Batalion ON „Brzeżany”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1937 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
kpt. Adam Będzikowski |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Skład | |
.svg.png){kind=small}
Brzeżański Batalion Obrony Narodowej (batalion ON „Brzeżany”) – pododdział piechoty Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Batalion sformowany został w 1937, w składzie Lwowskiej Brygady ON, a wiosną 1939 przeformowany na etat batalionu ON typ I. Dowództwo batalionu i 1 kompania stacjonowały w Brzeżanach, 2 kompanię rozlokowano w Rohatynie, a 3 kompanie w Podhajcach.
Jednostką administracyjną i mobilizującą dla Brzeżańskiego batalionu ON był 51 pułk piechoty Strzelców Kresowych w Brzeżanach.
Na podstawie pisma Oddziału I Sztabu Głównego L.333/Tj.38 z kwietnia 1938 Biuro Administracji Armii poleciło Departamentowi Uzbrojenia MSWoj. przydzielenie Brzeżańskiemu batalionowi ON 375 sztuk karabinów Berthier z 11250 szt. amunicji do nich, 15 sztuk karabinków wz.1891/98/25, 9 sztuk lkm Bergmann wz.1915 i 4500 sztuk amunicji. Miały go otrzymać pierwsze drużyny każdego plutonu i każdej kompanii. Podczas drugiego przydziału tej broni dla formacji Obrony Narodowej w lipcu-sierpniu 1939 batalion otrzymał następne 135 sztuk karabinów Berthier wraz z 4050 szt. amunicji do nich, 12 sztuk lkm Bergmann wz.1915 wraz z 6000 sztuk amunicji do nich. Do końca nie jest pewne ile batalion otrzymał lkm, ile zdał do napraw lub ze względu na zużycie, przed rozpoczęciem działań wojennych[1]. Prawdopodobnie po ogłoszeniu mobilizacji powszechnej batalion włączony został w skład nowo utworzonej Tarnopolskiej Półbrygady ON Dowództwo batalionu sprawował kpt. Adam Będzikowski.
Działania batalionu w 1939
1 września w Brzeżanach stacjonowała 1 kompania ON. Wkrótce wymaszerowała ona w kierunku Przemyślan, skąd zawróciła i 14 września dotarła do Narajowa. Tu nastąpiło scalenie batalionu. Batalion całością sił pomaszerował do Koniuch. Tam przebywał od 17 do 19 września. 19 września dowódca batalionu otrzymał rozkaz wycofania się w kierunku Brzeżan[2]. Batalion wszedł prawdopodobnie w skład zgrupowania generałów bryg. w st. spocz. Leona Billewicz i Aleksandra Kowalewskiego. 19 września zgrupowanie wyszło z Brzeżan, w kolumnie rozciągniętej na przestrzeni kilku kilometrów, otoczone przez tłumy uchodźców. Dowództwo grupy nie prowadziło rozpoznania trasy marszu. O godz.16.00 dotarło do Żurawna, a o godz. 18.00 podjęto marsz w kierunku Doliny. Po godz. 19.00 maszerujące zgrupowanie zostało zaatakowane przez oddziały sowieckie, po krótkiej walce zgrupowanie złożyło broń[3]. W czasie odwrotu został ostrzelany przez artylerię i część żołnierzy odłączyła się od oddziału. Ostatecznie batalion samo rozwiązał się, a żołnierze luźnymi grupkami wracali do domów[4].
Organizacja i obsada personalna
Uwagi
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[6].
- 1 2 3 4 Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednoczenie więcej niż jedną funkcję[7].
Przypisy
- ↑ Pięciak 2025 ↓, s. 51-53.
- ↑ Cygan 1990 ↓, s. 93.
- ↑ Cygan 1990 ↓, s. 101.
- 1 2 Obrona Narodowa 1939 ↓.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 664.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VIII.
Bibliografia
- Krzysztof Pięciak: Lekki karabin maszynowy Bergmann wz.1915. Wielki Leksykon Uzbrojenia. Wrzesień 1939 tom 319. Warszawa: My Hobby 4U sp.z.o.o., 2025. ISBN 978-83-66705-97-5.
- Kazimierz Pindel, Obrona Narodowa 1937-1939, Warszawa: Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, ISBN 83-11-06301-X, OCLC 69279234.
- Wiktor Krzysztof Cygan, Kresy w ogniu: wojna polsko-sowiecka 1939, Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf, 1990, ISBN 83-85209-00-X, OCLC 830063240.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Batalion ON „Brzeżany”. Obrona Narodowa II RP 1937-1939. Serwis poświęcony formacjom Obrony Narodowej II RP i Przysposobienia Wojskowego Konnego. [dostęp 2018-08-20].