Rosyjska okupacja obwodu żytomierskiego

Do końca marca w wyniku ostrzału w regionie zginęło 52 cywilów, w tym dzieci, a 94 osoby zostały ranne^{[10][12][13][14][15]}. Jeden z mieszkańców wsi Juriwka w wyniku rosyjskiego nalotu 8 marca stracił całą rodzinę. W ataku, w którym zrzucono dwie bomby na jego dom, zginęła jego 40-letnia żona, 14-letni syn, 19-letnia córka i dwoje rocznych wnucząt^[16][17]. 15 marca wioska została ponownie ostrzelana przez wojska rosyjskie, w wyniku czego zginęła jedna osoba, a kolejna został ranna^[18].

Rosyjski atak na obwód żytomierski spowodował poważne zniszczenia infrastruktury komunalnej i mieszkalnej regionu. Region ten był regularnie poddawany ostrzałom lotniczym i artyleryjskim, w tym pociskami z wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych BM-21 Grad^[19][20][21]. Największe zniszczenia odnotowano w pobliżu miejscowości przygranicznych – we wsiach Dawydky, Hrezla, Radcza oraz Rubeżiwka w narodyckiej hromadzie wiejskiej rejonu korosteńskiego. Według ukraińskiej prokuratury w wyniku ostrzału artyleryjskiego oraz ataków rakietowych i lotniczych zniszczonych zostało ponad 200 budynków mieszkalnych i pomieszczeń gospodarczych w tych miejscowościach, w wyniku czego stały się one niezdatne do zamieszkania i użytkowania^[22][23]. Znaczne zniszczenia odnotowano także we wsi Prywar w owruckiej hromadzie miejskiej^[24].

Wśród zniszczonych budynków znajdują się również zabytki kultury. Na początku marca zniszczeniu uległa zbudowana w 1862 roku cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny we wsi Wiazówka^[25][26]. Uszkodzeniu uległo również wiele ważnych obiektów infrastrukturalnych, w wyniku czego mieszkańcy regularnie pozostawali bez dostaw wody i gazu^[4]. Wieczorem 8 marca wojska rosyjskie zbombardowały zakłady mieszczące się w Żytomierzu zakłady „Izowat” produkujące materiały ocieplające dla budynków^[27].

Pomimo zakończenia okupacji, armia rosyjska kontynuuje regularny ostrzał obwodu żytomierskiego. Najczęściej ataki przeprowadzane są z terytorium Białorusi. 21 maja 2022 roku strona rosyjska poinformowała o zniszczeniu rakietą Kalibr dużej partii broni i sprzętu wojskowego dostarczanych z krajów europejskich na stacji kolejowej Malin^[28].

23 maja doszło do ostrzału rakietowego na Malin i Korosteń, w wyniku którego uszkodzonych zostało około 150 budynków mieszkalnych, zginęła jedna osoba, a cztery zostały ranne^[29][30]. 9 czerwca doszło do ataku na Nowogród Wołyński^[31]. 25 czerwca ukraińska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła 10 rakiet nad obwodem żytomierskim^[32][33]. 16 sierpnia doszło do ataku na lotnisko wojskowe w obwodzie żytomierskim^[34]. W wyniku ataków jesienią 2022 roku na terenie obwodu żytomierskiego doszło do zniszczeń obiektów infrastruktury cywilnej^[35][36].

W pomoc dla obwodu żytomierskiego w czasie częściowej okupacji oraz po wyzwoleniu zaangażowało się kilka europejskich państw. W sierpniu 2022 roku ogłoszono, że ​​przedszkole w przygranicznym mieście Owrucz stanie się pierwszą tego rodzaju placówką na Ukrainie odrestaurowaną dzięki pieniądzom obcego rządu – Estonii^[37]. W grudniu 2022 roku Tallinn wysłał także 20 autobusów i generatorów dla obwodu żytomierskiego^[38][39]. W styczniu 2023 roku rządy Islandii i Portugalii również podjęły decyzję o udziale w odbudowie placówek edukacyjnych w regionie^[40][41].

Na początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę pomocy dla regionu udzieliła także Polska. Do 8 marca 2022 roku do Płocka, będącego miastem partnerskim Żytomierza, przybyło 300 uchodźców z tego miasta. Ponadto władze i mieszkańcy Płocka organizowali zbiórki pomocowe i wysyłali wsparcie humanitarne^[42]. 3 maja 2022 roku, w Święto Narodowe Trzeciego Maja, mer Żytomierza Serhij Suchomłyn i radni Żytomierskiej Rady Miejskiej podziękowali za pomoc dla miasta przekazaną przez Polskę, w szczególności przez Gdynię oraz miasta partnerskie Bytom i Płock^[43].

Pomoc dla obwodu żytomierskiego jest kontynuowana także w późniejszych latach wojny. W lutym 2024 roku władze Płocka wraz z lokalną fundacją przekazały wsparcie humanitarne dla Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie^[44]. Obwód żytomierski jest największym skupiskiem mniejszości polskiej na Ukrainie^[45].