Acanthopidae

Acanthopidae
Burmeister, 1838
Metilia brunnerii z podrodziny Acanthopinae
Samica Stenophylla lobivertex z podrodziny Stenophyllinae
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	modliszki
Podrząd	Eumantodea
Infrarząd	Schizomantodea
Parvordo	Artimantodea
(bez rangi)	Amerimantodea
Nadrodzina	Acanthopoidea
Rodzina	Acanthopidae
Synonimy
Acanthopsidae Burmeister, 1838

Acanthopidae – rodzina modliszek z podrzędu Eumantodea i nadrodziny Acanthopoidea.

Modliszki często bardzo kolorowe, w pozostałych przypadkach stosujące mimikrę względem martwych liści^[1].

Głowa w pierwotnym planie budowy ma na ciemieniu krótki wyrostek (fastigium), ale cecha ta uległa wtórnemu zatraceniu w niektórych liniach rozwojowych^[1].

Tułów ma dobrze zaznaczone rozszerzenia nadbiodrowe. Na zatułowiu brak jest narządu tympanalnego (ucha cyklopowego). W użyłkowaniu skrzydeł przedniej pary (tegmin) zaznaczają się wydłużone pterostygmy. Chwytne odnóża przedniej pary mają uda z co najmniej pięcioma (zwykle co najmniej sześcioma) kolcami tylno-brzusznymi, płatami wierzchołkowymi zaopatrzonymi w krótkie kolce oraz trzema lub czterema kolcami dyskoidalnymi, przy czym gdy kolce te są cztery, to pierwszy nie jest dłuższy od drugiego. Golenie odnóży chwytnych są proste, o liczbie kolców tylno-bocznych dużej, zbliżonej do liczy kolców przednio-bocznych lub od niej większej. Odnóża pary środkowej i tylnej są kroczne i pozbawione kolców^[1].

Odwłok cechuje się trójkątnego kształtu płytką nadodbytową. Przysadki odwłokowe są krótsze niż połowa długości odwłoka i niekiedy mają rozdęty, zaopatrzony we wcięcie człon wierzchołkowy^[1].

Genitalia samca charakteryzują się w pełni zesklerotyzowanymi fallomerami i oddzielonymi wyrostkami zespołu lewej strony. Fallomer brzuszny cechuje się wydłużonym płatem nasadowym umieszczonym po stronie prawej, pierwotnym wyrostkiem dystalnym zredukowanym i przesuniętym na stronę lewą oraz wykształconym wtórnym wyrostkiem dystalnym. Zaopatrzona w płat przedni apofiza falloidalna jest w dużej mierze objęta mocno rozrośniętym i mniej lub bardziej owłosionym płatem błoniastym. Lewy fallomer odznacza się blaszką grzbietową pozbawioną zaokrąglonego płata^[1].

Wszystkie gatunki zamieszkują krainę neotropikalną. Zasięg rodziny obejmuje zarówno jej część południowo-, jak i środkowoamerykańską^[1][2]. Zasiedlają głównie wilgotne lasy równikowe, zwłaszcza na terenie Amazonii i Mata Atlântica, ale niektóre występują w formacjach o wykształconej porze suchej i mokrej. Większość bytuje na gałęziach, liściach i kwiatostanach drzew i krzewów, ale Stenophyllini żyją w piętrze ściółki leśnej^[3].

Takson w randze rodziny nazwany Acanthopsidae wprowadził do systematyki modliszek Hermann Burmeister w 1838 roku^[4]. W systemie Reinharda Ehrmanna i Rogera Roya z 2002 roku do rodziny Acanthopidae zaliczano trzy podrodziny: Acanthopinae, Stenophyllinae i Acontiothespinae^[5]. Tym ostatnim Roy w 2004 roku zmienił nazwę na Acontistinae^[6]. W systemie Daniela Ottego i Lauren A. Spearman z 2005 roku podział ten został zachowany^[7]. W bazującym na wynikach molekularnej analizy filogenetycznej systemie Julia Riviery i Gavina J. Svensona z 2016 roku każda z tych podrodzin wyniesiona została do rangi osobnej rodziny w obrębie nadrodziny Acanthopoidea^[3]. W uwzględniającym także dane morfologiczne systemie Christiana J. Schwarza i Roya z 2019 roku do Acanthopsidae włączono podrodziny Acanthopinae i Stenophyllinae, natomiast Acontistinae obniżone zostały do rangi plemienia w obrębie Stenophyllinae^[1].

Systematyka rodziny przedstawia się następująco^[1][2]:

• Acanthopinae Burmeister, 1838
  • Acanthops Serville, 1831
  • Decimiana Uvarov, 1940
  • Lagrecacanthops Roy, 2004
  • Metacanthops Agudelo, Maldaner et Rafael, 2019
  • Metilia Stal, 1877
  • Miracanthops Roy, 2004
  • Parvacanthops Moulin et Schwarz, 2023
  • Plesiacanthops Chopard, 1913
  • Pseudacanthops Saussure, 1870
  • Royacanthops Moulin et Schwarz, 2023
• Stenophyllinae Saussure, 1869
  • Acontistini Giglio-Tos, 1915
    • Callibiina Giglio-Tos, 1919
      • Callibia Stål, 1877
    • Acontistina Giglio-Tos, 1915
      • Ovalimantis Roy, 2015
      • Acontista Saussure et Zehntner, 1894
      • Raptrix Terra, 1995
      • Tithrone Stål, 1877
      • Paratithrone Lombardo, 1996
      • Astollia Kirby, 1904
  • Stenophyllini Saussure, 1869
    • Stenophylla Westwood, 1843

Według wyników analiz Riviery i Svensona z 2016 roku oraz Schwarza i Roya z 2019 roku Acanthopidae zajmują pozycję siostrzaną dla Photinaidae, tworząc z nimi klad siostrzany dla Liturgusidae. Te trzy rodziny tworzą z kolei klad z Coptopterygidae cechujący synapomorfią w postaci obecności w pierwotnym planie budowy odnóża chwytnego pięciu kolców tylno-brzusznych na udzie^[3][1].