Tatra (tramwaj)
Tatra – marka tramwajów elektrycznych produkowanych przez zakłady ČKD w Pradze w Czechosłowacji (obecnie Czechy).
W okresie socjalizmu były one podstawowym typem tramwajów dla krajów RWPG takich, jak Czechosłowacja, Węgry, Bułgaria, NRD, Rumunia czy ZSRR oraz dla Jugosławii i Korei Północnej. W Polsce eksploatowano w tym okresie wyłącznie model T1 (w Warszawie), gdyż głównym producentem taboru pozostał Konstal z Chorzowa.
Od 1997 roku w Poznaniu eksploatowane są modele RT6N1. W październiku 2006 roku BVG Berlin podpisało umowę z MZK Szczecin na dostawę 21 sztuk używanych wagonów Tatra KT4Dt, które w okresie od października 2006 do stycznia 2007 dostarczono do Szczecina. W październiku 2007 MZK Szczecin podpisało również umowę na dostawę 32 sztuk tramwajów typu T6A2D. W grudniu 2012 rozpoczęły się zaś dostawy kolejnej partii przegubowych tramwajów Tatra KT4Dt z BVG Berlin.
Lista modeli tramwajów Tatra
Uwaga. Tabela zawiera państwa, do których dostarczono fabrycznie nowe wozy.
| Model | Lata budowy | Kraje eksploatacji | Liczba sztuk |
|---|---|---|---|
| T1 | 1952–1958 | Czechosłowacja, Polska (Warszawa), ZSRR | 287 |
| T2 | 1955–1962 | Czechosłowacja, ZSRR | 771 |
| T3 | 1960–1989 | Czechosłowacja, ZSRR, NRD, Rumunia, Jugosławia | 13991 |
| T4 | 1967–1986 | ZSRR, NRD, Rumunia, Jugosławia | 2635 |
| T5A5 | 1972 i 1981 | Prototyp | 2 |
| T5B6 | 1976 | Prototyp | 2 |
| T5C5 | 1978–1984 | Węgry | 322 |
| T6B5 | 1985–2003 | Bułgaria, Korea Północna, ZSRR, Ukraina, Rosja | 1270 |
| T6A2 | 1985–1999 | Bułgaria, NRD, Węgry, Polska (Szczecin) | 256 |
| T6A5 | 1991–1998 | Czechosłowacja | 296 |
| T7B5 | 1988–1993 | Norwegia, Szwecja, ZSRR | 8 |
| T6C5 | 1998 | USA, Niemcy | 1 |
| K1 | 1964–1965 | Prototyp | 2 |
| K2 | 1966–1983 | Czechosłowacja, ZSRR, Jugosławia | 567 |
| K5AR | 1970–1973 | Egipt | 200 |
| KT4 | 1974–1990 i 1997 | ZSRR, NRD, Jugosławia, Korea Północna | 1767 |
| KT8D5 | 1986–1999 | Czechosłowacja, NRD, Węgry, Korea Północna, ZSRR | 205 |
| RT6N1 | 1993–1997 | Czechy, Polska (Poznań) | 19 |
| RT6S | 1997 | Czechy | 1 |
| RT8M | 1997–1999 | Filipiny (Manila) | 73 |
Zasady oznaczania
Tramwaje Tatra zostały opatrzone nazwami składającymi się z liter i cyfr, które oznaczają odpowiednie parametry wozów (nie dotyczy RT6N1, RT6S i RT8M).
Wagony bezprzegubowe
Pierwsza litera nazwy w przypadku wozów bezprzegubowych oznacza:
- T – wagon silnikowy
- B – wagon doczepny
Druga w kolejności cyfra oznacza serię produkcyjną, natomiast litera na trzecim miejscu oznacza:
- A – wagon jednokierunkowy, odległość między czopami skrętu wózków 6,7 m
- B – wagon jednokierunkowy, odległość między czopami skrętu wózków 7,5 m
- C – wagon dwukierunkowy, odległość między czopami skrętu wózków 6,7 m
- D – wagon dwukierunkowy, odległość między czopami skrętu wózków 7,5 m
Cyfra na czwartym miejscu oznacza szerokość pudła wagonu:
- 2 – 2,2 metra
- 5 – 2,5 metra
- 6 – 2,6 metra
Litery na końcu oznaczenia symbolizują kraj przeznaczenia, np. CS – Czechosłowacja, D – NRD, R – Rumunia, SU – ZSRR, YU – Jugosławia.
np:
- T6A5 – jednokierunkowy silnikowy wagon z szóstej serii produkcyjnej o odległości między czopami skrętu wózków 6,7 metra i szerokości 2,5 metra
Wagony przegubowe
W przypadku wagonów przegubowych (oznaczanych literą K w nazwie) litera na drugim miejscu (T lub B) oznacza wagon silnikowy lub doczepny, natomiast cyfra na trzecim miejscu:
- 4 – wagon czteroosiowy
- 6 – wagon sześcioosiowy
- 8 – wagon ośmioosiowy
Litera na czwartym miejscu (A, B, C, D) oznacza, podobnie jak w wagonach bezprzegubowych, wagony jedno- lub dwukierunkowe i odległości między czopami skrętu wózków, natomiast cyfra na miejscu ostatnim (2, 5 lub 6) informuje o szerokości wozu. Ewentualne litery na końcu oznaczają kraj przeznaczenia wozu.
np:
- KT8D5SU – dwukierunkowy przegubowy wagon silnikowy o ośmiu osiach, odległości między czopami skrętu wózków 7,5 m oraz szerokości pudła 2,5 metra, przeznaczony dla miast ZSRR
Miejskie przedsiębiorstwa transportowe używają także oznaczeń własnych, niezgodnych z przyjętymi dla tramwajów Tatra.