Łapalice

Łapalice
wieś
Ilustracja
Zamek w Łapalicach
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

kartuski

Gmina

Kartuzy

Liczba ludności (2005)

787

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

83-300[1]

Tablice rejestracyjne

GKA

SIMC

0163386

Położenie na mapie gminy Kartuzy
Mapa konturowa gminy Kartuzy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łapalice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Łapalice”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Łapalice”
Położenie na mapie powiatu kartuskiego
Mapa konturowa powiatu kartuskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łapalice”
Ziemia54°20′46″N 18°07′45″E/54,346111 18,129167[2]
Strona internetowa

Łapalice, dodatkowa nazwa w języku kaszubskim Łapalëce[3], (niem. Lappalitz) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Kartuzy,

Wieś położona nad Jeziorem Łapalickim, w pobliżu wzniesienia Chochowatka (215,1 m n.p.m.), niedaleko Chmielna na terenie Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Przez Łapalice przebiega droga wojewódzka nr 211.

W obszar wsi wchodzi:

Nazwa miejscowości

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w czasach krzyżackich, w roku 1348, jako Lapalicz. Wszystkie kolejne zapisy są podobne i potwierdzają dzisiejszą formę nazwy Łapalice. Jest to nazwa patronimiczna i określa potomków założyciela bądź właściciela osady, który zwał się Łapała. Przezwisko to zostało utworzone od czasownika łapać poprzez dodanie przyrostka -ała. Niemiecka, urzędowa do 1920 r., nazwa wsi Lappalitz stanowiła tylko fonetyczne dostosowanie nazwy do własnego systemu językowego.[6]

W czasie II wojny światowej Niemcy zastąpili dotychczasową, wyżej wspomnianą pruską nazwę miejscowości, całkowicie sztuczną i ahistoryczną Garchendorf.[7]

Historia miejscowości

Dawna wieś królewska w starostwie mirachowskim w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku[8].

W roku 1773 dzierżawcą Łapalic był Zisska, mieszkali tu też chałupnicy: Wojtek Richert, Jakub Okrój, Jan Formella, Marcin Richert, bracia Młyńscy, Michał Grabowski, owczarz Chrystian Kmin i karczmarz Witek Okrój.[6]

Około 1880 roku największymi posiadaczami byli: Wilhelm Lehman 221 ha ziemi i 166 ha jeziora , Paweł Ropell 250 ha ziemi i 9 ha wody oraz Necel 194 ha ziemi. We wsi funkcjonowały 2 cegielnie i karczma.[9]

Na koniec roku 1892 wieś liczyła 268 mieszkańców (205 Kaszubów katolików i 63 Niemców ewangelików)[10]

W latach 1945–1975 miejscowość administracyjnie należała do tzw. dużego województwa gdańskiego, a w latach 1975-1998 do tzw. małego województwa gdańskiego.

Zamek

Wieś jest znana z powodu rozpoczętej w 1979 roku budowy zamku, należącego do gdańskiego rzeźbiarza Piotra Kazimierczaka. Z powodu braku środków właściciel nie ukończył budowy[11]. Prace budowlane rozpoczęto na podstawie pozwolenia na budowę domu jednorodzinnego z pracownią. Jednak ostatecznie ceglany obiekt ze 170 m² urósł do 5-6 tys. m² i zaczął przypominać renesansową rezydencję, zyskując miano największej samowoli budowlanej na Kaszubach. Budowlę prowadzono bez projektu, a w trakcie realizacji wzbogacono o wieże, kaplicę, basen czy nieckę jeziora. Budowa została wstrzymana z powodu wstrzymania dostaw prądu przez zakład energetyczny, a następnie uszkodzenia przez powódź w 2001 firmy meblarskiej Kazimierczaka, będącej źródłem finansowania inwestycji. Do tego dołożyły się problemy z wypłacalnością, wierzycielami i nadzorem budowlanym[12].

W 2006 roku powiatowy inspektor nadzoru budowlanego w Kartuzach nakazał rozbiórkę budowli, ponieważ inwestor nie przedstawił nowej dokumentacji projektowej, natomiast ta, na podstawie której uzyskano pozwolenie na budowę, różniła się od tego, co powstało. Zamku jednak nie zburzono. W 2013 roku wydano decyzję o zaniechaniu dalszych robót na zamku w Łapalicach[13]. Nigdy niedokończony obiekt ma 12 wież, cztery skrzydła, 365 okien, miejsce na basen i fontannę[14].

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 687 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 71342
  3. ↑ 24.02.2010 r., Uchwała Rady Gminy Kartuzy Nr XL/502/1-. Numer przypisany dodatkowej nazwie miejscowości lub obiektu fizjograficznego w MSWiA - NM/33-13
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  6. 1 2 Breza Edward. Nazwy miejscowości powiatu kartuskiego. Kartuzy 2017. s.63
  7. ↑ Germanizacja nazw miejscowości w okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie 1939-1945. Wybór źródeł. Wstęp i opracowanie Mateusz Kubicki. Wydawnictwo IPN. Gdańsk-Warszawa 2012. s.54
  8. ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 94.
  9. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom V - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl, s. 79 [dostęp 2025-04-19].
  10. ↑ Stefan Ramułt, Statystyka ludności kaszubskiej, Akademia Umiejȩtności, 1899, s. 86 [dostęp 2025-04-19].
  11. ↑ Zamek w Łapalicach – samowola budowlana, która przyciąga turystów z całego świata
  12. ↑ Michał Tokarczyk: Kaszubski zamek straszy... brudem i śmieciami. Ale i tak przyciąga turystów. 2018-07-25. [dostęp 2018-08-01].
  13. ↑ Zamek w Łapalicach zamieni się w Hogwart ? Miłośnicy Pottera zastanawiają się nad kupnem zamku
  14. ↑ Łapalice. Tłumy turystów na zamku-widmo, a większość bez maseczek

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.