Mosty i wiadukty w Toruniu

Mosty i wiadukty w Toruniu – obiekty inżynierskie na terenie Torunia.
Główne mosty w Toruniu to przeprawy przez Wisłę. Ponadto istnieją mosty przez Drwęcę i inne rzeki, wiadukty drogowe i kolejowe oraz przejścia dla pieszych.
Mosty przez Wisłę
Dawny drewniany most przez Wisłę
Najstarszym mostem w Toruniu był drewniany most oddany do użytku w 1500 roku (według innych źródeł zbudowany pomiędzy 1497–1500)[1][2][3]. Zaczynał się na wysokości ulicy Mostowej, przechodził przez Kępę Bazarową, a kończył na lewym brzegu Wisły, przynależącym do Polski[4][2]. Był to drugi (po krakowskim) stały most przez Wisłę[1]. Jego długość jest szacowana pomiędzy 620 a 670 metrów[4]. Most wielokrotnie był uszkadzany[2]. Z racji zbudowania w latach 1870–1873 mostu stalowego przez Wisłę w Toruniu, po pożarze z lipca 1877 roku nie został odbudowany[5].
Most kolejowy

W 1873 roku otwarto pierwszy, kolejowo-drogowy most przez Wisłę – most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego o charakterze łukowym. Wiązało się to z budową linii kolejowej z Poznania do Olsztyna i Wystrucia. Początkowo posiadał po jednym pasie drogowym i kolejowym, konieczne więc były „mijanki” przed wjazdem. W 1934 roku zamknięto most kolejowy dla ruchu kołowego (z racji wybudowania mostu drogowego w centrum) i położono drugi tor kolejowy. Most został wysadzony w powietrze w 1939 roku przez wycofujące się wojska polskie, następnie ponownie w 1945 roku przez wycofujące się wojska niemieckie, a w 1948 roku odbudowany[6].
W latach 80. XX wieku zamieniono pierwsze i ostatnie przęsło mostu na konstrukcje nowoczesne, płaskie. Most jest użytkowany do dziś.
Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego
.jpg)
11 listopada 1934 roku otwarto most drogowy im. Józefa Piłsudskiego[7][8]. Pochodził on z rozebranego w latach 1928–1928 mostu kolejowego w Opaleniu koło Kwidzyna[8]. Most został wysadzony 7 września 1939 roku przez wycofujące się wojska polskie[9], następnie ponownie 30 stycznia 1945 roku przez wycofujące się wojska niemieckie[10], a w latach 1946–1949 odbudowany[11]. Przez lata stanowił wąskie gardło komunikacyjne w Toruniu[11]. W latach 2020–2022 był remontowany[12][13].
Most gen. Elżbiety Zawackiej
.jpg)
9 grudnia 2013 roku oddano do użytku most drogowy imienia gen. Elżbiety Zawackiej. Most ma dwa przęsła łukowe po 270 m długości oraz 30 m szerokości. Przęsła są wsparte na jednej podporze na środku Wisły. Całkowita długość trasy mostowej wynosi 4,1 km długości. Prace nad mostem rozpoczęto w listopadzie 2010 roku. Pierwotnie obiekt miał być oddany do użytku 4 lipca 2013 roku, jednak okres realizacji wydłużono w wyniku niskiego stanu wody i niesprzyjających warunków atmosferycznych. Koszt budowy mostu wraz z trasami dojazdowymi wyniósł 753 mln złotych[14].
Most Kaszczorek-Złotoria

W 1893 roku oddano do użytku most na Drwęcy, łączący osiedle Kaszczorek ze wsią Złotoria[15]. Do lat 70. XX wieku pełnił funkcję drogowe. Ze względu na zły stan w 1999 roku został rozebrany i zbudowany od nowa[16]. W 2024 roku z powodu uszkodzenia drewnianej konstrukcji obiekt został zamknięty[17].
