Skrzydłowarg
| Pterinochilus | |||
| Pocock, 1897 | |||
 Skrzydłowarg myszowaty | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
skrzydłowarg | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Pterinochilus vorax Pocock, 1897 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Skrzydłowarg[1] (Pterinochilus) – rodzaj pająków z rodziny ptasznikowatych. Obejmuje 10 opisanych gatunków. Zamieszkują krainę etiopską.
Morfologia
Pająki osiągające od 19 do 62 mm długości ciała, przy czym samice są większe od samców[2][3][4][5].
Karapaks ma jamkę niewygiętą i pozbawioną guzka. Na tylno-bocznej powierzchni szczękoczułka leży skopula z pierzastych szczecinek o funkcji strydulacyjnej, współpracująca z niepodzieloną skopulą podobnych szczecinek na przednio-bocznej powierzchni krętarza nogogłaszczka; u dużych okazów niektórych gatunków pierzaste szczecinki występować mogą jeszcze w nasadowej części przednio-bocznej powierzchni uda nogogłaszczka. Brak skopul w górnej części przednio-bocznych powierzchni szczękoczułków, brak szczecinek strydulacyjnych na przednio-bocznej powierzchni szczęk, jak również brak szeregu szczecin poniżej skopuli szczękoczułków odróżnia sten rodzaj od niektórych pokrewnych. Sternum ma trzy pary sigilla umieszczonych przykrawędziowo, z których ostatnia jest okrągława[2][3][4][5].
Nogogłaszczki i odnóża dwóch pierwszych par są chudsze niż u słonecznogłowów. Nadstopie pary trzeciej i czwartej zaopatrzone jest w kolec odsiebno-przednio-grzbietowy[2]. Goleń pierwszej pary u samca dysponuje w odsiebnej części dobrze wykształconą apofizą przednio-brzuszną zwieńczoną megakolcem. Poza tym nadstopie pierwszej pary u samca bywa wygięte lub proste, a udo trzeciej pary może być nabrzmiałe[2][3][4][5]. Odnóża czwartej pary nie mają natomiast rozdętych goleni w przeciwieństwie do samic mocarników[2].
Kądziołki przędne tylnej pary mają palcowaty człon wierzchołkowy. Genitalia samicy zawierają jedną parę spermatek. Są one wydłużone, rzadko półkoliste. Mogą być zwieńczone wyodrębnionym płatem końcowym[2][3][4][5].
Rozprzestrzenienie
Rodzaj afrotropikalny, podawany z Sudanu Południowego, Somalii, Etiopii, DR Konga, Ugandy, Rwandy, Burundi, Kenii, Tanzanii, Angoli, Zambii, Mozambiku, Namibii, Botswany, Zimbabwe i Południowej Afryki[6].
Taksonomia
Takson ten wprowadzony został w 1897 roku przez Reginalda I. Pococka na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”. Gatunkiem typowym został opisany w tej samej publikacji P. vorax[7][6].
Do rodzaju zalicza się 10 opisanych gatunków[6]:
- Pterinochilus alluaudi Berland, 1914 – skrzydłowarg czarnogłowy
- Pterinochilus andrewsmithi Gallon, 2009 – skrzydłowarg nadjeziorny
- Pterinochilus chordatus (Gerstäcker, 1873) – skrzydłowarg strunowy
- Pterinochilus cryptus Gallon, 2008 – skrzydłowarg skryty
- Pterinochilus lapalala Gallon et Engelbrecht, 2011 – skrzydłowarg ochronny
- Pterinochilus lugardi Pocock, 1900 – skrzydłowarg botswański
- Pterinochilus murinus Pocock, 1897 – skrzydłowarg myszowaty
- Pterinochilus raygabrieli Gallon, 2009 – skrzydłowarg górski
- Pterinochilus simoni Berland, 1917 – skrzydłowarg nadbrzeżny
- Pterinochilus vorax Pocock, 1897 – skrzydłowarg żarłoczny.
Przypisy
- ↑ Dominik M. Szymański i inni, Ptasznikowate (Theraphosidae). Etymologia nazw naukowych i propozycja nazw zwyczajowych, Kraków: Ridero, 2025, s. 190-192, ISBN 978-83-8414-021-5 (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 Richard C. Gallon. Revision of the African genera Pterinochilus and Eucratoscelus (Araneae, Theraphosidae, Harpactirinae) with description of two new genera. „Bulletin of the British Arachnological Society”. 12 (5), s. 201-232, 2002.
- 1 2 3 4 Richard C. Gallon. On some poorly known African Harpactirinae, with notes on Avicuscodra arabica Strand, 1908 and Scodra pachypoda Strand, 1908 (Araneae, Theraphosidae). „Bulletin of the British Arachnological Society”. 14 (5), s. 232-246, 2008. DOI: 10.13156/arac.2008.14.5.232.
- 1 2 3 4 Richard C. Gallon. Two new Pterinochilus species from Kenya (Araneae, Theraphosidae, Harpactirinae). „Bulletin of the British Arachnological Society”. 14 (9), s. 361–364, 2009. DOI: 10.13156/100.014.0904.
- 1 2 3 4 Richard C. Gallon, Ian Engelbrecht. A new Pterinochilus from South Africa (Araneae, Theraphosidae, Harpactirinae). „Bulletin of the British Arachnological Society”. 15 (4), s. 121-126, 2011.
- 1 2 3 Gen. Pterinochilus Pocock, 1897. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2025-05-15].
- ↑ Reginald Innes Pocock. On the spiders of the suborder Mygalomorphae from the Ethiopian Region, contained in the collection of the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 65 (3), s. 724-774, 1897. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1897.tb03116.x.