Mosty i wiadukty w Toruniu

Most drewniany z 1500 roku, rycina z 1684 roku

Mosty i wiadukty w Toruniu – obiekty inżynierskie na terenie Torunia.

Główne mosty w Toruniu to przeprawy przez Wisłę. Ponadto istnieją mosty przez Drwęcę i inne rzeki, wiadukty drogowe i kolejowe oraz przejścia dla pieszych.

Mosty przez Wisłę

Dawny drewniany most przez Wisłę

Najstarszym mostem w Toruniu był drewniany most oddany do użytku w 1500 roku (według innych źródeł zbudowany pomiędzy 1497–1500)[1][2][3]. Zaczynał się na wysokości ulicy Mostowej, przechodził przez Kępę Bazarową, a kończył na lewym brzegu Wisły, przynależącym do Polski[4][2]. Był to drugi (po krakowskim) stały most przez Wisłę[1]. Jego długość jest szacowana pomiędzy 620 a 670 metrów[4]. Most wielokrotnie był uszkadzany[2]. Z racji zbudowania w latach 1870–1873 mostu stalowego przez Wisłę w Toruniu, po pożarze z lipca 1877 roku nie został odbudowany[5].

Most kolejowy

Most kolejowy, 1891 rok

W 1873 roku otwarto pierwszy, kolejowo-drogowy most przez Wisłę – most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego o charakterze łukowym. Wiązało się to z budową linii kolejowej z Poznania do Olsztyna i Wystrucia. Początkowo posiadał po jednym pasie drogowym i kolejowym, konieczne więc były „mijanki” przed wjazdem. W 1934 roku zamknięto most kolejowy dla ruchu kołowego (z racji wybudowania mostu drogowego w centrum) i położono drugi tor kolejowy. Most został wysadzony w powietrze w 1939 roku przez wycofujące się wojska polskie, następnie ponownie w 1945 roku przez wycofujące się wojska niemieckie, a w 1948 roku odbudowany[6].

W latach 80. XX wieku zamieniono pierwsze i ostatnie przęsło mostu na konstrukcje nowoczesne, płaskie. Most jest użytkowany do dziś.

Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego

Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego

11 listopada 1934 roku otwarto most drogowy im. Józefa Piłsudskiego[7][8]. Pochodził on z rozebranego w latach 1928–1928 mostu kolejowego w Opaleniu koło Kwidzyna[8]. Most został wysadzony 7 września 1939 roku przez wycofujące się wojska polskie[9], następnie ponownie 30 stycznia 1945 roku przez wycofujące się wojska niemieckie[10], a w latach 1946–1949 odbudowany[11]. Przez lata stanowił wąskie gardło komunikacyjne w Toruniu[11]. W latach 2020–2022 był remontowany[12][13].

Most gen. Elżbiety Zawackiej

Most gen. Elżbiety Zawackiej, widok od strony zachodniej

9 grudnia 2013 roku oddano do użytku most drogowy imienia gen. Elżbiety Zawackiej. Most ma dwa przęsła łukowe po 270 m długości oraz 30 m szerokości. Przęsła są wsparte na jednej podporze na środku Wisły. Całkowita długość trasy mostowej wynosi 4,1 km długości. Prace nad mostem rozpoczęto w listopadzie 2010 roku. Pierwotnie obiekt miał być oddany do użytku 4 lipca 2013 roku, jednak okres realizacji wydłużono w wyniku niskiego stanu wody i niesprzyjających warunków atmosferycznych. Koszt budowy mostu wraz z trasami dojazdowymi wyniósł 753 mln złotych[14].

Most Kaszczorek-Złotoria

Stary most Kaszczorek – Złotoria

W 1893 roku oddano do użytku most na Drwęcy, łączący osiedle Kaszczorek ze wsią Złotoria[15]. Do lat 70. XX wieku pełnił funkcję drogowe. Ze względu na zły stan w 1999 roku został rozebrany i zbudowany od nowa[16]. W 2024 roku z powodu uszkodzenia drewnianej konstrukcji obiekt został zamknięty[17].

