Szkoła Podchorążych Lotnictwa – Grupa Techniczna

Szkoła Podchorążych Lotnictwa – Grupa Techniczna
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1933

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

mjr pil. Stefan Berezowski

Ostatni

ppłk pil. inż. Antoni Gosiewski

Organizacja
Dyslokacja

Bydgoszcz
garnizon Warszawa

Rodzaj wojsk

lotnictwo

Podległość

Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa
Grupa Szkół Lotniczych

Szkoła Podchorążych Lotnictwa – Grupa Techniczna – szkoła kształcąca kandydatów na oficerów lotnictwa Wojska Polskiego (grupy technicznej).

Historia szkoły

Dnia 3 października 1933 przy 3 eskadrze szkolnej Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich utworzono pluton podchorążych. Przydzielono do niego 30 kandydatów na oficerów zawodowych powołanych na dwuletni kurs w Szkole Podchorążych Lotnictwa w grupie technicznej w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy. Dowódcą 3 eskadry szkolnej został kpt. pil. Henryk Wituski. Na stanowisko komendanta został wyznaczony mjr Stefan Berezowski – dotychczasowy dowódca dywizjonu Pułku Lotniczego[1] (stanowisko objął 31 stycznia 1935)[2]. I promocja odbyła się 16 października 1935 na bydgoskim lotnisku. 21 podporuczników promował przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej gen. dyw. Leon Berbecki – inspektor armii. Prymusem został ppor. Witold Czupryński. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz państwowych, samorządowych i garnizonowych, komendant Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa płk inż. Czesław Filipowicz i komendant Szkoły Podchorążych Lotnictwa – grupa techniczna mjr pil. Stefan Berezowski[3].

Minister Spraw Wojskowych rozkazem Dep. Dow. Og. L.dz.5253/Org. Tj. zarządził reorganizację z dniem 15 grudnia 1936 Szkoły Podchorążych Lotnictwa (grupa techniczna) z jednoczesnym jej przeniesieniem z Bydgoszczy do Warszawy[4][5]. Przeniesienie do stolicy zapewniło szkole wysoko kwalifikowanych wykładowców z wyższych uczelni technicznych, instytutów naukowych oraz z przemysłu lotniczego[6].

Była uczelnią o trzyletnim profilu kształcenia. Kształciła około 150 słuchaczy (po 50 na każdym roku) przyszłych oficerów – techników lotniczych. Kształciła także około 30 podchorążych rezerwy i organizowała kursy oficerów technicznych – 22 oficerów[7]. Przeszkolenie wojskowe podchorążowie przechodzili na obozach wojskowych.

Kierownikami wyszkolenia w poszczególnych dziedzinach byli oficerowie specjaliści, a jako wykładowców zatrudniano specjalistów cywilnych. Wykłady z przedmiotów teoretycznych i ogólnotechnicznych (matematyka, fizyka, chemia, mechanika, wytrzymałość materiałów, aerodynamika, teoria konstrukcji silników i płatowców itp.) były prowadzone przez cywilnych pracowników naukowych będących na etacie szkoły (np. dr P. Szymański, wykładowca matematyki z Politechniki Lwowskiej) lub kontraktowanych godzinowo na wykłady z Politechniki Warszawskiej (np. dr inż. Jerzy Bukowski, dr inż. Leonard Łabuć, doc. inż. Witold Billewicz), ze Szkoły Wawelberga (np. doc. dr inż. Stefan Neumark) oraz przemysłu (np. dr inż. Jan Oderfeld)[8].

Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” szkoła po zarządzeniu mobilizacji funkcjonowała na podstawie etatu pokojowego. W czasie wojny szkoła pod względem ewidencji i uzupełnień przynależała do Bazy Lotniczej nr 1 w Warszawie[9].

Organizacja pokojowa szkoły w 1939

Organizacja pokojowa szkoły w 1939:

  • komenda szkoły,
  • dywizjon szkolny,
    • eskadra szkolna podchorążych nr 1,
    • eskadra szkolna podchorążych nr 2,
    • eskadra szkolna podchorążych nr 3,
    • eskadra szkolna podchorążych rezerwy,
  • oddział portowy[9][10].

