Krokoit
 Krokoit z Dundas, Tasmania. | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
PbCrO4 |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
2,5-3[1] |
| Przełam |
muszlowy[2] |
| Łupliwość |
wyraźna lub niewyraźna[2] |
| Pokrój kryształu |
słupkowy, pryzmatyczny, igiełkowy[2] |
| Układ krystalograficzny | |
| Gęstość |
5,9–6,1 g/cm3[2] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
hiacyntoczerwona lub pomarańczowa |
| Rysa |
żółtawo-pomarańczowa |
| Połysk | |
| Współczynnik załamania |
2,290–2,660[2] dwuosiowy (+) |
| Inne |
dwójłomność: 0,370 (bardzo wysoka)[2] dyspersja (optyka): bardzo silna[2] pleochroizm: słaby[2] X = czerwono-pomarańczowy Y = X Z = krwistoczerwony |
| Dodatkowe dane | |
| Klasyfikacja Strunza |
7.FA.20 |
Krokoit – minerał, chromian ołowiu(II) (PbCrO4); nazwa wywodzi się od gr. krokoeis (szafranowy) – aluzja do jego barwy. Jest pomarańczowy lub pomarańczowoczerwony, rzadziej o odcieniu żółtym.
Właściwości
Tworzy kryształy o pokroju słupkowym, pręcikowym, igiełkowym. Na ich ścianach widoczne są pionowe zbrużdżenia. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, pręcikowych. Tworzy naloty, powłoki i naskorupienia. Matowieje wystawiony na działanie promieni słonecznych. Najładniejsze kryształy o długościach dochodzących do kilkunastu centymetrów znajdowane są w kawernach i szczelinach skalnych. Jest kruchy, przezroczysty lub półprzezroczysty[2], o diamentowym połysku. Jest izostrukturalny z monacytem. Czasami tworzy kryształy mieszane z cerusytem. Jego odmiana o znaczeniu gemmologicznym to berzowit. Rozpuszcza się w kwasie solnym.
Występowanie
Powstaje w strefie utleniania kruszców ołowiu. Minerał bardzo rzadki. Najczęściej współwystępuje w paragenezie z takimi minerałami jak cerusyt, piromorfit, galena, gibbsyt, wulfenit, limonit, kwarc, goethyt, wanadynit[1]. Spotykany jest w złożach chromitu i żyłach kwarcowych.
Miejsca występowania
Świat: Najpiękniejsze okazy, dochodzące nawet do 20 cm, pochodzą z: Tasmanii – Dundas. Minerał ten występuje również w rejonie Uralu (Berezowsk, Murzinsk, Niżny Tagił) – Rosja, w Brazylii (Goyabeira, Minas Gerais), w USA (Pensylwania, Kalifornia, Arizona), na Filipinach (Labo, Luzon), w Zimbabwe. W Europie występuje w Niemczech, Francji i Rumunii.
W Polsce niewielkie, kilkumilimetrowe kryształy znaleziono w triasowych dolomitach w Bobrownikach (okolice Tarnowskich Gór – Górny Śląsk).
Zastosowanie
- atrakcyjny i ceniony kamień kolekcjonerski
- rzadko bywa wykorzystywany w jubilerstwie – najcenniejsze kryształy są ciemnopomarańczowe, przezroczyste, iryzujące. Najczęściej nadaje się im szlif kaboszonowy.
- po sproszkowaniu otrzymywano tzw. żółcień chromową (identyczna pod względem składu chemicznego żółcień ma zastosowanie w malarstwie).
Przypisy
Bibliografia
- Encyklopedia Britannica, Edycja Polska, tom. 21 Ko-Kr, praca zbiorowa, Wyd. Kurpisz, Poznań 2001
- ”J.Parafiniuk – Minerały systematyczny katalog 2004 – TG”Spirifer” W-wa 2005
- ”W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. ”Alma - Press” 2003 r.
- ”N.Sobczak, T.Sobczak – Wielka Encyklopedia Kamieni Szlachetnych i Ozdobnych – PWN W-wa 1998
- ”A Manecki – Encyklopedia Minerałów z polskim i angielskim słownikiem nazw. Minerały Ziemi i Materii Kosmicznej – AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo – Dydaktyczne Kraków 2004