Wnuszytielnyj (1901)

Osiotr
Осётр

Okręt we Francji
Klasa	niszczyciel
Typ	Foriel
Historia
Stocznia	Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée, Hawr
Położenie stępki	1899
Wodowanie	23 stycznia 1901
Rosyjska Imperatorska MW
Nazwa	„Osiotr” → „Wnuszytielnyj” (od 1902)
Wejście do służby	marzec 1901
Zatopiony	25 lutego 1904
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 312 ton pełna: 347 ton
Długość	56,6 metra
Szerokość	5,9 metra
Zanurzenie	3,02 metra
Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły moc 5200 KM, 2 śruby
Prędkość	26,5 węzła
Zasięg	1250 Mm przy prędkości 13 węzłów
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm 5 dział kal. 47 mm (5 × I)
Wyrzutnie torpedowe	2 × 381 mm (2 × I)
Załoga	57–59

Osiotr (ros. Осётр) – rosyjski niszczyciel z przełomu XIX i XX wieku, jedna z pięciu jednostek typu Foriel. Okręt został zwodowany 23 stycznia 1901 roku we francuskiej stoczni Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée w Hawrze, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony w marcu 1901 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1902 roku nazwę jednostki zmieniono na „Wnuszytielnyj” (ros. „Внушительный”). Niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód, gdzie wszedł w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. Podczas wojny rosyjsko-japońskiej jednostka została zatopiona 25 lutego 1904 roku nieopodal Port Artur przez japońskie krążowniki.

„Osiotr” był jednym z pięciu niszczycieli typu Foriel, zamówionych i zbudowanych we Francji^[1][2] . Okręty były ulepszoną wersją pierwszego typu francuskich niszczycieli – Durandal, z odmiennym rozmieszczeniem kominów w dwóch parach po dwa^[1][2] .

Okręt zbudowany został w stoczni Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée w Hawrze^[1][3][a]. Stępkę jednostki położono w 1899 roku, a zwodowany został 23 stycznia 1901 roku^[2] [b].

Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem^[1][2] . Długość całkowita wynosiła 56,6 metra, szerokość 5,9 metra i maksymalne zanurzenie 3,02 metra^[1][2] [c]. Wyporność normalna wynosiła 312 ton, a pełna 347 ton^[1][2] [d]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 5200 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Normand^[1][2] . Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5 węzła^[1][2] . Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 82 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1250 Mm przy prędkości 13 węzłów^[2] [e].

Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: umieszczone na nadbudówce dziobowej pojedyncze działo kalibru 75 mm Canet L/48 oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych kalibru 47 mm Hotchkiss M1885 L/40^[1][2] . Jednostka wyposażona była w dwie pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na pokładzie za pierwszą i drugą parą kominów^[1][2] .

Załoga okrętu liczyła 57–59 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][4][f].

„Osiotr” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w marcu 1901 roku^[2] . Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej^[3]. W marcu 1902 roku nazwę okrętu zmieniono na „Wnuszytielnyj” (ros. „Внушительный”)^[2] . Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód^[3][5].

W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur^[6][7]. 27 stycznia^?/9 lutego 1904 roku okręt wziął udział w pierwszej, nierozstrzygniętej bitwie między głównymi siłami rosyjskimi i japońskimi na redzie Port Artur^[8][9]. 12 lutego^?/25 lutego dowodzony przez kmdra por. Liwena zespół niszczycieli („Wnuszytielnyj”, „Biesstrasznyj”, „Bditielnyj” i „Lejtienant Burakow”) udał się na patrol u północno-zachodnich wybrzeży półwyspu Kwantung^[10]. Powracając zespół natknął się na okręty japońskiego 1. dywizjonu niszczycieli i podczas walki „Wnuszytielnyj” i „Biesstrasznyj” oddzieliły się od pozostałych dwóch jednostek, chroniąc się na wodach Zatoki Gołębiej^[11]. Rano oba niszczyciele udały się w kierunku bazy, jednak na ich drodze stanęły okręty 3. dywizjonu krążowników kontradmirała Shigeto Dewy (krążowniki pancernopokładowe „Chitose”, „Kasagi”, „Takasago” i „Yoshino”)^[12]. Na pomoc niszczycielom wyszły z Port Artur krążowniki „Bajan”, „Askold” i „Nowik”, co wykorzystał „Biesstrasznyj” docierając na redę Port Artur^[11]. Spóźniony, pozostały w Zatoce Gołębiej „Wnuszytielnyj” stał się około południa celem ognia artyleryjskiego japońskich krążowników, w wyniku którego stracił jednego członka załogi i ze zniszczony kotłem i przestrzelonym kadłubem wyrzucił się na brzeg^[11][13]. Wrak został 40 minut później zniszczony przez „Yoshino”, a załoga niszczyciela dotarła drogą lądową do bazy^[11][13].

• Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
• Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
• Ivan Gogin: FOREL torpedo boats (1901 - 1902). Navypedia. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski: Od wojny krymskiej do bałkańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-3259-4.
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
• The Naval Annual, 1902. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1902. (ang.).
• The Naval Annual, 1903. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1903. (ang.).