Wiadukty drogowe, kolejowe i estakady
Poza wyżej opisanymi mostami przez Wisłę i Drwęcę oraz mniejszymi obiektami przez inne rzeki w Toruniu. Znajduje się tu 42 innych dużych wiaduktów drogowych i kolejowych, w tym cztery na dużych węzłach drogowych:
Wiadukty drogowe
| Zdjęcie | Nazwa | Rok otwarcia | Remont | Jezdnia | Chodniki | Przeszkoda | Lokalizacja | Osiedle |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | bezimienny | 1898 | 2008 | 1 | 1 | linia kolejowa nr 353 | plac Pokoju Toruńskiego | Stare Miasto |
![]() | Kościuszki | 1980 | 2003–2004 i 2016 | 2 | 2 | linia kolejowa nr 353 | ul. Kościuszki | Mokre |
| bezimienny | ok. 1960 | 2017 – 2018 | 2 | 1 | linia kolejowa nr 18 | ul. Łódzka | Stawki | |
| bezimienny | 2005 | 1 | 1 | ul. Szczęśliwa | ul. Ligi Polskiej | Kaszczorek | ||
| bezimienny | 2011 | 2 | brak | linia kolejowa nr 27 | ul. Szosa Lubicka | Na Skarpie | ||
![]() | bezimienny | 2013 | 2 | 2 | linia kolejowa nr 18 | Trasa Wschodnia | Rudak |
Tunele drogowe
| Zdjęcie | Nazwa | Rok otwarcia | Remont | Jezdnia | Chodniki | Przeszkoda | Lokalizacja | Osiedle |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
Krowi Mostek | po 1930 | 2017 | 1 | 1 | linia kolejowa nr 18, 353 i 743 | ul. Wiślana | Piaski/Podgórz |
![]() |
bezimienny | 2013 | 2 | brak | droga krajowa nr 15, 80 i 91 | plac Daszyńskiego/Trasa Wschodnia | Rubinkowo |
Wiadukty kolejowe
| Zdjęcie | Nazwa | Rok otwarcia | Remont | Linia kolejowa | Ilość torowisk | Elektryfikacja | Przeszkoda | Osiedle |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| bezimienny | ok. 1873 | 353 | 2 | tak | linia kolejowa nr 18 | Podgórz | ||
![]() | bezimienny | ok. 1873 | 2015-2016 | 353 | 2 | tak | ul. Cierpicka | Podgórz |
![]() | bezimienny | ok. 1900 | 246 | 1 | brak | droga prowadząca do nadleśnictwa Olek | Barbarka | |
![]() | bezimienny | 1861 | 2013-2014 | 18, 353, 734 | 7 | tak | plac Armii Krajowej | Piaski/Podgórz |
![]() | bezimienny | 1861 | 18 i 353 | 4 | tak | ul. Kujawska | Piaski/Stawki | |
![]() | bezimienny | 1944 | 2015-2016 | 353 | 2 | tak | linia kolejowa nr 736 | Katarzynka |
![]() | bezimienny | ok. 1973 | 2015-2016 | 353 | 2 | tak | ul. Gniewkowska | Glinki |
Tunel kolejowy
| Zdjęcie | Nazwa | Rok otwarcia | Remont | Linia kolejowa | Ilość torowisk | Elektryfikacja | Przeszkoda | Osiedle |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
tzw. Brama Kolejowa | 1884 | 353 | 1 | tak | plac Pokoju Toruńskiego, droga krajowa nr 15 i 80 | Stare Miasto |
Estakady
| Zdjęcie | Nazwa | Rok otwarcia | Jezdnia | Chodniki | Przeszkoda | Osiedle |
|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
im. Marka Sudaka | 2011[18] | 1 | brak | plac Daszyńskiego | Rubinkowo |
![]() |
bezimienna | 2015 | 1 | 1 | ul. Skłodowskiej-Curie, tory tramwajowe | Rubinkowo |
Inne mosty
Przypisy
- 1 2 Giętkowski, Karpus i Rezmer 2004 ↓, s. 21.
