Samarkand (WRE)

Samarkand
	Dane podstawowe
Przeznaczenie	system walki elektronicznej
	Historia
Data konstrukcji	2010
Lata produkcji	2017-nadal
	Dane techniczne
Platforma	kołowa
	Użytkownicy
	Rosja

Samarkand (ros. Самарканд) – rosyjski system walki elektronicznej przeznaczony do zakłócania i neutralizacji systemów łączności i elektroniki przeciwnika. Wprowadzony na wyposażenie Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej w 2017 r.^[1] Jest uznawana za jeden z najbardziej zaawansowanych środków walki elektronicznej Rosji, działający na poziomie operacyjno-strategicznym^[2].

Historia rozwoju

Pierwsze wzmianki o kompleksie Samarkand pojawiły się publicznie w 2017 roku, kiedy to ogłoszono dostarczenie go na wyposażenie Floty Północnej Marynarki Wojennej Rosji, a personel rozpoczął szkolenie z ich obsługi. W tym samym roku przeprowadzono również szkolenie operatorów na Flocie Bałtyckiej z zakresu obsługi tego systemu^[3]. Pod koniec 2018 r. w mediach ujawniono szczegóły przetargu na modernizację i instalację 16 zestawów systemu Samarkand w 13 jednostkach wojskowych Rosji w szeregu strategicznych lokalizacji. Dokumentacja ujawniła istnienie różnych odmian systemu, pełne ich wdrożenie miało zostać ukończone do 10 listopada 2019 r.^[4] Do końca 2018 roku planowano rozmieścić system Samarkand w 13 lokalizacjach, głównie w bazach gdzie stacjonowały jednostki Wojsk Radiotechnicznych Marynarki. Znane lokalizacje to: obwód królewiecki, obwód murmański, obwód archangielski, obwód moskiewski, obwód niżnonowogrodzki, Kraj Krasnodarski, Kraj Nadmorski, Żydowski Obwód Autonomiczny oraz Białoruś^[4].

System jest aktywnie wykorzystywany podczas ćwiczeń wojskowych. W 2020 r. żołnierze 2. Gwardyjskiej Tamańskiej Dywizji Zmechanizowanej użyli system Samarkand-U podczas ćwiczeń dywizyjnych pod Moskwą. Z jego pomocą ćwiczyli wykrywanie i zakłócanie sygnałów we współpracy z systemami Borisoglebsk-2 i Infauna^[5].

Przeznaczenie i zastosowanie

Samarkand jest przeznaczony do prowadzenia elektronicznej walki defensywno-ofensywnej na poziomie strategicznym. Jego głównym celem jest zakłócanie łączności i systemów dowodzenia przeciwnika, co ma uniemożliwić efektywne kierowanie wojskami i użycie nowoczesnych środków walki przez potencjalnego nieprzyjaciela^[6]. System jest ukierunkowany na zakłócanie szerokiego spektrum urządzeń elektronicznych zaliczanych do tzw. C4ISR (ang. Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, Surveillance and Reconnaissance) – czyli systemów dowodzenia, łączności, rozpoznania i obserwacji przeciwnika. Obejmuje to m.in. środki łączności radiowej (taktycznej i operacyjnej), radiolokację (radary) oraz systemy nawigacji satelitarnej. Samarkand oddziałuje także na systemy nawigacji satelitarnej poprzez tzw. spoofing GPS, czyli fałszowania sygnału nawigacyjnego. Może również tworzyć zakłócenia dla radarów obserwacji i celowniczych poprzez generowanie chmury zakłóceń elektromagnetycznych, utrudniającą lub uniemożliwiającą wykrywanie i śledzenie celów przez radary przeciwnika. Wpisuje się to w rosyjską koncepcję A2/AD (Anti-Access/Area Denial), czyli tworzenia stref anty-dostępowych, w których przeciwnik nie jest w stanie skutecznie operować ze względu na zmasowane zakłócenia i zagrożenia dla jego systemów dowodzenia i rozpoznania^[2]. Najprawdopodobniej jest to środek walki wykorzystywany na poziomie armii lub okręgu^[7].

Zasada działania

Samarkand należy do kategorii kompleksowych systemów walki elektronicznej, które łączą funkcje rozpoznania elektromagnetycznego i aktywnego zakłócania. Praca systemu odbywa się w dwóch etapach: najpierw prowadzi nasłuch i analizę widma elektromagnetycznego, następnie generuje odpowiednie zakłócenia na wykrytych częstotliwościach przeciwnika^[8]. System jest zdolny do wyszukiwania, wykrywania i analizy sygnałów radiowych przeciwnika w sposób zautomatyzowany. Może też współpracować z innymi stacjami radioelektronicznymi (zarówno stacjonarnymi, jak i mobilnymi)^[9].

