Wynosliwyj (1901)

Wynosliwyj
Выносливый
Ilustracja
Okręt w Hawrze
Klasa

niszczyciel

Typ

Foriel

Historia
Stocznia

Chantiers et Ateliers Augustin Normand,
Hawr

Położenie stępki

1899

Wodowanie

8 marca 1901

 Rosyjska Imperatorska MW
Nazwa

„Stierlad’” → „Wynosliwyj” (od 1902)

Wejście do służby

wrzesień 1901

Zatonął

24 sierpnia 1904

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

normalna: 312 ton
pełna: 347 ton

Długość

56,6 metra

Szerokość

5,9 metra

Zanurzenie

3,02 metra

Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania
4 kotły
moc 5200 KM, 2 śruby
Prędkość

26,5 węzła

Zasięg

1250 Mm przy prędkości 13 węzłów

Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm
5 dział kal. 47 mm (5 × I)
Wyrzutnie torpedowe

2 × 381 mm (2 × I)

Załoga

57–59

Wynosliwyj (Выносливый) , pierwotnie Stierlad’ (Стерлядь) – rosyjski niszczyciel z przełomu XIX i XX wieku, jedna z pięciu jednostek typu Foriel. Okręt został zwodowany 8 marca 1901 roku we francuskiej stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony we wrześniu 1901 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1902 roku nazwę jednostki zmieniono na „Wynosliwyj” (ros. Выносливый). Niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód, gdzie wszedł w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. Podczas wojny rosyjsko-japońskiej jednostka zatonęła 24 sierpnia 1904 roku po wejściu na minę nieopodal Port Artur.

Projekt i budowa

„Stierlad’” był jednym z pięciu niszczycieli typu Foriel, zamówionych i zbudowanych we Francji[1][2]. Okręty były ulepszoną wersją pierwszego typu francuskich niszczycieli – Durandal, z odmiennym rozmieszczeniem kominów w dwóch parach po dwa[1][2].

Okręt zbudowany został w stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze[1][2][a]. Stępkę jednostki położono w 1899 roku, a zwodowany został 8 marca 1901 roku[2][b].

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był czterokominowym niszczycielem[1][2]. Długość całkowita wynosiła 56,6 metra, szerokość 5,9 metra i maksymalne zanurzenie 3,02 metra[1][2][c]. Wyporność normalna wynosiła 312 ton, a pełna 347 ton[1][2][d]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 5200 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Normand[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 82 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1250 Mm przy prędkości 13 węzłów[2][e].

Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: umieszczone na nadbudówce dziobowej pojedyncze działo kalibru 75 mm Canet L/48 oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych kalibru 47 mm Hotchkiss M1885 L/40[1][2]. Jednostka wyposażona była w dwie pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na pokładzie za pierwszą i drugą parą kominów[1][2].

Załoga okrętu liczyła 57–59 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][3][f].

Służba

Niszczyciel w Hawrze około 1900 roku
Niszczyciel w Hawrze około 1900 roku

„Stierlad’” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego we wrześniu 1901 roku[2]. Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej[4]. W marcu 1902 roku nazwę okrętu zmieniono na „Wynosliwyj” (ros. Выносливый)[2]. Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód[4][5].

W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur[6][7]. 27 stycznia?/9 lutego 1904 roku okręt wziął udział w pierwszej, nierozstrzygniętej bitwie między głównymi siłami rosyjskimi i japońskimi na redzie Port Artur[8][9]. 30 stycznia?/12 lutego niszczyciele „Wynosliwyj” i „Grozowoj” oraz statek „Sibiriak” udały się na miejsce wejścia na minę krążownika „Bojarin”, przerzucając na pokład uszkodzonej jednostki ekipę ratowniczą[10]. 12 lutego?/25 lutego niszczyciele „Wynosliwyj”, „Wnimatielnyj”, „Włastnyj” i „Grozowoj” udały się na patrol u południowo-zachodnich wybrzeży półwyspu Kwantung, a wracając podjęły walkę z japońskimi niszczycielami z 4 dywizjonu atakującymi patrolujące redę Port Artur niszczyciele i pancernik „Retwizan”[11]. Rankiem 26 lutego?/10 marca „Wynosliwyj”, „Wnimatielnyj”, „Biesstrasznyj” i „Włastnyj” wzięły udział w bitwie z trzema japońskimi niszczycielami z 1. dywizjonu („Asashio”, „Kasumi” i „Akatsuki”) nieopodal półwyspu Laotieshan, uszkadzając wszystkie jednostki przeciwnika[12][13]. Wieczorem 30 marca?/12 kwietnia niszczyciele „Wynosliwyj”, „Bojewoj”, „Biesszumnyj”, „Grozowoj”, „Storożewoj”, „Rastoropnyj”, „Strasznyj” i „Smiełyj” wyszły z misją rozpoznawczą w rejon Wysp Elliota, a powracając starły się rankiem następnego dnia z okrętami japońskimi osłaniającymi operację minowania redy Port Artur (bez utraconego „Strasznyja”)[14]. Następnie niszczyciele dołączyły do wychodzącego w morze zespołu z pancernikiem „Pietropawłowsk” z dowódcą I Eskadry admirałem Stiepanem Makarowem na pokładzie, który wkrótce zatonął z większością załogi na postawionej przez Japończyków minie[15]. Nocą 14 maja?/27 maja nieopodal Wyspy Murchisona (chiń. Zhudao; na północ od wybrzeży półwyspu Kwantung) „Wynosliwyj” zniszczył za pomocą torpedy siostrzany niszczyciel „Wnimatielnyj”, który wszedł na skały i nie mógł z nich zejść[16].

