Wilcza zamieć

Wilcza zamień
Autor

Jarosław Grzędowicz

Tematyka

fantasy

Data powstania

2005

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Lublin

Język

język polski

Data wydania

2005, 2008

Wydawca

Fabryka Słów

Wilcza zamieć – opowiadanie fantasy Jarosława Grzędowicza z 2005. Zostało dobrze przyjęte przez krytyków i czytelników, i zdobyło Nagrodę im. Janusza A. Zajdla[1]. Swoją treścią nawiązuje do nordyckiej mitologii oraz II wojny światowej[2].

Historia wydań

Po raz pierwszy ukazało się w antologii Deszcze niespokojne z 2005 r. Trzy lata później, w 2008, ukazało się w zbiorze Wypychacz zwierząt[3].

Fabuła

Opowiadanie Wilcza zamieć łączy wątki mitologii nordyckiej i Kriegsmarine w konwencji nazistowskiego okultyzmu; jest to opowieść o niemieckiej łodzi podwodnej (U-boocie), która pod koniec IIWŚ otrzymuje misje nawiązania kontaktu ze skandynawskim zaświatem[4][5][6]

Odbiór i analiza

Opowiadanie zostało dobrze przyjęte przez recenzentów. W 2005 w recenzji antologii Deszcze niespokojne w „Nowej Fantastyce Maciej Parowski uznał to opowiadanie za najlepsze w tym zbiorze, zwracając uwagę na "drobiazgowo odtworzoną codzienność U-Boota"[7]. Podobnie za najlepsze w tym zbiorze opowiadanie uznał Konrad Wągrowski, recenzując je w tym roku dla Esensji; Wągrowski poprawianie przewidział jego sukces, nazywając "głównym kandydatem do przyszłorocznego Zajdla"[8] (opowiadanie nagrodę zdobyło[1]). Wągrowski opowiadanie uznał za podobne do opowiadania Davida Brina „Thor spotyka Kapitana Amerykę” (1986), które także wykorzystało motyw łączący "hitleryzm z mitologią germańską i panteonem ich bogów", jednak zauważając znaczące różnice w fabule. Recenzent uznał także opowiadanie za "świetny pomysłem na polski film fantastyczny", równocześnie oceniając szansę na realizację takiego projektu jako niewielkie, krytykując polski przemysł filmowy za brak zainteresowania ambitnymi historiami[8]. Joanna Kończak pisząc recenzję antologii dla portalu Rynek książki także zaliczyła utwór do najlepszych w książce, pisząc o Wilczej zamieci, że jest to "świetnie pomyślana historia... z dobrze stopniowanym napięciem i mocnym zakończeniem"[9].

Kolejne recenzje pojawiły się po wznowieniu opowiadania w Wypychaczu zwierząt trzy lata później. Adam Florczyk dla portalu Paradoks napisał, że jest ono "świetne zgranie... wydawałoby się nieprzystających elementów" - połączenie realistycznego opisu życia na łodzi podwodnej, psychologiczne przedstawienie zdemoralizowanej załogi niemieckiej, skontrastowane z humorystycznym przedstawieniem nordyckich bóstw, dające "piorunujący efekt"[4]. Agnieszka Szady pisząc dla fanzinu Esensja chwaliła postać głównego bohatera ("autor ma talent do kreowania postaci mężczyzn... o realistycznych zachowaniach i motywacjach, które sprawiają, że czytelnik angażuje się w ich losy bez reszty"), konstrukcję opowiadania ("pisarz zręcznie buduje napięcie i stopniowo odsłania przed czytelnikiem sekrety akcji"), a także tło ("niezwykle plastycznie, filmowo wręcz oddany obraz życia i walki na łodzi podwodnej")[10]. W tym samym fanzinie Jakub Gałka docenił nastrój ("lovecraftowski"), bohaterów, fabułę, dobrze użyty fachowy żargon, i "refleksje o postawach wobec wojny", krytykując jednak "kiepsko rozstrzygnięty finał"; opowiadanie uznał za słabszą wersję opowiadania Brina”[11]. Z kolei Jan Bodakowski pisząc dla portalu Salon24.pl (kilka lat później) dostrzegł nawiązania do komiku Thorgal[12]. Bartosz Szczyżański dla portalu Polter pochwalił je jako "zadziwiające, ale i fascynujące", także zwracając uwagę na "perfekcyjne przygotowanie pisarza" pod kątem marynistyki, militariów i mitologii[13]. Także dla Poltera Michał Sołtysiak, pisząc o opowaidaniu, że jest to zgrabna opowieść wojenna i "majstersztyk"[14]. Robert Ziębiński w "Newsweeku" opowiadanie uznał za "wciągającą, fantastyczną wariację na temat słynnego "Okrętu" Lothara-Günthera Buchheima"[15].

