Cmentarz wojenny nr 298 – Tymowa
 nr rej. A-1389/M z 21.01.2014[1] | |
 Ogólny widok | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Liczba pochówków |
90 |
| Architekt |
Robert Motka |
Położenie na mapie gminy Czchów _location_map.png) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu brzeskiego _location_map.png) | |
 49°51′09,3″N 20°37′06,6″E/49,852583 20,618500 | |
Cmentarz wojenny nr 298 – Tymowa – cmentarz z I wojny światowej znajdujący się we wsi Tymowa w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Czchów. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VIII okręgu brzeskim cmentarzy tych jest 52[2].
Położenie
Cmentarz wojenny to kwatera na cmentarzu parafialnym w Tymowej, po lewej stronie drogi Muchówka – Tymowa, nieco powyżej kościoła w Tymowej. Położony jest na wysokości około 290 m n.p.m. na południowym stoku opadającym do doliny potoku Tymówka[3].
Historia
Pochowano tutaj żołnierzy armii austriackiej i rosyjskiej, którzy zginęli w walkach na okolicznych terenach w listopadzie i grudniu 1914 oraz od stycznia do maja 1915. Front przechodził tędy dwukrotnie; w listopadzie 1914 armia rosyjska zajęła te tereny, w 1915 natomiast, po zwycięstwie połączonych sił austriackich i niemieckich w bitwie pod Krakowem i bitwie pod Limanową wojska rosyjskie wycofywały się na północ i wschód, broniąc linii kolejowej Przemyśl – Bochnia[4]. Ogółem na cmentarzu pochowano 56 żołnierzy austro-węgierskiej i 34 żołnierzy armii rosyjskiej. Zidentyfikowano 29 żołnierzy, głównie z armii austro-węgierskiej[5]:
Opis cmentarza
Cmentarz wojenny ma postać prostokąta i stanowi odrębną, ogrodzoną kwaterę. Głównym jego elementem ozdobnym jest sporej wielkości pomnik. Jest to zwieńczona betonowym krzyżem maltańskim ściana pomnikowa z otworem, w którym znajduje się ażurowa, metalowa konstrukcja. Ściana wkomponowana jest w północną część ogrodzenia cmentarza, które tworzą betonowe słupki i położona na nich żelazobetonowa pergola. Pozostałe trzy boki ogrodzenia obecnie wykonane są z metalowych sztachet i dwóch solidnych betonowych słupków na rogach cmentarza. Wejście przez furtkę pomiędzy dwoma betonowymi słupkami zwieńczonymi ozdobnikami w postaci betonowej kuli. Oryginalna furtka wykonana jest ze stalowej blachy z wyciętymi ozdobnikami i stylizowanym maltańskim krzyżem. Nagrobki żołnierzy ułożone w rzędach. Posiadają betonowe cokoły, na których osadzono duże, żeliwne, ażurowe krzyże dwóch rodzajów; z pojedynczymi ramionami na nagrobkach żołnierzy austro-węgierskich i podwójnymi na nagrobkach żołnierzy armii rosyjskiej[5].
Losy cmentarza
W okresie Polski międzywojennej cmentarz jako nowy był jeszcze w dobrym stanie. Młodzież szkolna uporządkowywała cmentarz przed dniem Wszystkich Świętych i zapalała znicze, jednak cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność[2]. Dopiero od lat 80. zaczęto bardziej dbać o cmentarze z I wojny światowej. Cmentarz w Tymowej odnowiono, obecnie jest w bardzo dobrym stanie i jest pielęgnowany.
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2014-08-09].
- 1 2 Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom III. Bochnia-Limanowa-Brzesko. Rewasz, 1998. ISBN 83-85557-52-0.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2013-10-10].
- ↑ Dąbrowski Jan: Wielka Wojna 1914-1918. Trzaska, Evert i Michalski /reprint-Wydawnictwo KURPISZ s.c., 1937/ reprint 2000. ISBN 83-87621-72-2.
- 1 2 Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 3. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2005.