Straduń

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1532 roku. Początkowo nazywała się Stradom. W 1629 r. sołtysem wsi był Kirstanus, który jednocześnie pełnił funkcję sołtysa we wsiach Trzcianka i Rychlik. W 1715 r. w Stradomiu mieszkało trzech wolnych kmieci. Pod koniec XVIII wieku wieś zamieszkiwało siedemnastu wolnych chłopów oraz siedmiu chałupników.

W latach 1738–1755 właścicielem miejscowości oraz okolicznych miejscowości był Stanisław Poniatowski. W 1755 r. Straduń zmienił właściciela, stał się nim Józef Lasocki, herbu Dołęga. W wyniku I rozbioru Polski stał się pruską wsią. W 1945 r. trafił ponownie w granice Polski. Niemieckich mieszkańców zastąpili polscy osadnicy, głównie z byłych wschodnich województw Polski oraz województw: krakowskiego, rzeszowskiego i poznańskiego^[7].

Wypoczynkowe i turystyczne uroki Stradunia zostały docenione już na początku ubiegłego stulecia. Wówczas zaczęli pojawiać się w tych stronach pierwsi letnicy^[8].

Dzięki Janowi Kopczy który w darowiznie dał ziemie w 1985 r. w Straduniu stanęła kaplica pw. Matki Bożej Saletyńskiej^[9] jako filia parafii pw. Matki Bożej Saletyńskiej w Trzciance^[10]. Każdego roku 25 lipca we wsi odbywa się msza, połączona ze święceniem pojazdów mechanicznych oraz festyn poświęcony patronowi kierowców, św. Krzysztofowi^[11].

Obecnie na końcu ulicy kurpiowskiej obok sali wiejskiej można zaobserwować dawną szkołę, która kiedyś funkcjonowała. obecnie zamieszkuje jeden z obywateli wsi^[12][13].

Dawniej w Straduniu znajdowała się remiza straży pożarnej obok obecnego przystanku autobusowego, który przestał pełnić swoją rolę w 2020 roku po otwarciu drogi, która uniemożliwiła dojazd autobusu pod przystanek. od tamtego czasu na drodze namalowano znaki poziome mające wyznaczać alternatywne miejsce postoju autobusu^[14][15].

W 2018 roku przez uderzenie pioruna doszło do zniszczenia wielkiego dębu w centrum wsi obok kapliczki Matki Boskiej. W tym miejscu pozostał pomnik po ważnym drzewie dla mieszkańców w postaci pniaka z wyrzeźbioną sylwetką drzewa i nazwą wsi. na jego przekroju poprzecznym zaznaczono wszystkie ważne daty i wydarzenia związane z nimi, aby uwidocznić jak wiele przetrwał ten dąb łącznie z II wojną światową^[16].

We wsi jest Cmentarz Ewangelicki z ll połowy XIX wieku upamiętniony w 2016 roku wielkim kamieniem przekazanym od ówczesnego Nadleśniczego Nadleśnictwa Trzcianka Romana Bartola i tablicą informacyjną. na cmentarzu pochowani są Niemcy polegli na tych terenach podczas drugiej wojny światowej na tych terenach^[17].

W czerwcu 1995 gospodarz Zbigniew Załęski metr pod narożnikiem domu mieszkalnego odkrył zabytek archeologiczny: dwa naczynia z kośćmi krów. Badania wykazały, że był to pochówek rytualny związany z grupą zachodnią ludności amfor kulistych (środkowa lub późna faza rozwoju tej grupy, a więc około 4600-5000 lat temu). Na pochówek składały się dwa naczynia: amfora kulista o wysokości 18,5 cm (zdobiona nakłuciami wykonanymi piórem lub trzciną oraz stempelkami drewienkiem) i naczynie szerokootworowe wysokości 19 cm zdobione odciskami paznokci garncarza. Zawartość stanowiły kości krowie (jednej lub kilku sztuk bydła)^[18].