Kilkanaście lat po swojej pierwszej opinii, w 2021, Parowski ponownie pochwalił Wilczą zamieć, pisząc, że jest to opowiadanie klimatyczne, w którym "warstwa marynistyczna imponowała znawstwem, mitologiczna przerażała"[16].

Przypisy

  1. 1 2 Joanna Słupek, Laureaci Nagrody Fandomu Polskiego im. Janusza A. Zajdla [online], zajdel.art.pl [dostęp 2018-11-11] (pol.).
  2. Robert A. Mason, Fahrenheit nr 48: Jarosław Grzędowicz – Wilcza zamieć (fragment) [online], fahrenheit.net.pl [dostęp 2018-11-11].
  3. Jakub Pas, Jarosław Grzędowicz – Wypychacz Zwierząt [online], DarkPlanet Music Magazine [dostęp 2018-11-11] (pol.).
  4. 1 2 Adam Florczyk, Recenzja książki "Wypychacz zwierząt" Jarosława Grzędowicza [online], Paradoks, 30 lipca 2008 [dostęp 2024-07-21] (pol.).
  5. Agnieszka Szady, ‹To nie jest świat dla normalnych ludzi› [online], Esensja.pl, 30 września 2008 [dostęp 2024-07-21] (pol.).
  6. Paweł Dunin-Wąsowicz, Wypychacz książek, „Lampa” (7), 2008, s. 57.
  7. Maciej Parowski, Loki, dybuk i neandertalczyk, „Nowa Fantastyka” (1), styczeń 2006, s. 71.
  8. 1 2 Konrad Wągrowski, Esensja: ‹Pospolite ruszenie› [online], Esensja.pl, 22 listopada 2005 [dostęp 2025-04-14].
  9. Joanna Kończak, Deszcze niespokojne. Antologia opowiadań [online], Rynek książki, 22 marca 2017 [dostęp 2025-04-14].
  10. Agnieszka Szady, ‹To nie jest świat dla normalnych ludzi› [online], Esensja.pl, 30 września 2008 [dostęp 2024-07-21] (pol.).
  11. Jakub Gałka, ‹Wypychacz antologii› [online], Esensja.pl, 1 października 2008 [dostęp 2024-07-21] (pol.).
  12. Jan Bodakowski, „Wypychacz zwierząt” Jarosława Grzędowicza – lektura obowiązkowa [online], salon24.pl, 19 sierpnia 2013 [dostęp 2024-07-30] (pol.).
  13. Bartosz Szczyżański, Wypychacz zwierząt - Jarosław Grzędowicz . Wypchany po brzegi? (recenzja) - [online], polter.pl, 9 lipca 2008 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  14. Michał Sołtysiak, Wypychacz zwierząt - Jarosław Grzędowicz . Czyli teksty jak starzy znajomi (recenzja) [online], polter.pl, 21 lipca 2008 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  15. Robert Ziębiński, Wypychacz zwierząt [online], Newsweek, 15 lipca 2008 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  16. Maciej Parowski, Wasz cyrk, moje małpy. Chronologiczny alfabet moich autorów. Tom 1, Wydawnictwo SQN, 24 sierpnia 2021, s. 459, ISBN 978-83-8129-388-4 [dostęp 2024-07-14] (pol.).