Rzęczkowo

Rzęczkowo
wieś
Ilustracja
XIX-wieczny dwór w Rzęczkowie
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

toruński

Gmina

Zławieś Wielka

Liczba ludności (III 2011)

701[1]

Strefa numeracyjna

56

Kod pocztowy

87-133[2]

Tablice rejestracyjne

CTR

SIMC

0851070

Położenie na mapie gminy Zławieś Wielka
Mapa konturowa gminy Zławieś Wielka, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Rzęczkowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Rzęczkowo”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Rzęczkowo”
Położenie na mapie powiatu toruńskiego
Mapa konturowa powiatu toruńskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Rzęczkowo”
Ziemia53°07′46″N 18°21′48″E/53,129444 18,363333[3]

Rzęczkowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Zławieś Wielka. Wieś leży na położona jest na skraju Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 701 mieszkańców[1]. Jest dziewiątą co do wielkości miejscowością gminy Zławieś Wielka.

Integralne części wsi Rzęczkowo[4][5]
SIMCNazwaRodzaj
0851086Dołyczęść wsi
0851092Góryczęść wsi

Nazwa

Miejscowość leży na pograniczu Mazowsza oraz Pomorza i związane było historycznie z ziemią chełmińską na Pomorzu Nadwiślańskim. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XIV wieku. W okresie panowania na tych terenach krzyżaków wymieniona została po raz pierwszy w dokumencie z 1403 jako "Risschkow, Rischkow, Renzkau", w granicach Korony Królestwa Polskiego w 1527 odnotowano ją jako "Rzęczkowo"[6].

Po rozbiorach Polski w latach w latach 1772–1795 najpierw do roku 1902 nosiła niemiecką nazwę Renczkau, a w latach 1902–1945 Rentschkau[7][8]

Historia

Tereny, na których powstało miasto były jednak zasiedlone znacznie wcześniej. W okolicyarcheolodzy zlokalizowali dwa grody średniowieczne umieszczone na pagórkach koło nizin nadwiślańskich[6]. Znajdują się one: wczesnośredniowieczne przy drodze gruntowej Łążyn - Skłudzewo, i późnośredniowieczne, położone około 400 m na południe od centrum.

Od 1226 po sprowadzeniu na Mazowsze przez księcia Konrada I mazowieckiego zakonu krzyżackiego tereny, na których leży miejscowość w XIII-XV wieku znalazły się we władaniu krzyżaków. W 1403 w Rzęczkowie odnotowany został Wiske von Buchwalde, który otrzymał od zakonu 14 grzywien i 8,5 grzywny za konie. W 1405 otrzymał także 6 grzywien odszkodowania za konia, na którym brał udział w wyprawie na Gotlandię[6].

W latach 1423-1424 miejscowość była własnością rycerską w prokuratorii bierzgłowskiej z siedzibą w Bierzgłowie. Odnotowano wówczas Jokusza z Rzęczkowa zobowiązanego do służby w zbroi lekkiej. W 1456 jako właściciele wsi odnotowani zostali Maciej, Mikołaj i Barbara von Gritten, którzy odziedziczyli Rzęczkowo po Henryku Webe. W XV wieku było wielu współwłaścicieli wsi[6].

W 1466 na mocy traktatu toruńskiego podpisanego po zakończonej wojny trzynastoletniej toczonej pomiędzy państwem zakonu krzyżackiego, a Koroną Królestwa Polskiego miejscowość została włączona do Korony i leżała w powiecie chełmińskim, Województwa chełmińskiego, w parafii Łążyn. W 1570 jako właścicieli odnotowano: Piotra Kijowskiego, który miał dwa łany na których gospodarował jeden zagrodnik, Dawida Rzęczkowskiego, który od nazwy wsi przyjął odmiejscowe nazwisko, a który miał 6 łanów z 3 zagrodnikami. Odnotowano także trzech dzierżawców: Barbarę Rzęczkowską dzierżawiącą 6 łanów chłopskich, 3 zagrodników, kuźnię oraz ludzi luźnych[6].

Wskutek I rozbioru Polski w 1772, miejscowość przeszła pod władanie Prus i jak cała ziemia chełmińska znalazła się w zaborze pruskim.

Od 12 do 13 listopada 1906 r. i ponownie od 10 stycznia 1907 r. w miejscowej szkole elementarnej odbył się strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. Z uczestników strajku znane są nazwiska następujących dzieci: J. Zielińska, B. Rzytlewski, J. Bednarski, A. Przybyszewski, L. Demski, K. Mielczarski. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele[9].

Do 1954 miejscowość była siedzibą gminy Rzęczkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

W okresie II Rzeczypospolitej znajdował się tu kościół ewangelicki należący do superintendentury (diecezji) Toruń Ewangelickiego Kościoła Unijnego. Była to świątynia wykorzystywana przez parafię skupiającą w 1937 roku 724 wiernych[10]. Po II wojnie światowej kościół został zburzony[11].

Przypisy

  1. 1 2 GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1129 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 119893
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
  5. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. 1 2 3 4 5 Porębska 1971 ↓, s. 112.
  7. ↑ Gemeindelexikon für das Königreich Preußen II, 1905, Westpreußen,ISBN 3-9315577-26-0
  8. ↑ Kirchenbuch, Gurske, Kreis Thorn / Westpreußen. [dostęp 2016-07-11]. (niem.).
  9. ↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 233.
  10. ↑ Stefan Grelewski: Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1937, s. 333.
  11. ↑ Rzęczkowo. pogramkran.net. [dostęp 2015-05-09]. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.