Wiadukty drogowe, kolejowe i estakady

Poza wyżej opisanymi mostami przez Wisłę i Drwęcę oraz mniejszymi obiektami przez inne rzeki w Toruniu. Znajduje się tu 42 innych dużych wiaduktów drogowych i kolejowych, w tym cztery na dużych węzłach drogowych:

Wiadukty drogowe

ZdjęcieNazwaRok otwarciaRemontJezdniaChodnikiPrzeszkodaLokalizacjaOsiedle
bezimienny1898200811linia kolejowa nr 353 plac Pokoju ToruńskiegoStare Miasto
Kościuszki19802003–2004 i 201622linia kolejowa nr 353ul. KościuszkiMokre
bezimiennyok. 19602017 – 201821linia kolejowa nr 18ul. ŁódzkaStawki
bezimienny200511ul. Szczęśliwaul. Ligi PolskiejKaszczorek
bezimienny20112braklinia kolejowa nr 27ul. Szosa LubickaNa Skarpie
bezimienny201322linia kolejowa nr 18Trasa WschodniaRudak

Tunele drogowe

ZdjęcieNazwaRok otwarciaRemontJezdniaChodnikiPrzeszkodaLokalizacjaOsiedle
Krowi Mostek po 19302017 11linia kolejowa nr 18, 353 i 743 ul. WiślanaPiaski/Podgórz
bezimienny 20132brakdroga krajowa nr 15, 80 i 91plac Daszyńskiego/Trasa WschodniaRubinkowo

Wiadukty kolejowe

ZdjęcieNazwaRok otwarciaRemontLinia kolejowaIlość torowiskElektryfikacjaPrzeszkodaOsiedle
bezimiennyok. 18733532taklinia kolejowa nr 18Podgórz
bezimiennyok. 18732015-20163532takul. CierpickaPodgórz
bezimiennyok. 19002461brakdroga prowadząca do nadleśnictwa OlekBarbarka
bezimienny18612013-201418, 353, 7347takplac Armii KrajowejPiaski/Podgórz
bezimienny186118 i 3534takul. KujawskaPiaski/Stawki
bezimienny19442015-20163532taklinia kolejowa nr 736Katarzynka
bezimiennyok. 19732015-20163532takul. GniewkowskaGlinki

Tunel kolejowy

ZdjęcieNazwaRok otwarciaRemontLinia kolejowaIlość torowiskElektryfikacjaPrzeszkodaOsiedle
tzw. Brama Kolejowa18843531takplac Pokoju Toruńskiego, droga krajowa nr 15 i 80Stare Miasto

Estakady

ZdjęcieNazwaRok otwarciaJezdniaChodnikiPrzeszkodaOsiedle
im. Marka Sudaka 2011[18] 1 brak plac Daszyńskiego Rubinkowo
bezimienna 2015 1 1 ul. Skłodowskiej-Curie, tory tramwajowe Rubinkowo

Inne mosty

Przypisy

  1. 1 2 Giętkowski, Karpus i Rezmer 2004 ↓, s. 21.
  2. 1 2 3 Rabant i in. 2013 ↓, s. 294.
  3. Dybaś 2020 ↓, s. 17.
  4. 1 2 Mistewicz 2012 ↓, s. 4.
  5. Most króla Jana Olbrachta [online], toruntour.pl [dostęp 2024-12-21].
  6. Katarzyna Kluczwajd, Toruń - Most dla ludzi [online], Toruń - Most dla ludzi, 17 kwietnia 2008 [dostęp 2025-05-18] (pol.).
  7. Orłowski i Tupalski 2013 ↓, s. 17.
  8. 1 2 Kluczwajd 2018 ↓, s. 40.
  9. Nastrożny 2022 ↓, s. 56.
  10. Iwona Szczepańska, Toruńskie mosty stalowe [online], most.torun.pl, 17 kwietnia 2008 [dostęp 2024-12-21].
  11. 1 2 Orłowski i Tupalski 2013 ↓, s. 18.
  12. Remont mostu Piłsudskiego w Toruniu rozpoczęty! Zobaczcie na zdjęciach! [online], torun.naszemiasto.pl, 28 kwietnia 2020 [dostęp 2024-12-21].
  13. ACM, Oficjalnie zakończono rozbudowę mostu im. Piłsudskiego w Toruniu [online], bydgoszcz.tvp.pl, 20 maja 2022 [dostęp 2024-12-21].
  14. Największy most łukowy w Polsce już otwarty [online], tvn24.pl, 9 grudnia 2013 [dostęp 2024-12-21] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-21].
  15. Kronika i Rozmaitości. Most na Drwęcy, „Gazeta Toruńska”, 290, Franciszek Radeusz Rakowicz, 17 grudnia 1893, s. 3.
  16. Andrzej Dembowski, Most w Kaszczorku [online], uran.um.torun.pl, 25 lutego 1999 [dostęp 2024-12-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-01].
  17. JW, Zabytkowy most nad Drwęcą zamknięty. Drewniana konstrukcja uszkodzona [online], bydgoszcz.tvp.pl, 2 lutego 2024 [dostęp 2024-12-15].
  18. Łukasz Klimkiewicz, Estakada Marka Sudaka [online], torun.pl, 29 sierpnia 2014 [dostęp 2024-12-21].
  19. Wyborcza.pl [online], torun.wyborcza.pl [dostęp 2018-12-14].

Bibliografia