Korosz
| Corticeus | |||
| Piller et Mitterpacher, 1783 | |||
| Okres istnienia: miocen–dziś | |||
_(4055919043).jpg) Korosz jednobarwny | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
Diaperinae | ||
| Plemię |
Hypophlaeini | ||
| Rodzaj |
korosz | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Corticeus unicolor Piller et Mitterpacher, 1783 | |||
| Synonimy | |||
| |||
.png)
.png)
_(9994554783).png)
Korosz[1] (Corticeus) – rodzaj chrząszczy z rodziny czarnuchowatych i podrodziny Diaperinae.
Morfologia
Chrząszcze o mocno wydłużonym, na końcach zaokrąglonym, ogólnie walcowatym lub pałeczkowatym ciele[1][2]. Głowa jest ku przodowi zwężona[1], pozbawiona guzków[2], o występach policzków dochodzących do przednich krawędzi wypukłych bocznie oczu[1]. Czułki są stosunkowo krótkie[1][2], jedenastoczłonowe, o poszerzonych członach od piątego lub szóstego do dziesiątego[2]. Przedplecze jest tak szerokie jak długie lub dłuższe niż szersze, przy czym dominują gatunki o przedpleczu wydłużonym. Jego krawędzie boczne i tylna obrzeżone są listewką. Pokrywy punktowane są bezładnie, rzadziej z rzędami punktów[1]. Boczne krawędzie pokryw nigdzie nie są piłkowane[2]. Skrzydła tylnej pary są dobrze wykształcone[1]. Odnóża przedniej i środkowej pary mają proste zewnętrzne krawędzie goleni. U około 60% gatunków stopy przednie i środkowe są pięcioczłonowe, a tylne czteroczłonowe, u pozostałych wszystkie stopy są czteroczłonowe, aczkolwiek mogą być pozornie trójczłonowe wskutek zdrobnienia jednego członu[2]. Odwłok ma niezakryte, silnie zesklerotyzowane pygidium[1][2].
Ekologia i występowanie
Owady leśne, saproksyliczne, związane z roślinami drzewiastymi. Zasiedlają drzewa znajdujące się we wstępnej fazie rozkładu, unikając drewna całkiem już zbutwiałego[3]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe bytują głównie pod przegrzybiałą korą i w żerowiskach innych chrząszczy, najczęściej kornikowatych[4][5]. Larwy koroszy mogą polować na larwy kornikowatych lub odżywiać się znajdującym się w ich żerowiskach detrytusem i sokiem[3]. Owady dorosłe latają nocą[4].
Rodzaj kosmopolityczny, znany ze wszystkich krain zoogeograficznych[1]. W Europie stwierdzono 13 gatunków[6], w tym 11 w Polsce[6][1] (zobacz czarnuchowate Polski). Większość gatunków palearktycznych, w tym wszystkie europejskie należą do podrodzaju nominatywnego[6].
Taksonomia
Takson ten wprowadzony został w 1783 roku przez Matthiasa Pillera i Ludwiga Mitterpachera. Gatunkiem typowym został opisany w tej samej publikacji Corticeus unicolor[7][6]. Przez dłuższy czas rodzaj ów funkcjonował pod synonimicznymi nazwami Hypophlaeus i Hypophloeus[6]. Georg K.M. Seidlitz w 1894 roku jako pierwszy wprowadził podział omawianego rodzaju na podrodzaje, wyróżniając obok nominatywnego podrodzaj Paraphloeus[8]. Kolejny podrodzaj, Stenophloeus, wprowadził w 1921 roku Kenneth Gloyne Blair[9], a kilka następnych Hans Joachim Bremer w 1998 roku[10]. W 2017 roku podział na podrodzaje został znacząco zrewidowany przez Bremera i Martina Lilliga – autorzy nie tylko wprowadzili nowe z nich, ale także zmienili definicje już istniejących[2].
