Amorphoscelidae
| Amorphoscelidae | |||
| Stål, 1877 | |||
| Okres istnienia: kreda wczesna–dziś | |||
 Amorphoscelis elegans, rysunek | |||
.jpg) Perlamantis allibertii | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Parvordo | |||
| (bez rangi) | Cernomantodea | ||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina |
Amorphoscelidae | ||
| Synonimy | |||
| |||
Amorphoscelidae – rodzina modliszek z podrzędu Eumantodea i nadrodziny Nanomantoidea.
Morfologia
Modliszki osiągające niewielkie rozmiary. Ciało mają grzbietobrzusznie spłaszczone[1].
Głowa pozbawiona jest wyrostka ciemieniowego, ma natomiast bardzo wydatne nabrzmiałości okołooczne[1].
Tułów ma słabo zaznaczone rozszerzenia nadbiodrowe. Przedplecze jest krótkie i trapezowate. Zarówno u samców, jak i samic występują w pełni wykształcone skrzydła obu par. Chwytne odnóża przedniej pary mają uda pozbawione kolców na płatach wierzchołkowych i kolców tylno-brzusznych, zaopatrzone w tylko jeden kolec dyskoidalny i w co najwyżej cztery kolce przednio-brzuszne (a może ich nie być wcale). Golenie przedniej pary są zupełnie pozbawione kolców przednio-brzusznych, co stanowi jedną z synapomorfii rodziny, podobnie jako obecność tylko jednego kolca dyskoidalnego na udzie. Odnóża pozostałych par są kroczne, pozbawione kolców[1].
Przysadki odwłokowe są zawsze krótsze niż połowa długości odwłoka. Ich człony są walcowate, co najwyżej ostatni bywa rozrośnięty i spłaszczony. Genitalia samca cechują się w przeciętnym stopniu zesklerotyzowanymi fallomerami, z których brzuszny ma płat nasadowy po prawej stronie przemieszczony ku dystalnej części prawej krawędzi, a pierwotny wyrostek dystalny przemieszczony na lewą stronę tegoż fallomeru. Wyrostki zespołu lewej strony genitaliów są rozdzielone. Wtórny wyrostek dystalny środkowy jest zawsze wykształcony, a wtórny wyrostek dystalny boczny niekiedy bywa uwsteczniony. Wyrostki te leżą naprzeciwlegle po lewej stronie fallomeru. Apofiza falloidalna jest niewyraźnie rozwinięta, a rzadko całkiem nieobecna. Na lewym fallomerze obecna jest blaszka grzbietowa pozbawiona zaokrąglonego płata[1].
Ekologia i występowanie
_(16463076431).jpg)
.jpg)
Modliszki nadrzewne, bytujące na korze[1].
Zasięg rodziny obejmuje etiopską część Afryki, palearktyczną i orientalną część Azji oraz północne skraje krainy australijskiej[2]. Wszystkie rodzaje oprócz wyłącznie palearktycznej Perlamantis znajdują swoją reprezentację w krainie etiopskiej[1].
Taksonomia i ewolucja
Takson ten wprowadzony został w 1877 roku przez Carla Ståla pod obecnie stosowaną nazwą[3]. W systemie Antona Handlirscha z 1930 roku miał rangę podrodziny w obrębie modliszkowatych, obejmującej plemiona Perlamantes i Paraoxypili[4], które to w uprzednim systemie Ermanna Giglio-Tosa z 1919 roku umieszczane były w Perlamantinae[5]. W systemie Luciena Choparda z 1949 roku występowały podrodziny Perlamantinae i Paraoxypilinae w obrębie rodziny Amorphoscelidae[6]. Max Beier w systemie z 1964 roku dzielił Amorphoscelidae na podrodziny Amorphoscelinae i Perlamantinae[7]. W systemie Reinharda Ehrmanna i Rogera Roya z 2002 roku do Amorphoscelidae oprócz tych dwóch podrodzin zaliczono jeszcze Paraoxypilinae[8]. W systemie Christiana J. Schwarza i Rogera Roya Paraoxypilini klasyfikowane są jako plemię w rodzinie Nanomantidae, natomiast do Amorphoscelidae zaliczane są te same dwie podrodziny co u Beiera[1].
Współcześnie do rodziny tej zalicza się osiem opisanych rodzajów, sklasyfikowanych w dwóch podrodzinach[2][1]:
- Amorphoscelinae Stål, 1877
- Amorphoscelis Stal, 1871
- †Amorphoscelites Gratshev et Zherikhin, 1994
- Bolivaroscelis Roy, 1973
- Caudatoscelis Roy, 1973
- Gigliotoscelis Roy, 1973
- Maculatoscelis Roy, 1973
- Perlamantinae Giglio-Tos, 1913
- Paramorphoscelis Werner, 1907
- Perlamantis Guerin-Meneville, 1843
Za najbliższych krewnych Amorphoscelidae uznaje się Nanomantidae. Synapomorfią tworzonego przez te dwie rodziny kladu ma być utrata jednego z kolców dyskoidalnych na udzie odnóża chwytnego[1]. W zapisie kopalnym Amorphoscelidae znane są od kredy wczesnej[9].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Christian J. Schwarz, Roger Roy. The systematics of Mantodea revisited: an updated classification incorporating multiple data sources (Insecta: Dictyoptera). „Annales de la Société entomologique de France (N.S.)”. 55 (2), s. 101–196, 2019. DOI: 10.1080/00379271.2018.1556567.
- 1 2 Daniel Otte, Lauren Spearman, Martin B.D. Stiewe, David C. Eades: family Amorphoscelidae. [w:] Mantodea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2024-12-22].
- ↑ Carl Stål. Systema Mantodeorum. Essai d’une systématisation nouvelle des Mantodées. „Bihang till Kongliga Svenska Vetenskaps Akademiens Handlingar”. 4 (10), s. 1–91, 1877.
- ↑ Anton Handlirsch, Insecta 1, [w:] W. Kükenthal, T. Krumbach (red.), Handbuch der Zoologie 4 (1): Progoneata – Chilopoda – Insecta, Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1930, s. 1–892.
- ↑ Ermanno Giglio-Tos. Saggio di una nuova classificazione dei mantidi. „Bullettino della Società Entomologica Italiana”. 49, s. 50–87, 1919.
- ↑ Lucien Chopard, Ordre des Dictyoptères. Sous-ordre des Mantodea, [w:] P.P. Grassé (red.), Traité de Zoologie. Tome 9 – Insectes, Paris: Masson et Cie Editeurs, 1949, s. 386–407.
- ↑ Max Beier, Blattopteroidea, Mantodea, [w:] H.G. Bronn (red.), Klassen und Ordnungen des Tierreichs. Fünfter Band: Arthropoda. III Abteilung: Insecta, wyd. Geest & Portig, Leipzig 1964, s. 849–970.
- ↑ Reinhard Ehrmann: Mantodea – Gottesanbeterinnen der Welt. Münster: Natur und Tier Verlag GmbH, 2002.
- ↑ V.G. Gratshev, V.V. Zherikhin. New Fossil Mantids (Insecta, Mantida). „Paleontological Journal”. 27 (1A), s. 148–165, 1993.