Bój pod Jelnicą
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
26–30 maja 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik |
taktyczny sukces Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
.svg.png){kind=small}
.svg.png){kind=small}
Bój pod Jelnicą – część wielkiej bitwy nad Berezyną. Walki polskiego 20 pułku piechoty z oddziałami sowieckiej 6 Dywizji Strzelców w czasie majowej ofensywy wojsk Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Położenie wojsk przed bitwą
W maju 1920, po zajęciu Kijowa i zdobyciu przyczółków mostowych po wschodniej stronie Dniepru, wojska polskie przeszły do obrony. Wódz Naczelny Józef Piłsudski zdawał sobie sprawę z tego, że nie udało mu się rozbić większych sił nieprzyjaciela, a jedynie zmusił je do wycofania się dalej na wschód. Stąd też planował nowe uderzenie, tym razem na północnym odcinku frontu wschodniego[1]. W tym czasie dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski grupował wojska na wschodnim brzegu Berezyny i także przygotowywał je do ofensywy[2].
Skład wojsk
- Wojsko Polskie
- 1 Armia gen. Stefana Majewskiego obsadzała odcinek Dryssa–Połock–Uszacz–Lepel. W pierwszym rzucie posiadała 8 Dywizję Piechoty i 1 Dywizję Litewsko-Białoruską, a w odwodzie 3 Dywizję Piechoty Legionów i 1 Brygadę Jazdy.
- 4 Armia gen. Szeptyckiego w składzie 2 Dywizja Piechoty Legionów, 6., 14. i 9. dywizje piechoty broniła linii Berezyny od Lepla po ujście do Dniepru.
17 maja dowodzenie nad obu armiami przejął gen. Stanisław Szeptycki[3].
- Armia Czerwona
Na wschodnim brzegu Berezyny utworzono zgrupowanie uderzeniowe[4]:
- 15 Armia Augusta Korka w składzie 4., 6., 5., 53., 56. dywizje strzeleckie i 15 Dywizja Kawalerii[b]
- Grupę Północną Jewgienija Siergiejewa w składzie 48 Dywizja Strzelców i 164 Brygada Strzelców
- 16 Armia Nikołaja Sołłohuba w składzie 2., 8., 10., 17. i 21. dywizje strzeleckie[c].
Całością sił uderzeniowych dowodził dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski[6][7].
Przebieg działań
14 maja 1920 wojska Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego przeszły do ofensywy[1]. 26 maja 1920 sowiecka ofensywa na całym froncie zaczęła tracić swój impet. Na południowy wschód od jeziora Narocz 6 Dywizja Strzelców walczyła z polską XI Brygadą Piechoty i nie potrafiąc przełamać jej obrony, sama przeszła do obrony[8]. Inicjatywę przejęła strona polska[9]. 20 pułk piechoty, który do tej pory bronił frontu po obu stronach linii kolejowej Mołodeczno – Połock, wraz z batalionem szturmowym 17 Dywizji Piechoty i kompaniami 12 pułku piechoty przeprowadził trzy wypady na Jelnicę[10]. Wzięto około 200 jeńców i zdobyto 9 ckm[8].
Bilans walk
Aktywna obrona 20 pułku piechoty i batalionu szturmowego 17 DP mocno osłabiła sowiecką 6 Dywizję Strzelców. Uderzające 1 czerwca w ramach polskiej kontrofensywy oddziały miały ułatwione zadanie przy przełamywaniu sowieckiej obrony[8].
Uwagi
- ↑ Miejscowość na Białorusi, na południowy wschód od jez. Narocz.
- ↑ Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład Armii w początkowym okresie operacji: 4., 6.,11.,29., 53.,56. Dywizje Strzelców i 15 Dywizja Kawalerii. Oprócz wymienionych na front maszerowała 18 Dywizja Strzelców[5].
- ↑ Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład 16 Armii w początkowym okresie operacji: 2.,8.,10.,17.,57. Dywizje Strzelców i oprócz wymienionych na front maszerowała 21 Dywizja Strzelców[5].
Przypisy
- 1 2 Kowalski 2001 ↓, s. 58.
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 163-165.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 21.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 32.
- 1 2 Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 205.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 33.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 41.
- 1 2 3 Odziemkowski 1998 ↓, s. 168.
- ↑ Wrona 1928 ↓, s. 13.
- ↑ Wrona 1928 ↓, s. 14.
Bibliografia
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Zdzisław, Grzegorz Kowalski: Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920 na łamach polskich fachowych periodyków wojskowych z lat 1919-1939. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-856-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Stanisław Wrona: Zarys historii wojennej 20-go pułku piechoty Ziemi Krakowskiej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.