Holotrichapion ononis
| Holotrichapion ononis | |||
| (Kirby, 1808) | |||
_(7142542271).png) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
Apioninae | ||
| Nadplemię |
Apionitae | ||
| Plemię |
Apionini/Oxystomatini | ||
| Podplemię |
Oxystomatina | ||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
Holotrichapion (Holotrichapion) ononis | ||
| Synonimy | |||
| |||
Holotrichapion ononis – gatunek chrząszcza z rodziny pędrusiowatych i podrodziny Apioninae. Zamieszkuje Europę i południowy zachód Azji. Żeruje na wilżynach.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1808 roku przez Williama Kirby’ego pod nazwą Apion ononis[1]. W 1932 roku zaliczony został przez Hansa Wagnera w publikacji współautorstwa Alberta Winklera do nowego podrodzaju Holotrichapion w obrębie rodzaju Apion[2]. W 1990 roku Miguel Á. Alonso-Zarazaga wyniósł owy podrodzaj do rangi rodzaju, a omawiany gatunek znalazł się w jego podrodzaju nominatywnym[3][4].
Morfologia
Chrząszcz o ciele długości od 1,7 do 2,4 mm. Ubarwienie ma matowo czarne, jedynie u nasady czułków z nieznacznymi rozjaśnieniami[5], a na pokrywach ze stalowym lub ołowianym połyskiem[6]. Cały oskórek porośnięty jest dość gęstym, delikatnym, białym owłosieniem[6][5]. Włoski te zagęszczone są, zwłaszcza u samca, w łatkach pod oczami, na przednich biodrach i przedpiersiu[3][5].
Wąską, nie szerszą niż dłuższą[5] głowę cechują: nieco wzdłużnie owalne, wyraźnie wysklepione oczy[6], średnio wysokie i nie wykraczające poza środek oczu listewki podoczne, sięgające co najmniej połowy długości oka wyraźne punktowanie na ciemieniu, brak poprzecznego kila na guli, a czoło z dwoma nagimi i niepunktowanymi rowkami pośrodku oraz punktowanymi i owłosionymi rowkami po bokach[3]. Wyraźnie[3], acz dość słabo zakrzywiony[6][5] i nieco ku szczytowi zwężający się[5] ryjek na całej długości jest owłosiony[5], na spodzie włosy są odstające i skierowane ku przodowi. U samca ryjek jest krótszy niż głowa i przedplecze mierzone razem po stronie grzbietowej, punktowany. U samicy jest on tak długi jak głowa i przedplecze razem wzięte, krócej owłosiony, skąpiej punktowany i bardziej połyskujący niż u płci przeciwnej[6].
Przedplecze jest nieznacznie szersze niż dłuższe[5], w zarysie prostokątne lub o bokach nieco się ku przodowi zbiegających, gęsto urzeźbione grubymi punktami, o rowkowatych dołku przedtarczkowym przedłużonym ku przodowi i wyraźnym[6][5]. Mała, trójkątna tarczka ma pozbawioną punktów powierzchnię[3]. Pokrywy są krótko-owalne, krótsze niż półtorakrotność ich szerokości, mocno ku tyłowi rozszerzone, o międzyrzędach szerszych od rzędów[6]. Na każdej pokrywie wyrastają dwie szczecinki wyspecjalizowane, jedna w tylnej ⅓ międzyrzędu siódmego, a druga na końcu międzyrzędu dziewiątego[3].
Ekologia i występowanie
Owad preferujący stanowiska suche i dobrze nasłonecznione[5]. Zasiedla skraje lasów, łąki, miedze i przydroża[7]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są monofagicznymi fitofagami bobowatych z rodzaju wilżyna. Stwierdzono ich żerowanie na wilżynach bezbronnej, ciernistej, niewielkiej, odmiennej, rozłogowej i Ononis tridentata. Endofagiczne larwy przechodzą rozwój w strąkach, gdzie żerują na nasionach, nie powodując przy tym zniekształceń owoców[7][8]. Tam też następuje ich przepoczwarczenie[8].
Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Serbii i Grecji, a w Azji z Gruzji, Cypru, Izraela i Syrii[1]. W Europie Środkowej jest pospolity[5].
Przypisy
- 1 2 Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 7. Curculionoidea I, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2011, s. 168, ISBN 978-87-88757-93-4.
- ↑ Hans Wagner, Apioninae, [w:] Albert Winkler, Catalogus Coleopterorum Regionis Palaearcticae. Pars 11, Wien 1932, 1393-1520 (1398).
- 1 2 3 4 5 6 Miguel Ángel Alonso-Zarazaga. Revision of the supraspecific taxa in the Palaearctic Apionidae Schoenherr, 1823 (Coleoptera, Curculionoidea). 2. Subfamily Apioninae Schoenherr, 1823: introduction, keys and descriptions. „Graellsia”. 46, s. 19-156, 1990.
- ↑ M.A. Alonso-Zarazaga, C.H.C. Lyal: A world catalogue of families and genera of Curculionoidea (Insecta: Coleoptera) (excepting Scolytidae and Platypodidae). Barcelona: Entomopraxis, 1999, s. 59.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Gattung Holotrichapion Györffy. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2025-01-16].
- 1 2 3 4 5 6 7 Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98a Ryjkowce – Curculionidae. Wstęp i podrodzina Apioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1965.
- 1 2 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae. „Katalog Fauny Polski”. 23 (18), 1992.
- 1 2 W.N. Ellis: Holotrichapion ononis (Kirby, 1808). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2025-01-16].