Ch-35 Uran

Ch-35

Państwo	ZSRR
Producent	Zwiezda
Rodzaj	powietrze-woda, woda-woda
Przeznaczenie	przeciwokrętowa
Data konstrukcji	1978
Operacyjność	od 2004
Długość	3750 mm
Średnica	420 mm
Rozpiętość	930 mm
Masa	480 kg
Prędkość	0,8 Ma (1080 km/h)
Zasięg	130 km, 260 km (Uran-UE)
Naprowadzanie	inercyjne, radarowe
Masa głowicy	145 kg
Typ głowicy	kumulacyjna
Użytkownicy
Rosja, Algieria, Indie

Zwiezda Ch-35 Uran (kod NATO SS-N-25 Switchblade) – radziecki pocisk przeciwokrętowy, odpowiednik amerykańskiego pocisku Harpoon (z powodu podobieństwa do tego pocisku zwany także Harpoonski).

Pocisk Ch-35 powstał jako uzbrojenie okrętowe. Prace nad nim rozpoczęto w 1978 roku. Poprzednie radzieckie pociski przeciwokrętowe przenosiły ciężkie głowice bojowe, które były zdolne do niszczenia dużych okrętów nawodnych państw NATO, w tym lotniskowców, lecz ujemną stroną były ich duże rozmiary i masa^[1]. Przez to, przenosiły je tylko niektóre z dużych okrętów, przeznaczone do zadań uderzeniowych, a kutry rakietowe mogły przenosić najwyżej cztery pociski rodziny P-15. W odróżnieniu od nich, na zachodzie konstruowano pociski mniejszych rozmiarów, zunifikowane z pociskami lotniczymi, jak Harpoon i Exocet, które mogły być przenoszone przez okręty różnych klas i w większej liczbie, zwiększającej prawdopodobieństwo skutecznego ataku^[1]. Mimo lżejszych głowic, były wystarczające do walki z większością celów nawodnych, a zwłaszcza siłami lekkimi^[1]. Również w ZSRR dostrzeżono pożytek z posiadania lżejszych pocisków, czego efektem było rozpoczęcie prac nad pociskiem Uran w biurze Zwiezda w ^[1]. Prace nad nim zintensyfikowano po doświadczeniach wojny o Falklandy, a ich formalną podstawą stało się postanowienie władz z 16 marca 1983 roku^[2]. Wstępny projekt przedstawiono w 1984 roku^[2]. Pierwsze starty miały miejsce już w listopadzie 1983 roku, ale próby i rozwój konstrukcji następnie znacznie się przedłużały^[2]. Przy testach wykorzystywano przebudowany kuter rakietowy projektu 206 R-44^[2]. W 1992 roku, już po rozpadzie ZSRR, dopracowano głowicę samonaprowadzania, ale dalsze prace utrudniło wstrzymanie finansowania przez budżet w związku z problemami gospodarczymi Rosji w latach 1992-97^[2]. Rakietę w tym czasie zaoferowano na eksport jako Uran-E i pomoc w dokończeniu jej rozwoju przyszła ze strony zainteresowanych nią Indii^[2]. Próby państwowe pocisku prowadzono w latach 1999–2003, a przyjęto go na uzbrojenie w 2004 roku^[3].

Pociski Ch-35 są między innymi uzbrojeniem korwet projektu 1241.8, niszczycieli typu Delhi oraz fregat projektu 1154. Miały także stać się uzbrojeniem polskich okrętów rakietowych projektu 660, ale po rozpadzie Układu Warszawskiego z zakupu rakiet tego typu zrezygnowano. Wersja lotnicza Ch-35U jest przenoszona przez większość samolotów morskiego lotnictwa taktycznego Rosji, a także samoloty ZOP Tu-142 i śmigłowce Ka-52.

Rakieta Uran ma klasyczny układ aerodynamiczny, składane skrzydła i stery. Napędzana jest silnikiem turboodrzutowym. Układ naprowadzania kombinowany, w początkowej fazie lotu stosowany jest inercyjny układ nawigacyjny, w końcowej aktywne naprowadzanie radarowe.

• Piotr Butowski. Przegląd rosyjskich pocisków kierowanych klasy powietrze-ziemia i powietrze-woda. „Nowa Technika Wojskowa”. 1995. Nr. 3. s. 15–19. ISSN 1230-1655. 
• Władimir Asanin. Rakiety otieczestwiennego fłota. Czast 3. Rakietnyje katiera wstupajut w boj. „Tiechnika i Woorużenije”. 9/2007, wrzesień 2007. (ros.).