Scaphitidae
| Scaphitidae Gill, 1871 | |
 Scaphites sp. z kredy górnej Dakoty Południowej | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
Scaphitidae Gill, 1871[1], po polsku często skafity[2] – rodzina amonitów kredowych.
Skafity to amonity heteromorficzne (odznaczające się kształtem innym od typowego dla tej grupy regularnego planispiralnego zwinięcia)[3]. Przedstawiciele tej rodziny znani są od górnego albu do górnego mastrychtu[4], a być może również z najniższego danu[5]. W wypadku potwierdzenia tych ostatnich danych byłyby to jedyne amonity, które przeżyły wymieranie kredowe, choć i tak wymarły około pół miliona lat później[6].
Nazwa rodziny pochodzi od typowego rodzaju Scaphites Parkinson, 1811, której źródłosłów to greckie słowo σκάφη „coś wydrążonego”[7].
Skafity były szeroko rozpowszechnione; szczególnie dobrze poznani są przedstawiciele tej rodziny z górnej kredy Ameryki Północnej (morze epikontynentalne zwane Morzem Środkowego Zachodu, ang. Western Interior Seaway)[8]. W Polsce skafity (z rodzajów Hoploscaphites i Acanthoscaphites) występują w skałach kredowych, odsłaniających się na Wyżynie Lubelskiej, w szczególności w Małopolskim Przełomie Wisły[9].
Przypisy
- ↑ Marcin Machalski, Late Maastrichtian and earliest Danian scaphitid ammonites from central Europe: Taxonomy, evolution, and extinction, „Acta Palaeontologica Polonica”, 50 (4), 2005, s. 653–696.
- ↑ Agnieszka K, Skafity i ich aptychy [online], Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN, 4 stycznia 2021 [dostęp 2025-03-05].
- ↑ Neil H. Landman, Marcin Machalski, Christopher D. Whalen, The concept of ‘heteromorph ammonoids’, „Lethaia”, 54 (5), 2021, s. 595–602, DOI: 10.1111/let.12443, ISSN 1502-3931 [dostęp 2025-03-05] (ang.).
- ↑ Raymond C. Moore (red.), Treatise on Invertebrate Paleontology. Part L: Mollusca 4, Cephalopoda, Ammonoidea, Geological Society of America & University of Kansas Press, 1957.
- ↑ Marcin Machalski, Claus Heinberg, Evidence for ammonite survival into the Danian (Paleogene) from the Cerithium Limestone at Stevns Klint, Denmark, „Bulletin of the Geological Society of Denmark”, 52, 2005, s. 97–111.
- ↑ Neil H. Landman i inni, Ammonite extinction and nautilid survival at the end of the Cretaceous, „Geology”, 42 (8), 2014, s. 707–710, DOI: 10.1130/G35776.1, ISSN 0091-7613 [dostęp 2025-03-05].
- ↑ Jerzy Kreiner, Słownik etymologiczny łacińskich nazw i terminów używanych w biologii oraz medycynie, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum, 1963, VIII+240.
- ↑ NEALE MONKS, Functional morphology, ecology, and evolution of the Scaphitaceae Gill, 1871 (cephalopoda), „Journal of Molluscan Studies”, 66 (2), 2000, s. 205–216, DOI: 10.1093/mollus/66.2.205, ISSN 0260-1230 [dostęp 2025-03-05].
- ↑ Marcin Machalski, Late Maastrichtian and earliest Danian scaphitid ammonites from central Europe: Taxonomy, evolution, and extinction, „Acta Palaeontologica Polonica”, 50 (4), 2005, s. 653–696.