Do rodzaju zalicza się 8 podrodzajów oraz 19 gatunków niesklasyfikowanych w żadnym z nich[11]:
- Corticeus (Alienophloeus) Bremer, 2018
- Corticeus (Corticeus) Piller et Mitterpacher, 1783
- Corticeus (Metacorticeus) Bremer et Lillig, 2017
- Corticeus (Neglectophloeus) Bremer et Lillig, 2017
- Corticeus (Pogonophloeus) Bremer, 1998
- Corticeus (Seorsophloeus) Bremer, 1998
- Corticeus (Stenophloeus) Blair, 1921
- Corticeus (Tylophloeus) Bremer, 1998
- podrodzaj: incertae sedis
- Corticeus andrewesi (Blair, 1921)
- Corticeus bouenzae (Kaszab, 1969)
- Corticeus brazzavillae (Kaszab, 1969)
- Corticeus capucinus Bremer, 1999
- Corticeus congoanus Ardoin, 1969
- Corticeus consimilis Bremer, 1995
- Corticeus gentilis Lewis, 1894
- Corticeus gomyi Bremer, 1995
- Corticeus ivoirensis (Ardoin, 1969)
- Corticeus krueperi Obenberger, 1922
- Corticeus laeviceps (Pic, 1924)
- Corticeus nemosomoides (Fairmaire, 1897)
- Corticeus schereri Bremer, 1995
- Corticeus subalutaceus Pic, 1924
- †Corticeus tertiarius Vitali, 2007
- Corticeus triplehorni Bremer et Lillig, 2017
- Corticeus uenoi Bremer, 1999
- Corticeus vinsoni Bremer, 1985
- Corticeus zoltani (Masumoto, 1981)
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 91 Czarnuchowate – Tenebrionidae, Boridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991, s. 65-70.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Hans J. Bremer, Martin Lillig. Remarks on the Genera of Hypophlaeini and the Subgenera of Corticeus Piller & Mitterpracher, 1783, with descriptions of new species of Corticeus of the Oriental Region (Coleoptera: Tenebrionidae, Hypophlaeini). „Entomologische Zeitschrift”. 127 (2), s. 67-75, 2017.
- 1 2 Wolfgang Schawaller. The genus Corticeus Piller & Mitterpacher (Coleoptera: Tenebrionidae) in arboreal habitats of South Africa. „Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde A, Neue Serie”. 3, s. 269-275, 2010.
- 1 2 Vladimir Novák: Beetles of the family Tenebrionidae of Central Europe. Praga: Academia, 2014, s. 367-374, seria: Zoological Keys.
- ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3. „Katalog Fauny Polski”. 23 (14), 1987.
- 1 2 3 4 5 I. Löbl, A. Smetana: Catalogue of Palearctic Coleoptera. Vol. 5: Tenebrionoidea. Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2008, s. 311-312. ISBN 87-88757-84-6.
- ↑ M. Piller, L. Mitterpacher: Iter per Poseganam Sclavoniae provincism mensibus junio, et julio anno 1782. Budae: Typis Regiae Universitatis, 1783, s. 87.
- ↑ G. Seidlitz, Tenebrionidae, [w:] H. Kiesenwetter, G. Seidlitz (red.), Naturgeschichte der Insecten Deutschlands. Erste Abteilung. Coleoptera. Fünfter Band. [Erste Hälfte]. Dritte Lieferung, Berlin: Nicolaische Verlags-Buchhandlung, 1894, s. 401–608.
- ↑ Kenneth Gloyne Blair. Notes on the Indian species of Hypophloeus Fabr. with descriptions of new species. „The Entomologist’s Monthly Magazine”. 57, s. 1-7, 1921.
- ↑ Hans Joachim Bremer. Revision der orientalischen Corticeus-Arten (Col., Tenebrionidae, Hypophloeini). I. Teil. „Acta Coleopterologica”. 14, s. 3–32, 1998.
- ↑ genus Corticeus Piller & Mitterpacher, 1783. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2025-03-15].
- ↑ F. Vitali. A new species of Corticeus Piller & Mitterpacher, 1783 from Dominican amber (Coleoptera Tenebrionidae). „Entomapeiron (P.S.)”. 2 (1), s. 1-6, 2007.