Kadra szkoły

Obsada personalna szkoły w marcu 1939[11]

Komenda szkoły
  • komendant – mjr / ppłk pil. inż. Antoni Gosiewski
  • zastępca komendanta i dowódca oddziału szkolnego – mjr Kazimierz Jarzębiński
  • p.o. adiutanta – kpt. obs. Konstanty Bielecki
  • naczelny lekarz – mjr lek. dr Stanisław Józef Zatwardowicz
  • zastępca komendanta ds. intendentury – mjr int. z wsw Feliks Czesław Czernihowski
  • oficer gospodarczy – kpt. int. Zygmunt Wituszyński
  • oficer administracyjno-materiałowy – kpt. adm. (piech.) Stefan Ślęzak
  • oficer żywnościowy – por. adm. (piech.) Mieczysław Grellner
  • p.o. dyrektora nauk – kpt. Franciszek Iwański
  • kierownik wyszkolenia radio-elektrycznego – mjr Paweł Marian Piotrowicz
  • kierownik wyszkolenia silnikowego – mjr Stefan Skulski
  • kierownik wyszkolenia uzbrojenia – kpt. obs. Konstanty Bielecki
  • kierownik wyszkolenia foto – kpt. Bolesław Emil Józef Górski
  • kierownik wyszkolenia silnikowego – kpt. Aleksander Leja
  • kierownik wyszkolenia ogólno-wojskowego – kpt. Czesław Łabencki
  • kierownik wyszkolenia samochodowego – kpt. Wacław Michał Józef Kornacki
  • kierownik wyszkolenia technicznego – kpt. Józef Koziarski
  • kierownik warsztatów szkolnych – kpt. Zygmunt Tokarczyk
  • wykładowca WF – por. Zbigniew Jan Franciszek Dubas
Oddział szkolny
  • dowódca I plutonu – kpt. Tadeusz Wiśniowski
  • instruktor – ppor. Paweł Wilhelm Tobolski zm. 25 V 1944 (uczestnik „Wielkiej ucieczki”)
  • dowódca II plutonu – por. Jan Narewski
  • instruktor – chor. Józef Konieczny
  • dowódca III plutonu – por. Stanisław Daniel
  • instruktor – chor. Dywizjonizy Pieczka
  • dowódca IV plutonu – por. Eugeniusz Słomkowski
  • instruktor – chor. Antoni Białyński