• Odcinek Trzcianka-Straduń^[19] – drogę otwarto 12 stycznia 2017 roku ma ona szeroką jezdnię ze ścieżką pieszo – rowerową o znakomitych walorach krajobrazowych. Ścieżka ma 3,6 kilometra i przyciąga codziennie dziesiątki turystów z Trzcianki i okolic. Droga jest położona wzdłuż jeziora Długiego^[20].
• Odcinek Straduń-Smolarnia^[21] – jego budowa została ukończona w styczniu 2020 roku jednak władze Miasta i Gminy Trzcianka zdecydowały się na oficjalne otwarcie zwieńczone rajdem dopiero 26 września 2020 roku. droga jest położona wzdłuż jeziora Straduńskiego. wokoło niej znajdują się liczne lasy oraz pola i bagna, co czyni ją niezwykle atrakcyjną^[22][23].
• Odcinek Smolarnia-Droga wojewódzka nr.180^[24] – nie jest on bezpośrednio podległy terenom wsi Straduń, jednak jest on integralną częścią pętli turystycznej:(Trzcianka, Straduń, Smolarnia, Trzcianka). w następnych latach pętla ma powiększyć się o drugą największą wieś Gminy Trzcianka, czyli Siedlisko. Droga posiada ścieżkę pieszo rowerową^[25].

• pieszy – szlak żółty
• rowerowy – szlak czerwony

w pobliżu Stradunia, a dokładniej jego integralnej części – Straduński Młyn znajdują się liczne interesujące lokacje:

• Czarci szczyt (97,1 m n.p.m.)^[27]
• Przełom rzeki Kamionka – Dzięciołek^[28]
• Wzgórza Anichybirajskie^[29]
• Ruiny Domostwa Rybaka^[30]
• Ruiny młyna wodnego^[31]
• Dolina Siedmiu Źródeł – Źródło Życia^[32]

W okolicy wsi znajduje się również^[33], jest ono położone 4km od wsi w kierunku Przyłęgu. Innym ciekawym miejscem wartym uwagi jest wyspa^[34] położona ok. 300m za gospodarstwem w Smolarach, które są integralną częścią wsi. Przez centralną część wioski przepływa rzeka Bukówka.^[35]

We wsi znajdują się dwa boiska do piłki nożnej. Jezioro Straduńskie jest oraz innych urządzeń i sportów wodnych^[36].

Ze Stradunia pochodzi Jakub Stepun - Mistrz Polski, Europy i Świata w kajakarstwie, nominowany do Igrzysk Olimpijskich.^[37]

W Straduniu znajduje się stacja pomiaru lustra wody i wód głębinowych, która należy do Instytutu Hydrogeologii w Warszawie. Regularnie badane są wody pobierane z wybudowanych trzech studni głębinowych (od 200 do 600 metrów).

Straduń leży między dwoma jeziorami, Straduńskim i Długim, nad Bukówką, około 6 km na zachód od Trzcianki.

Minione dziesięciolecia przekształciły wieś w rekreacyjno-letniskową miejscowość. Obecnie są tu tylko dwa duże gospodarstwa rolne.

W ostatnich pięciu latach stanęło tu kilkadziesiąt nowych domów. Straduń liczy około 511 stałych mieszkańców, ale w niedalekiej przyszłości liczba ta na pewno wzrośnie, gdyż gmina posiada tu wiele działek na sprzedaż.

Wieś ma sieci wodociągową i kanalizacyjną, świetlicę, salę gimnastyczną (pozostała po szkole, która tu kiedyś istniała) oraz plac zabaw dla dzieci.

W 2010 roku granice miasta Trzcianka zostały zbliżone w stronę wsi Straduń tak, aby teren miasta wchłonął zakład „Joskin” ulicy Gorzowskiej. Przez te działania Granice terytorialne Trzcianki znajdują się zaledwie 1 kilometr do Stradunia^[38].