Kyritz

Kyritz

Marktplatz (rynek)
Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Powiat	Ostprignitz-Ruppin
Powierzchnia	156,09 km²
Wysokość	42 m n.p.m.
Populacja (2023) • liczba ludności	9114
Nr kierunkowy	033971
Kod pocztowy	16866
Tablice rejestracyjne	OPR, KY, NP, WK
Położenie na mapie Brandenburgii Kyritz
Położenie na mapie Niemiec Kyritz
52°57′N 12°24′E/52,950000 12,400000
Strona internetowa

Kyritz (pol. hist. Korzyca^[1]) – miasto w Niemczech w kraju związkowym Brandenburgia, w powiecie Ostprignitz-Ruppin. Według danych z 2023 roku miasto liczy 9114 mieszkańców^[2].

Pierwsza udokumentowana wzmianka o miejscowości pochodzi z 946 roku. Po podbiciu miejscowych Słowian przez Albrechta Niedźwiedzia w 1157 roku powstał tu zamek obronny nad rzeką Jäglitz. W 1237 miejscowość, wymieniana jako Chorizi, otrzymała prawa miejskie, nadane przez panów von Plotho. Od drugiej połowy XIII wieku miasto znajdowało się na przemian pod panowaniem Brandenburgii i Meklemburgii, by w 1415 trafić pod berło Hohenzollernów rządzących jako elektorowie brandenburscy. Położenie na styku szlaków handlowych sprzyjało rozwojowi handlu i rzemiosła. Cech krawców, liczący w 1610 roku 300 osób, utrzymywał bliskie stosunki handlowe z dużymi miastami hanzeatyckimi – Hamburgiem i Lubeką^[3] (samo Kyritz najpóźniej od 1359 roku należało do Hanzy^[4]). Głównym towarem eksportowym było sukno i piwo znane jako Mord und Totschlag (z niem. Mord i Zabójstwo). W XIV wieku na znaczeniu zyskiwało również rolnictwo wraz z czterema średniowiecznymi młynami zbożowymi^[3].

Dalszy rozwój miast w Prignitz hamowały konflikty rodów szlacheckich – w 1381 i 1411 roku miały miejsce nieudane ataki na Kyritz wojsk meklemburskiego rycerza von Bassewitza, który poniósł śmierć podczas drugiego z najazdów. W 1635, w trakcie wojny trzydziestoletniej, miała tu miejsce bitwa wojsk saksońsko-brandenburskich z armią szwedzką, która spowodowała upadek rzemiosła i przemysłu browarniczego. W 1718 roku miejscowość została siedzibą garnizonu^[3].

W 1806 roku, wskutek bitwy pod Jeną-Auerstedt, miasto trafiło pod panowanie francuskie. Po wycofaniu się wojsk najeźdźcy w 1817 roku Kyritz zostało miastem powiatowym. W XIX wieku kilkukrotnie niszczyły je pożary. Wraz z rozwojem rolnictwa po wojnie francusko-pruskiej z lat 1870–1871 wzniesiono jedną z największych w Niemczech fabryk krochmalu, a w następnych latach również elektrownię i mleczarnię. W 1879 roku powstał dzisiejszy budynek ratusza. W 1887 uruchomiono połączenie kolejowe z Neustadt (Dosse) i Pritzwalkiem^[3].

Podczas I wojny światowej zginęło 160, a podczas II wojny – 174 mieszkańców miasta. W nocy z 1 na 2 maja 1945 mieszkańcy wywiesili na wieży ratuszowej białą flagę, która uchroniła miasto przed zniszczeniem przez wojska sowiecie^[3]. 2 września 1945 Wilhelm Pieck ogłosił tu plan przeprowadzenia reformy rolnej w radzieckiej strefie okupacyjnej^[4]. W latach 1956–1985 powstały dzielnice mieszkaniowe Kyritz West i Kyritz Ost. W 1994 roku miasto podłączono do sieci gazu ziemnego^[3].

Miasto posiada bogaty zespół architektury szachulcowej. Duża część najcenniejszych budynków skoncentrowana jest przy rynku (Marktplatz). Do najważniejszych zabytków należą:

• pozostałości murów miejskich (XIII/XIV wiek),
• kościół Mariacki z początków XII wieku z organami z 1873,
• ratusz z 1879 (neogotyk),
• szachulcowy Eichhorstsches Haus z 1663^[5].

Miejscowości partnerskie^[6]:

• Svalöv, Szwecja
• Wałcz, Polska
• Werne, Nadrenia Północna-Westfalia

• 
  Kościół mariacki
• 
  Marktplatz i ratusz
• 
  Dom szachulcowy
• 
  Eichhorstsches Haus
• 
  Bank i Dąb Przyjaźni