Następnie system przechodzi do drugiego etapu działania, w ramach którego generuje sygnały zakłócające (tzw. prawdziwe i pozorne cele elektromagnetyczne), dostosowane do charakteru atakowanych urządzeń. Środki łączności są zagłuszane poprzez emisję szumu radiowy o odpowiedniej mocy i na częstotliwości używanej przez przeciwnika. Systemy nawigacyjne są zakłócane poprzez nadawanie sygnałów na częstotliwościach GPS z fałszywymi danymi. Radary są zakłócane poprzez wysyłanie sygnałów zakłócających (np. szumów lub impulsów o podobnej częstotliwości), które powodują zanikanie sygnałów lub mylne wskazania na ekranach radarowych^[6]. System posiada zdolności adaptacyjne – jeśli wzorzec sygnału jest znany systemowi Samarkand może automatycznie dobrać optymalny rodzaj zakłócenia. Jeśli sygnał jest nietypowy lub nowy, system ma za zadanie przeprowadzić jego analizę i wygenerować skuteczną odpowiedź zakłócającą^[10].

Przypisy

↑ The Northern Fleet for the first time received two new types of EW complexes. Military Review. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).
1 2 Moscow Deploys Latest Electronic Warfare Systems in Kaliningrad. The Jamestown Foundation. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).
↑ Россия решила развернуть комплексы «Самарканд» под Калининградом. РБК. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).
1 2 Минобороны России развернуло комплексы «Самарканд» в ряде регионов страны и в Белоруссии. Коммерсант. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).
↑ Как работают новейшие российские средства РЭБ. Рамблер. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).
1 2 Эксперты рассказали о принципах работы комплексов РЭБ «Самарканд». Известия. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).
↑ Эксперт: Комплекс «Самарканд» – это средство высшего звена. Взгляд. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).
↑ Samarkand electronic warfare systems to be deployed in 13 Russian military units. ТАСС. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).
↑ Russian army units will get Samarkand electronic suppression systems.. Army Recognition Group. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).
↑ Russia’s Electronic Warfare Capabilities as a Threat to GPS. The Jamestown Foundation. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).

[WO-1] The Northern Fleet for the first time received two new types of EW complexes. Military Review. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).

[TJF-2] 1 2 Moscow Deploys Latest Electronic Warfare Systems in Kaliningrad. The Jamestown Foundation. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).

[RBK-3] Россия решила развернуть комплексы «Самарканд» под Калининградом. РБК. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).

[KOM-4] 1 2 Минобороны России развернуло комплексы «Самарканд» в ряде регионов страны и в Белоруссии. Коммерсант. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).

[RAM-5] Как работают новейшие российские средства РЭБ. Рамблер. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).

[IZW-6] 1 2 Эксперты рассказали о принципах работы комплексов РЭБ «Самарканд». Известия. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).

[WZG-7] Эксперт: Комплекс «Самарканд» – это средство высшего звена. Взгляд. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).

[TASS-8] Samarkand electronic warfare systems to be deployed in 13 Russian military units. ТАСС. [dostęp 2025-04-12]. (ros.).

[ARG-9] Russian army units will get Samarkand electronic suppression systems.. Army Recognition Group. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).

[TJF2-10] Russia’s Electronic Warfare Capabilities as a Threat to GPS. The Jamestown Foundation. [dostęp 2025-04-12]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Rozpoznanie SIGINT (RTR)	1Ł222 Awtobaza Kolczuga 1L267 Moskwa-1 R-381T Taran RB-636 Swiet-KU 85W6-A Wiega
SIGINT – kosmiczne systemy rozpoznania	Legenda Łiana Celkownik Tundra Kobalt-M Pion-NKS Bars-M Eter Araks Jantar-4KS1 Tirada-2
Walka elektroniczna (WRE)	1Ł269 Krasucha-2 1RŁ257 Krasucha-4 R-330Ż Żytiel RB-341W Lejer-3 RB-531B Infauna RB-301B Borisoglebsk-2 RB-109A Bylina Pałantin R-934UM R-330P Piramida R-330 RB-333P Lesoczek SPR-2 RP-377L Lorandit RB-504P-E Siłok-01 Samarkand Szypownik-Aero Wołnoriez
Systemy zagłuszania	Murmańsk-BN Diwnomorje Tirada-2
Systemy ochrony przed WRE	RB-531B Infauna MKTK-1A Dziudoist
Bezzałogowe systemy WRE	Nawodczik-2
Producenci systemów RTR i WRE	Centrum Technologii Specjalnych Etałon Koncern „Technologie Radioelektroniczne” NPO Kwant Przedsiębiorstwo Naukowo-Inwestycyjne „Protek”