał^[9]. Wkrótce pojawiły się kolejne głosy bardzo ostrej krytyki generała, między innymi w wywiadzie dla portalu liga.net jeden z żołnierzy piechoty morskiej biorący udział w szturmach na przyczółku w Krynkach stwierdził, jakoby Sodol nie cenił podkomendnych, a „marines wysyłano do ataku tam, gdzie było to fizycznie niemożliwe”, z kolei działacz Sługi Ludu z Komitetu Obrony Rady Najwyższej Fiodor Wenisławski odniósł się do sytuacji w słowach: Mówimy o Sodolu i o tym, jak nie cenił ludzi w wojsku. Rozgłos był w tej sytuacji absolutnie słuszną decyzją^[9].

Jeszcze przed wypowiedzą Krotewycza krytycznie o Sodolu wypowiadali się między innymi aktywista Siergiej Sternenko, czy posłanka Mariana Bezuhła, której zawzięta krytyka dowództwa sił zbrojnych wywoływała już wcześniej sprzeciw ponad podziałami politycznymi^[9][10][11]. Sytuację zaognił dodatkowo fakt, iż jeden z podkomendnych Sodola upublicznił nagranie rozmowy z generałem, który oznajmia w niej: Naprzód, naprzód, aż do ostatniego marines!^[9]

Żołnierz określił Sodola mianem „typowego dowódcy z czasów Czeczenii i Afganistanu”, przytaczając również sytuację w której, podczas operacji w rejonie Krynek, na pytanie gdzie można dostać się na lewy brzeg Dniepru, generał miał odpowiedzieć „dostaniesz tę informację od miejscowych”^[9]. Pojawiły się również zarzuty, że w ramach prywatnej zemsty potrafił wysłać na urlop oficera, po czym go zwolnić^[9].

Kilkanaście godzin po wybuchu afery Zełenski zwolnił Sodola w trybie natychmiastowym^[12]. Dziennikarze The Washington Post dotarli do treści skargi na byłego dowódcę Połączonych Sił, w której zawarto między innymi oskarżenia o błędy w organizacji obrony Mariupola, w tym niedostarczenie brygadzie „Azow” amunicji na czas oraz wydanie jej rozkazu ataku bez amunicji artyleryjskiej^[12]. Ponadto, tytuł Bohatera Ukrainy Sodol miał otrzymać właśnie za obronę Mariupola, pomimo iż faktycznie nie dowodził obroną miasta i nie spędził w nim nawet godziny^[12]. Już 26 czerwca podczas wizyty przyfrontowej w Pokrowsku Zełenski przedstawił żołnierzom następcę Sodola na stanowisku dowódcy Połączonych Sił, Andrija Hnatowa^[13].

We wrześniu 2024 roku Kijowski Sąd Apelacyjny nakazał wszczęcie postępowania karnego przeciw Sodolowi^[14].