Rodizyt
 Rodizyt z rubellitem z Madagaskaru | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
(K,Cs)Al |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
8–8,5[2] |
| Przełam |
muszlowy[1] |
| Łupliwość |
nierozpoznawalna[1] |
| Pokrój kryształu | |
| Układ krystalograficzny | |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
| Gęstość |
3,2–3,6[1] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
biała, szara, żółta[1], żółto-zielona, różowa lub czerwona[3] |
| Rysa |
biała[1] |
| Połysk |
szklisty, tłusty[1] |
| Współczynnik załamania |
1,6935 (izotropowy)[2] |
| Inne |
dyspersja (optyka): 0,018 (słaba)[2] |
Rodizyt – bardzo rzadki minerał, boran cezu, berylu, glinu i potasu[3].
Po raz pierwszy został opisany w 1834 roku. Został zatwierdzony jako oddzielny minerał w 1999 roku przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Mineralogiczne[3]. Nazwa pochodzi od greckiego słowa rhodizein, „zabarwiony na różowo”, co nawiązuje do jego właściwości zmieniania płomienia dmuchawy na różowoczerwony odcień[3][4].
Właściwości
Wykształca kryształy w formie dwunastościanów rombowych, czworościanów; tworzy też kryształy wrosłe[1]. Blisko spokrewniony z londonitem. W przypadku rodizytu w składzie dominujący jest potas, natomiast w londonicie – cez[2]. Jest minerałem przezroczystym lub półprzezroczystym[4]. Rzadko tworzy formy bliźniacze. Nierozpuszczalny w kwasach[4]. Jest piezoelektryczny i piroelektryczny[2]. Typowymi zanieczyszczeniami w jego strukturze są rubid i sód[3].
Występowanie
Jest minerał powstającym na późnym etapie krystalizacji pegmatytów granitowych[2] bogatych w alkalia[1]. Towarzyszą mu najczęściej skalenie, londonit, lepidolit[5], kwarc, turmaliny (przede wszystkim rubellit i elbait), mikroklin, albit, spodumen i beryl[1][4]. Źródłem najlepszej jakości okazów jest Madagaskar[2]. Stwierdzony został także w Wielkiej Brytanii (Anglia), Stanach Zjednoczonych (Wisconsin) i Rosji[4], Mjanmie i Namibii[5].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Rupert Hochleitner, Minerały, kamienie szlachetne, skały, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 340, ISBN 978-83-7073-816-7.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 John W. Anthony i inni red., Rhodizite, [w:] Handbook of Mineralogy, 2001–2005, Mineralogical Society of America [dostęp 2025-05-12] (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 Ross Sedawie, Rhodizite [online], gemrockauctions.com, 2023 [dostęp 2025-03-20] (ang.).
- 1 2 3 4 5 Rhodizite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2025-03-20] (ang.).
- 1 2 Rhodizite [online], Geology Science, 23 października 2023 [dostęp 2025-03-07] (ang.).