Język minnański

閩南語
Bân-lâm-gú
Obszar

Tajwan, ChRL i inne kraje Azji Wschodniej

Liczba mówiących

50 mln[1]

Pismo/alfabet

pe̍h-ōe-jī, pismo chińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy Tajwan
Ethnologue 6a żywy↗
Kody języka
ISO 639-3 nan
IETF nan
Glottolog minn1241
Ethnologue nan
Linguist List nan
WALS chz, hok
SIL nan
Występowanie
Ilustracja
Dialekty minnańskie
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku minnańskim
Słownik języka minnańskiego
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Język minnański
Nazwa chińska
Pismo uproszczone

闽南语

Pismo tradycyjne

閩南語

Hanyu pinyin

Mǐnnányǔ

Język minnański, minnan[2], min nan (min południowy)[3] lub tajwański – język lub grupa blisko spokrewnionych języków (dialektów) wywodzących się z południa chińskiej prowincji Fujian. Język minnański należy do grupy min języków chińskich. Ma największą liczbę użytkowników spośród języków min[3]; jest też najszerzej rozprzestrzenionym ich przedstawicielem[4].

Określenie Minnan oznacza południową część prowincji Fujian – Min (閩) to krótka nazwa prowincji, a nan (南) oznacza „południe”.

Obecnie minnański używany jest przede wszystkim na Tajwanie, gdzie jest językiem ojczystym dla 80% mieszkańców i gdzie używa się go obok oficjalnego języka mandaryńskiego. Minnański jest używany także we wschodnim Guangdongu (region Chaoshan), na wyspie Hajnan oraz w niektórych przybrzeżnych regionach prowincji Zhejiang i zachodniego Guangdongu, a także przez potomków emigrantów pochodzących z tych regionów (dominujący wśród Chińczyków w Azji Południowo-Wschodniej: Singapur, Malezja, Tajlandia, Filipiny).

Główne odmiany

Najważniejsze dialekty języka minnan obejmują:

  • xiamen posiadający dwie odmiany: amoy (miasto Xiamen) i fujian (hokkien), używany na Tajwanie
  • leizhou – używany na półwyspie Leizhou
  • chaoshan – posiadający dwie odmiany: teochew (chaozhou) oraz shantou
  • hainan – na wyspie Hajnan
  • longdu
  • zhenan min[5]

Niektóre z tych dialektów cieszą się statusem standardów (odmian prestiżowych): w Fujianie i na Tajwanie standardem jest dialekt miasta Xiamen, we wschodnim Guangdongu dialekt Shantou (dawniej bardzo do niego zbliżony dialekt Chaozhou), na Hainanie – dialekt Haikou. Niekiedy nazwy „język minnan” używa się wyłącznie do określania odmian fujiańsko-tajwańskich, a inne dialekty traktowane są jako odrębne języki.

Systemy zapisu

W formie pisanej język minnan funkcjonuje niemal wyłącznie na Tajwanie, gdzie do jego zapisu używa się pisma chińskiego z użyciem dodatkowych znaków do zapisu słów niespotykanych w standardowej chińszczyźnie lub alfabetu łacińskiego (transkrypcja pe̍h-ōe-jī). Po 1949 r. minnański był na Tajwanie dyskryminowany; władze Republiki Chińskiej faworyzowały język mandaryński, nazywany językiem krajowym (国语). Uczniowie w szkołach byli karani za używanie minnańskiego na lekcjach.

Minnański cieszy się rosnącą autonomią, używa się go w programach radiowych i telewizyjnych. Po niemal 50 latach oddzielenia od Chin, w odmiennych realiach politycznych, ewolucja języka sprawiła, że język minnański na Tajwanie różni się od tego używanego w prowincji Fujian. W mniejszym stopniu podobny proces dotknął także tajwańskiego wariantu mandaryńskiego.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Chinese, Min Nan, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
  2. ↑ Ilia Peiros, Comparative Linguistics in Southeast Asia, Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, National University of Australia, 1998 (Pacific Linguistics C-142), s. 183, DOI: 10.15144/PL-C142, ISBN 0-85883-489-8, OCLC 38828781 [dostęp 2023-09-20] (ang.).
  3. 1 2 Picus Sizhi Ding, China, [w:] Philipp Strazny (red.), Encyclopedia of Linguistics, t. 1: A–L, New York–Abingdon: Taylor & Francis, 2005, s. 191, DOI: 10.4324/9780203319208, ISBN 0-203-31920-6, ISBN 978-1-135-45522-4 [dostęp 2023-09-20] (ang.).
  4. ↑ Barbara Grimes, Chinese: Language List, [w:] William Frawley (red.), International Encyclopedia of Linguistics, wyd. 2, Oxford: Oxford University Press, USA, 2003, s. 317, DOI: 10.1093/acref/9780195139778.001.0001, ISBN 978-0-19-513977-8, OCLC 51478240 [dostęp 2023-12-01], Cytat: Min Nan is the most widely distributed and influential Min variety. (ang.).
  5. ↑ Mĭn Nán (Southern Min). omniglot.com. [dostęp 2010-12-16]. (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.