Foriel (1900)

Foriel
Форель

Okręt w Hawrze
Klasa	niszczyciel
Typ	Foriel
Historia
Stocznia	Chantiers et Ateliers Augustin Normand, Hawr
Położenie stępki	1899
Wodowanie	8 grudnia 1900
Rosyjska Imperatorska MW
Nazwa	„Foriel” → „Wnimatielnyj” (od 1902)
Wejście do służby	wrzesień 1901
Zatonął	27 maja 1904
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 312 ton pełna: 347 ton
Długość	56,6 metra
Szerokość	5,9 metra
Zanurzenie	3,02 metra
Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły moc 5200 KM, 2 śruby
Prędkość	26,5 węzła
Zasięg	1250 Mm przy prędkości 13 węzłów
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm 5 dział kal. 47 mm (5 × I)
Wyrzutnie torpedowe	2 × 381 mm (2 × I)
Załoga	57–59

Foriel (ros. Форель) – rosyjski niszczyciel z przełomu XIX i XX wieku, jedna z pięciu jednostek typu Foriel. Okręt został zwodowany 8 grudnia 1900 roku we francuskiej stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony we wrześniu 1901 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1902 roku nazwę jednostki zmieniono na „Wnimatielnyj” (ros. „Внимательный”). Niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód, gdzie wszedł w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. Podczas wojny rosyjsko-japońskiej jednostka zatonęła 27 maja 1904 roku po wejściu na skały nieopodal Wyspy Murchisona (chiń. Zhudao).

„Foriel” był jednym z pięciu niszczycieli typu Foriel, zamówionych i zbudowanych we Francji^[1][2] . Okręty były ulepszoną wersją pierwszego typu francuskich niszczycieli – Durandal, z odmiennym rozmieszczeniem kominów w dwóch parach po dwa^[1][2] .

Okręt zbudowany został w stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze^[1][2] . Stępkę jednostki położono w 1899 roku, a zwodowany został 8 grudnia 1900 roku^[2] [a].

Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem^[1][2] . Długość całkowita wynosiła 56,6 metra, szerokość 5,9 metra i maksymalne zanurzenie 3,02 metra^[1][2] [b]. Wyporność normalna wynosiła 312 ton, a pełna 347 ton^[1][2] [c]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 5200 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Normand^[1][2] . Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5 węzła^[1][2] . Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 82 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1250 Mm przy prędkości 13 węzłów^[2] [d].

Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: umieszczone na nadbudówce dziobowej pojedyncze działo kalibru 75 mm Canet L/48 oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych kalibru 47 mm Hotchkiss M1885 L/40^[1][2] . Jednostka wyposażona była w dwie pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na pokładzie za pierwszą i drugą parą kominów^[1][2] .

Załoga okrętu liczyła 57–59 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][3][e].

„Foriel” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego we wrześniu 1901 roku^[2] . Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej^[4]. W marcu 1902 roku nazwę okrętu zmieniono na „Wnimatielnyj” (ros. „Внимательный”)^[2] . Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód^[4][5].

W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka była okrętem flagowym 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur^[6][7]. 27 stycznia^?/9 lutego 1904 roku okręt wziął udział w pierwszej, nierozstrzygniętej bitwie między głównymi siłami rosyjskimi i japońskimi na redzie Port Artur^[8][9]. 30 stycznia^?/12 lutego niszczyciele „Wnimatielnyj” i „Skoryj” udały się w miejsce wejścia na minę krążownika „Bojarin”, odpalając w jego kierunku dwie niecelne torpedy^[10]. 12 lutego^?/25 lutego niszczyciele „Wnimatielnyj”, „Wynosliwyj”, „Włastnyj” i „Grozowoj” udały się na patrol u południowo-zachodnich wybrzeży półwyspu Kwantung, a wracając podjęły walkę z japońskimi niszczycielami z 4 dywizjonu atakującymi patrolujące redę Port Artur niszczyciele i pancernik „Retwizan”^[11]. Rankiem 26 lutego^?/10 marca „Wnimatielnyj”, „Biesstrasznyj”, „Wynosliwyj” i „Włastnyj” wzięły udział w bitwie z trzema japońskimi niszczycielami z 1. dywizjonu („Asashio”, „Kasumi” i „Akatsuki”) nieopodal półwyspu Laotieshan, uszkadzając wszystkie jednostki przeciwnika^[12][13]. Tego dnia wieczorem okręt uczestniczył w wyjściu głównych sił eskadry portarturskiej z bazy (pięć pancerników, cztery krążowniki, dwa krążowniki torpedowe i siedem niszczycieli), które nie napotkawszy przeciwnika przeprowadziły ćwiczenia taktyczne i powróciły do portu^[14].

Nocą 14 maja^?/27 maja nieopodal Wyspy Murchisona (chiń. Zhudao; na północ od wybrzeży półwyspu Kwantung) „Wnimatielnyj” wszedł na skały i wobec niemożliwości uwolnienia został po ewakuacji załogi zniszczony za pomocą torpedy przez towarzyszący mu niszczyciel „Wynosliwyj”^[2] [15].

• Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
• Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
• Ivan Gogin: FOREL torpedo boats (1901 - 1902). Navypedia. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski: Od wojny krymskiej do bałkańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-3259-4.
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
• The Naval Annual, 1902. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1902. (ang.).
• The Naval Annual, 1903. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1903. (ang.).