10 czerwca?/23 czerwca „Wynosliwyj” wziął udział w pierwszej próbie przejścia zablokowanej przez Japończyków w Port Artur Eskadry do Władywostoku (w składzie sześciu pancerników, pięciu krążowników, dwóch krążowników torpedowych i sześciu niszczycieli, dowodzonych przez kontradmirała Wilgelma Witgefta), jednak wobec napotkania przeważających sił przeciwnika okręty rosyjskie nie podjęły walki i powróciły do bazy[17]. 28 lipca?/10 sierpnia „Wynosliwyj”, pod flagą dowódcy I oddziału niszczycieli kmdra por. Eugeniusza Jelisiejewa, wraz z większością zgromadzonych tam okrętów wyszedł z oblężonego portu, podejmując kolejną próbę przedarcia się do Władywostoku[18][19]. Doprowadziło to do bitwy na Morzu Żółtym, w wyniku której eskadra rosyjska została częściowo rozproszona, a „Wynosliwyj” wraz z innymi niszczycielami ochraniał przed atakami torpedowymi powracające do Port Artur główne siły floty rosyjskiej[20]. 5 sierpnia?/18 sierpnia „Wynosliwyj” na czele siedmiu innych niszczycieli wyszedł do Zatoki Gołębiej na spotkanie transportującego żywność francuskiego statku SS „Georges”, eskortując go w drodze do Port Artur[21]. W nocy z 7 sierpnia?/20 sierpnia na 8 sierpnia?/21 sierpnia, podczas pierwszego szturmu portarturskiej twierdzy przez Japończyków, dowodzony przez kmdra por. Eugeniusza Jelisiejewa zespół niszczycieli („Wynosliwyj”, „Włastnyj”, „Bojkij”, „Silnyj”, „Raziaszczij” i „Skoryj”) został wysłany w rejon gór Laotieshan na wieść o japońskim desancie[22]. W dzień okręt uczestniczył w odparciu szturmu, ostrzeliwując japońskie baterie[23]. 10 sierpnia?/23 sierpnia zespół okrętów rosyjskich w składzie: pancernik „Siewastopol” i niszczyciele „Wynosliwyj”, „Włastnyj”, „Strojnyj”, „Skoryj”, „Raziaszczij”, „Smiełyj”, „Statnyj”, „Storożewoj” i „Rastoropnyj” wziął udział w ostrzale japońskich baterii polowych w zatoce Tahe, a następnie w wymianie ognia artyleryjskiego z przybyłymi na odsiecz krążownikami pancernymi „Nisshin” i „Kasuga”, wspartymi przez kilka kanonierek i niszczycieli[24].

Po południu 11 sierpnia?/24 sierpnia na redzie Port Artur na japońską minę wszedł „Raziaszczij”, a płynący mu na pomoc „Wynosliwyj” spotkał ten sam los – mina wybuchła na wysokości kotłowni i okręt zatonął w ciągu dwóch minut[25][26]. Śmierć poniosło 11 członków załogi niszczyciela, w tym dowódca jednostki kpt. mar. P. Richter[26].

Dowódcy

Lista dowódców w służbie rosyjskiej (daty starego stylu)
Imię i nazwisko od do uwagi
kpt. mar. Pawieł Richter 23 czerwca 1903 7 maja 1904 [27]
kpt. mar. Adrian Niepienin 10 maja 1904 10 czerwca 1904 [28]
kpt. mar. Pawieł Richter 10 czerwca 1904 11 sierpnia 1904† [27]

Oryginalne nazwy stopni: lejtienant (kapitan marynarki)

Uwagi

  1. ↑ Identycznie podają Brassey 1902 ↓, s. 286 i Brassey 1903 ↓, s. 343. Natomiast Olender 2012 ↓, s. 248 podaje, że okręt powstał w stoczni Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée w Hawrze.
  2. ↑ Rok wodowania 1901 potwierdza Olender 2012 ↓, s. 248 i Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 207, który podaje jednak, że stępkę okrętu położono w 1898 roku.
  3. ↑ Olender 2012 ↓, s. 248 podaje, że długość wynosiła 55,8 metra, szerokość 6,3 metra i zanurzenie 2 metry.
  4. ↑ Brassey 1902 ↓, s. 286 i Brassey 1903 ↓, s. 343 podają wyporność 300 ton.
  5. ↑ Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 207 podaje, że okręt zabierał 60–70 ton węgla.
  6. ↑ Gogin 2022 ↓ podaje, że załoga liczyła 64 osoby.

Przypisy

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.