Kolcosterek miedziany
| Discosura letitiae[1] | |||
| (Bourcier & Mulsant, 1852) | |||
 Ilustracja autorstwa Johna Goulda | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kolcosterek miedziany | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 brak danych | |||
Kolcosterek miedziany[3] (Discosura letitiae) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae), podrodziny paziaków (Lesbiinae). Znany jedynie z dwóch okazów mających pochodzić z Boliwii. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ma status gatunku niedostatecznie rozpoznanego (DD, Data Deficient).
Taksonomia
Po raz pierwszy gatunek opisali Jules Bourcier i Étienne Mulsant, nadając mu nazwę Trochilus letitiae. Opis ukazał się w 1852 na łamach Annales des sciences physiques et naturelles, d'agriculture et d'industrie[4]. Holotyp, tak jak i jeden paratyp, miał pochodzić z nieokreślonego siedliska w Boliwii[4]. Zważywszy, iż informacje dotyczące pochodzenia XIX-wiecznych ptasich skórek mogą być błędne, oraz ze względu na historyczne zmiany granic (patrz: historia Boliwii), okazy te wcale nie musiały pochodzić z Boliwii[5]. Według wyników badań opublikowanych w 1999 jedyne dwa znane okazy nie są spreparowanymi młodocianymi rakietnikami (Discosura longicaudus) ani hybrydami, co wskazuje na ich przynależność do odrębnego gatunku[6].
Obydwa zabite ptaki musiały być samcami o w pełni rozwiniętym upierzeniu, na co wskazują: połyskujące gardło i wierzch głowy, wydłużone sterówki oraz budowa pochwy rogowej na górnej szczęce. Holotyp (według danych z 1999) znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. Od Bourciera uzyskał go John Gould. Drugi okaz znajduje się w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej[6].
Morfologia
Autor podał następujące wymiary dla holotypu: długość dzioba 15 mm, długość skrzydeł 42 mm, długość środkowych sterówek 16 mm (zewnętrznych: 37 mm), całkowita długość: 90 mm[6]. W przeciwieństwie do rakietnika u kolcosterka miedzianego brak jest czarnej plamki na gardle. Grzbiet ma barwę miedzianobrązową, podobnie jak i kuper, na którym występuje biały pasek. Niższą część piersi i brzuch porastają pióra matowe, zielonobrązowe. Zewnętrzne sterówki (O4 i O5) są wąskie i zaostrzone, nie występuje na nich rozszerzenie na kształt rakiet, jak u rakietnika[6].
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) nadała kolcosterkowi miedzianemu status gatunku niedostatecznie rozpoznanego (DD, Data Deficient). Według danych z 2010 był to jeden z zaledwie 3 gatunków ptaków (z ogólnej liczby 63 o statusie DD), w przypadku których o nadaniu statusu zaważyła nie tylko niewielka liczba okazów (2 okazy znajdujące się w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[7] oraz Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku[8])[6], ale i mała wiarygodność danych co do ich pochodzenia[9].
Przypisy
- 1 2 Discosura letitiae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ BirdLife International, Discosura letitiae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-08-09] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lesbiini Reichenbach, 1853 (wersja: 2024-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-08].
- 1 2 J. Bourcier, É. Mulsant. Description de quelques nouvelles espèces d'oiseaux-mouches. „Annales des sciences physiques et naturelles, d'agriculture et d'industrie”. Deuxième Serie. 4, s. 143, 1852. (fr.).
- ↑ Coppery Thorntail Discosura letitiae. BirdLife International. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-13)].
- 1 2 3 4 5 Graves, G. R.. Taxonomic notes on hummingbirds (Aves: Trochilidae,) 2. Popelairia letitiae (Bourcier & Mulsant, 1852) is a valid species. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 112, s. 804–812, 1999.
- ↑ 1888.7.25.83. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2025-04-27]. (ang.).
- ↑ AMNH Birds Skin-38060. VertNet. [dostęp 2025-04-27]. (ang.).
- ↑ Stuart H.M. Butchart, Jeremy P. Bird. Data Deficient birds on the IUCN Red List: What don’t we know and why does it matter?. „Biological Conservation”. 143 (1), s. 239–247, 2010. DOI: 10.1016/j.biocon.2009.10.008.