Absolwenci

I promocja
21 absolwentów I promocji zostało mianowanych na stopień podporucznika ze starszeństwem z 15 października 1935 w korpusie oficerów lotnictwa – grupa techniczna[12]
  1. Edward Henryk Christmann (19 lokata)
  2. Witold Czupryński (1 lokata)
  3. Kazimierz Władysław Dültz (11 lokata)
  4. Jan Gackowski (7 lokata)
  5. Mieczysław Galicki (9 lokata)
  6. Wilhelm Gierasimowicz (18 lokata)
  7. Franciszek Gwizdak (14 lokata)
  8. Antoni Józef Jankowski (4 lokata)
  9. Artur Kownacki (20 lokata)
  10. Stanisław Krasowski (2 lokata)
  11. Stanisław Krawczyk (5 lokata)
  12. Tadeusz Leon Lenczewski (3 lokata)
  13. Jan Mioduchowski (17 lokata)
  14. Mieczysław Ludwik Piasecki (21 lokata)
  15. Teodor Piotrowski (16 lokata)
  16. Henryk Karol Emil Prus (10 lokata)
  17. Oktawian Zbigniew Rylski (6 lokata)
  18. Andrzej Wacław Siedlanowski (15 lokata)
  19. Witold Wiśniewski (13 lokata)
  20. Ryszard Stanisław Wojciechowski (8 lokata)
  21. Wacław Zajączkowski (12 lokata)
II promocja
36 absolwentów II promocji zostało mianowanych na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 października 1937 w korpusie oficerów lotnictwa – grupa techniczna[13]
  1. Florian Edmund Adrian (30 lokata)
  2. Marian Arendarski (11 lokata)
  3. Rudolf Beck (3 lokata) zm. 1940 w Charkowie[14]
  4. Jan Zenon Bieńkowski (10 lokata)
  5. Stefan Mikołaj Bojarski (28 lokata)
  6. Henryk Heinz Wilhelm Busen-Schmitz (33 lokata)
  7. Zbigniew Karol Dobrzański (14 lokata)
  8. Jan Aleksander Domański (2 lokata)
  9. Ludwik Ryszard Dominikowski (1 lokata)
  10. Władysław Gandor (19 lokata)
  11. Tadeusz Piotr Hajduczek (16 lokata)
  12. Bolesław Konstanty Roch Heybowicz (31 lokata)
  13. Stanisław Ignatowicz (5 lokata)
  14. Stanisław Kaczmarek (23 lokata)
  15. Feliks Knoll (32 lokata)
  16. Janusz Kozłowski (18 lokata)
  17. Józef Stanisław Andrzej Krasiński (7 lokata)
  18. Narcyz Krupowicz (12 lokata)
  19. Jerzy Józef Kwapniewski(8 lokata)
  20. Stanisław Lipa (9 lokata)
  21. Stefan Łatwiński (22 lokata)
  22. Tadeusz Łukaszewicz (24 lokata)
  23. Marian Józef Mażyński (27 lokata)
  24. Michał Michniewicz (20 lokata)
  25. Tadeusz Pejcz (26 lokata)
  26. Ignacy Pluciński (15 lokata)
  27. Teofil Pożyczka (13 lokata)
  28. Przesław Sadowski (36 lokata) Krzyż Walecznych (od 1941)[15]
  29. Marian Szumlicki (21 lokata)
  30. Jan Terebelski (17 lokata)
  31. Edmund Bronisław Tomanek (29 lokata)
  32. Tomasz Tomaszewski (25 lokata)
  33. Roman Józef Truch (35 lokata)[16]
  34. Jerzy Unger (4 lokata) zm. w Katyniu[17]
  35. Władysław Wojtulewicz (34 lokata)
  36. Edward Antoni Zemanek (6 lokata)
III promocja
45 absolwentów III promocji zostało mianowanych na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 października 1938 w korpusie oficerów lotnictwa – grupa techniczna[18]
  1. Adam Jan Adamczak (22 lokata)
  2. Wojciech Bargielski (35 lokata)
  3. Jan Buczyński (3 lokata)
  4. Zbigniew Stanisław Chodorowski (2 lokata)
  5. Witold Bolesław Czerwiński (21 lokata)
  6. Teodor Dachowski (1 lokata)
  7. Edward Antoni Dąbrowski (7 lokata)
  8. Stanisław Dudek (38 lokata)
  9. Zygmunt Dyszlewski (29 lokata)
  10. Tadeusz Dzierżanowski (18 lokata)
  11. Aleksander Mateusz Maria Ehrbar (8 lokata)
  12. Stanisław Gidaszewski (4 lokata) zm. w Katyniu[19]
  13. Wiktor Grabowski (41 lokata)
  14. Zygmunt Stefan Grażyński (24 lokata)
  15. Zdzisław Tadeusz Guranowski (43 lokata)
  16. Czesław Hrynaszkiewicz (25 lokata)
  17. Jerzy Wincenty Wojciech Kaliniecki (33 lokata)
  18. Stefan Klackowski (14 lokata)
  19. Włodzimierz Stanisław Koźmiński (30 lokata)
  20. Henryk Lewicki (39 lokata)
  21. Władysław Liber (45 lokata)
  22. Paweł Łaszkiewicz (28 lokata)
  23. Florian Martini (34 lokata) Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  24. Dominik Mendela (6 lokata) Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  25. Wilhelm Michalik (9 lokata)
  26. Tadeusz Marian Roman Niemczewski (26 lokata)
  27. Stanisław Niemyski (31 lokata)
  28. Leon Ostaszewski (17 lokata)
  29. Henryk Piotrowski (44 lokata) zm. w 1940 w Charkowie[20]
  30. Mieczysław Józef Popielewicz (19 lokata)
  31. Ryszard Sylwester Ronowicz (20 lokata)
  32. Franciszek Julian Różycki (27 lokata)
  33. Aleksander Rubiński (32 lokata)
  34. Władysław Serejko (37 lokata)
  35. Waldemar Józef Siewruk (15 lokata) Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  36. Mieczysław Herman Słoboda (16 lokata)
  37. Zygmunt Józef Spikowski (36 lokata) Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  38. Ryszard Józef Strożak (23 lokata)
  39. Edward Tatarski (11 lokata)
  40. Zbigniew Jarosław Tosio (5 lokata)
  41. Henryk Trawiński (13 lokata)
  42. Władysław Turecki (40 lokata)
  43. Stefan Wower (12 lokata)
  44. Władysław Wygonowski (10 lokata)
  45. Mieczysław Andrzej Zieliński (42 lokata)
IV promocja
44 absolwentów IV promocji zostało mianowanych na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 sierpnia 1939 w korpusie oficerów lotnictwa – grupa techniczna[21]
  1. Stanisław Adamczak
  2. Tadeusz Barwich
  3. Jan Błaszczyk
  4. Edmund Burszewski
  5. Leszek Antoni Chełmiński
  6. Wiktoryn Ciechanowski
  7. Witold Cieślak
  8. Witold Dzierżanowski
  9. Zbigniew Frąckiewicz
  10. Tadeusz Gawroński
  11. Stanisław Gąsak
  12. Jerzy Głowacki
  13. Henryk Jaworski
  14. Tadeusz Karnkowski
  15. Maciej Kirste
  16. Piotr Kliman
  17. Stanisław Kohut
  18. Tadeusz Kolanko
  19. Henryk Kraciński
  20. Bogdan Kryłowicz
  21. Stanisław Kurowicki
  22. Cezary Lewicki Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  23. Jerzy Lipiński zm. w Katyniu[22]
  24. Jerzy Maringe
  25. Igor Mickiewicz
  26. Jerzy Morek
  27. Edward Mucha
  28. Karol Palczyński zm. w Katyniu[23]
  29. Tadeusz Papis
  30. Paweł Piątkowski
  31. Janusz Pilichowski zm. w Katyniu[24]
  32. Kazimierz Przyłuski
  33. Kazimierz Romaniszyn
  34. Zbigniew Romanowski
  35. Korneliusz Serbej
  36. Tadeusz Skierkowski
  37. Julian Strusiński
  38. Michał Strzemeski
  39. Władysłąw Szymborski
  40. Mieczysław Świerz
  41. Wacław Wąsik
  42. Bolesław Widerman zm. w Katyniu[25]
  43. Stanisław Zdanowski
  44. Jerzy Ziółkowski
V promocja
43 absolwentów V promocji zostało mianowanych na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 września 1939 w korpusie oficerów lotnictwa, grupa techniczna[26]
  1. Stefan Andersz
  2. Leopold Antoniewicz Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  3. Sergiusz Czerni
  4. Bogdan Ejbich
  5. Aleksander Fedorońko
  6. Wojciech Figiel
  7. Janusz Franckiewicz
  8. Leonard Gliński
  9. Stefan Górecki
  10. Alojzy Gura
  11. Zdzisław Ingling
  12. Zygmunt Jędrzejewski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  13. Marian Kamiński
  14. Zbigniew Kiełbasiński
  15. Henryk Kołacz
  16. Jerzy Kurpas
  17. Edward Kosmalski
  18. Tadeusz Kostia
  19. Tadeusz Ługowski
  20. Zbigniew Marczyk
  21. Marian Markiewicz
  22. Henryk Myszkowski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  23. Zbigniew Obniski
  24. Władysław Oyrzanowski
  25. Stefan Pelecki
  26. Jerzy Plewczyński
  27. Zygmunt Poraziński
  28. Bolesław Porębski
  29. Jerzy Praśniewski
  30. Stanisław Przybyłowicz
  31. Stanisław Puzyna
  32. Tadeusz Radkiewicz
  33. Andrzej Rogowski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  34. Piotr Schuch
  35. Jerzy Sielurzycki
  36. Stanisław Skorupski
  37. Michał Smoła
  38. Witold Smyk
  39. Kazimierz Szyda
  40. Zbigniew Ścibor-Rylski
  41. Władysław Ślosarski
  42. Tadeusz Telewiak
  43. Stefan Wosik
I rocznik 1938–1939
64 podchorążych I rocznika nie zostało promowanych[27]
  • pchor. Michał Benoit Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  • pchor. Henryk Bogdanowicz Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  • pchor. Stanisław Kleybor Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  • pchor. Zbyszko Lissowski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  • pchor. Franciszek Pantkowski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
  • pchor. Jerzy Tokarski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari

Uwagi

    Przypisy

    1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 265.
    2. Arkadiusz Kaliński: Bydgoskie lotnisko w latach 1916-1939 (cz. 2) [w:] Kronika Bydgoska XX
    3. Promocje w bydgoskich Szkołach Podchorążych, „Kurjer Bydgoski” 1935, 17 października, nr 241, s. 6.
    4. Dodatek Tajny nr 1 do Dziennika Rozkazów z 26 stycznia 1937, poz. 4.
    5. Kozłowski 1964 ↓, s. 244.
    6. Jędrzejewski 1989 ↓, s. 164.
    7. Kozłowski 1964 ↓, s. 245.
    8. Jędrzejewski 1989 ↓, s. 165.
    9. 1 2 Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 775.
    10. Jędrzejewski 1989 ↓, s. 165, wg autora oddział szkolny został przemianowany na dywizjon szkolny w 1938.
    11. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 476-477.
    12. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 48.
    13. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 66.
    14. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 21.
    15. Sadowski Przesław. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2022-01-03].
    16. Truch Roman Józef. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2022-01-03].
    17. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 658.
    18. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 77.
    19. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 164.
    20. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 416.
    21. „Dziennik Personalny MSWojsk” 1940, 2 marca, nr 2, s. 9–10.
    22. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 349.
    23. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 461.
    24. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 482.
    25. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 680.
    26. „Dziennik Personalny MSWojsk” 1940, 2 marca, nr 2, s. 15.
    27. Jędrzejewski 1989 ↓, s. 188-193.

    Bibliografia

    • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
    • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
    • Zygmunt Jędrzejewski: Od września do września. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989. ISBN 83-211-0998-5.
    • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
    • Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
    • Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich poległych, zmarłych i zaginionych w latach 1939-1946. T. I: Polegli w kampanii wrześniowej, pomordowani w ZSRR i w innych okolicznościach podczas okupacji.
    • Stanisław Rutkowski: Zarys dziejów polskiego szkolnictwa wojskowego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970, seria: Biblioteka Wiedzy Wojskowej.
    • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
    • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
    • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.