- 1 2 3 Rabant i in. 2013 ↓, s. 294.
- ↑ Dybaś 2020 ↓, s. 17.
- 1 2 Mistewicz 2012 ↓, s. 4.
- ↑ Most króla Jana Olbrachta [online], toruntour.pl [dostęp 2024-12-21].
- ↑ Katarzyna Kluczwajd, Toruń - Most dla ludzi [online], Toruń - Most dla ludzi, 17 kwietnia 2008 [dostęp 2025-05-18] (pol.).
- ↑ Orłowski i Tupalski 2013 ↓, s. 17.
- 1 2 Kluczwajd 2018 ↓, s. 40.
- ↑ Nastrożny 2022 ↓, s. 56.
- ↑ Iwona Szczepańska, Toruńskie mosty stalowe [online], most.torun.pl, 17 kwietnia 2008 [dostęp 2024-12-21].
- 1 2 Orłowski i Tupalski 2013 ↓, s. 18.
- ↑ Remont mostu Piłsudskiego w Toruniu rozpoczęty! Zobaczcie na zdjęciach! [online], torun.naszemiasto.pl, 28 kwietnia 2020 [dostęp 2024-12-21].
- ↑ ACM, Oficjalnie zakończono rozbudowę mostu im. Piłsudskiego w Toruniu [online], bydgoszcz.tvp.pl, 20 maja 2022 [dostęp 2024-12-21].
- ↑ Największy most łukowy w Polsce już otwarty [online], tvn24.pl, 9 grudnia 2013 [dostęp 2024-12-21] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-21].
- ↑ Kronika i Rozmaitości. Most na Drwęcy, „Gazeta Toruńska”, 290, Franciszek Radeusz Rakowicz, 17 grudnia 1893, s. 3.
- ↑ Andrzej Dembowski, Most w Kaszczorku [online], uran.um.torun.pl, 25 lutego 1999 [dostęp 2024-12-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-01].
- ↑ JW, Zabytkowy most nad Drwęcą zamknięty. Drewniana konstrukcja uszkodzona [online], bydgoszcz.tvp.pl, 2 lutego 2024 [dostęp 2024-12-15].
- ↑ Łukasz Klimkiewicz, Estakada Marka Sudaka [online], torun.pl, 29 sierpnia 2014 [dostęp 2024-12-21].
- ↑ Wyborcza.pl [online], torun.wyborcza.pl [dostęp 2018-12-14].
Bibliografia
- Bogusław Dybaś, Die Thorner Weichselbrücke in der Frühen Neuzeitals Herausforderung für die Forschung, „Rocznik Toruński”, 47, 2020 [dostęp 2024-12-15].
- Mirosław Giętkowski, Zbigniew Karpus, Waldemar Rezmer, Twierdza Toruń, Toruń: Dom Wydawniczy Duet, 2004, ISBN 83-89706-12-1.
- Katarzyna Kluczwajd, Podgórz. Toruńskie przedmieścia sprzed lat, Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2018, ISBN 978-83-7729-452-9.
- Marek Mistewicz, Mosty w traktatach architektonicznych na początku epoki nowożytnej, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” (57.2), 2012.
- Paweł Nastrożny, Fortyfikacje Torunia, Warszawa 2022.
- Adam Orłowski, Tomasz Tupalski, Most drogowy przez Wisłę w Toruniu–inwestycja na miarę XXI wieku, „Transport Miejski i Regionalny”, 9, 2013.
- Hubert Rabant i inni, istoria powstania i obecne znaczenie transportowe mostów na Wiśle w województwie kujawsko-pomorskim, The history and current importance of the bridges over the Vistula river in kujawsko-pomorskie province, „Journal of Health Sciences” (3(14)), 2013, ISSN 1429-9623 [dostęp 2024-12-15].













