Klubowy Puchar Europy w szachach

Klubowy Puchar Europy w szachach (ang. European Chess Club Cup) – rozgrywki szachowe, mające na celu wyłonienie najlepszej klubowej drużyny w Europie

Po raz pierwszy pomysł zorganizowania turnieju, którego zwycięzca otrzymywał tytuł mistrza Europy drużyn klubowych, pojawił się w połowie lat 50. XX wieku w Jugosławii. Tam też, w 1956 r., rozegrano pierwsze, nieoficjalne zawody, w których uczestniczyło 9 zespołów, a pierwsze miejsce zajął Partizan Belgrad^[1]. Pierwszy oficjalny turniej o Puchar Europy odbył się w sezonie 1975/1976 i był rozgrywany systemem pucharowym. Uczestniczyło w nim 20 drużyn, które zdobyły tytuł mistrza swojego kraju. Obowiązywał system dojazdowy, w każdej rundzie odbywał się mecz i rewanż, od pierwszej edycji drużyny wystawiały składy 6-osobowe. Pierwsze puchary odbywały się w cyklach trzyletnich, następnie skróconych do okresu dwuletniego. Od 1993 roku zawody zaczęto rozgrywać w jednym miejscu i czasie, systemem składającym się z eliminacji i finału (systemem pucharowym). Od 2000 roku w rozgrywkach obowiązuje system szwajcarski (na dystansie 7 rund)^[2].

Rozgrywki w kategorii kobiet po raz pierwszy odbyły się w 1996 r. Początkowo odbywały się one oddzielnie, od 2003 r. oba Puchary rozgrywane są w tym samym miejscu i czasie. Mecze w Pucharze kobiet rozgrywane są na 4 szachownicach.

Każda z edycji Klubowego Pucharu Europy skupia na starcie kilkadziesiąt drużyn z całego kontynentu oraz wielu czołowych arcymistrzów świata (np. w 2008 roku w zawodach uczestniczyło 22 szachistów z rankingiem powyżej 2700 punktów^[3] spośród 32 posiadających w tym okresie taką punktację^[4]). Tak liczny udział czołowych szachistów możliwy jest dzięki regulaminowi, który zezwala na start dowolnej liczby obcokrajowców w poszczególnych zespołach. Każda federacja zrzeszona w Europejskiej Unii Szachowej ma prawo (według swojego uznania) zgłosić do udziału pięciu przedstawicieli w przypadku rozgrywania w danym kraju drużynowych mistrzostw. Kiedy jakiś kraj nie organizuje mistrzostw, może zgłosić czterech uczestników^[5].

Klubowy Puchar Europy jest przechodni; na własność można go zdobyć po trzykrotnym zwycięstwie w zawodach^[2].