Wohyń

Wohyń
wieś
Ilustracja
Kościół par. pw. św. Anny Samotrzeciej
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

radzyński

Gmina

Wohyń

Liczba ludności (2021)

1920[1][2]

Strefa numeracyjna

83

Kod pocztowy

21-310[3]

Tablice rejestracyjne

LRA

SIMC

0022527[4]

Położenie na mapie gminy Wohyń
Mapa konturowa gminy Wohyń, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wohyń”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Wohyń”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Wohyń”
Położenie na mapie powiatu radzyńskiego
Mapa konturowa powiatu radzyńskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Wohyń”
Ziemia51°45′24″N 22°46′55″E/51,756667 22,781944[5]
Strona internetowa

Wohyń – wieś (dawne miasto) w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie radzyńskim, w gminie Wohyń, ok. 10 km od Radzynia Podlaskiego[6][4].

Historyczny herb Wohynia

Wohyń uzyskał lokację miejską w 1522 roku, zdegradowany w 1869 roku[7]. Wohyń położony był w drugiej połowie XVI wieku w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego[8]. Miasto ekonomii brzeskiej w drugiej połowie XVII wieku[9]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bialskopodlaskim.

Miejscowość jest siedzibą gminy Wohyń. Na terenie wsi utworzono dwa sołectwa: Wohyń I i Wohyń II[10]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła mieszkańców[11].

Części wsi

Integralne części wsi Wohyń[6][4]
SIMCNazwaRodzaj
0022533Chmielińskieczęść wsi
0022540Łysa Góraczęść wsi
0022556Nowinkiczęść wsi
0022562Nowozielonaczęść wsi
0022579Ogrodyczęść wsi
0022585Podbraniczneczęść wsi
0022591Przymiarkiczęść wsi
0022600Stasiewiznaczęść wsi
0022616Zalesieczęść wsi
0022622Zapoprzeczneczęść wsi

Historia

Początkowe dzieje Wohynia związane są z postacią Leszka Czarnego i końcem XIII w. W 1519 król Zygmunt I Stary nadał osadzie pierwsze przywileje, rozszerzając je następnie w 1522. Zgodnie z tymi nadaniami miasto miało rządzić się według prawa magdeburskiego. „Na wieczne czasy” król pozwalał handlować wszystkim przyjeżdżającym do miasta za odpowiednią opłatą. Targ miał się odbywać w dzień sobotni, a jarmark na św. Michała i św. Jędrzeja.

W 1555 roku król Polski, wielki książę litewski Zygmunt II August zatwierdził przywileje nadane miastu dotychczas przez jego ojca i nadał Wohyniowi nowe przywileje. Król nadał miastu herb „Rak” do pieczętowania i używania we wszelkich miejskich potrzebach oraz prawo do urządzania jarmarku na dzień św. Krzyża.

W połowie XVI w. Wohyń był miastem królewskim w ziemi brzeskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego leżącym na pograniczu z Koroną (w sąsiedztwie ziemi chełmskiej). Nieduże miasto w układzie sześciu ulic (Rynek, Nad Stawami, Ku Parczewowi, Gościniec Łukowski, Kowalska i Średnia) posiadało centralnie położony rynek, liczyło 370 domów i ok. 2300 mieszkańców. Wohyń zajmował wówczas powierzchnię 167 włók chełmińskich (tj. ok. 2800 ha) i przynosił dochód w wysokości 550 florenów polskich. Wohyń był miastem znaczącym jak na ówczesne czasy. W mieście miał siedzibę starosta wohyński Ostafi Bohdanowicz Wołłowicz (kasztelan trocki, fundator dworu królewskiego w Wohyniu), zaś bezpośrednio przez zawarciem unii lubelskiej miasto było miejscem zjazdu szlachty litewskiej.

Wielokrotnie niszczone i odbudowywane miasto nierozerwalnie dzieliło swe losy z tą częścią kraju. Razem z innymi miastami Podlasia Wohyń utracił prawa miejskie w 1870 licząc wówczas 254 domy z 2145 mieszkańcami, wśród których 55% było Polakami a 44% Żydami, resztę stanowiła ludność pochodzenia rosyjskiego i niemieckiego. Dochód Wohynia w 1867 wynosił 392 ruble. Największa liczba ludności zamieszkiwała Wohyń w 1914, który liczył wówczas 3968 mieszkańców.

W dwudziestoleciu międzywojennym Wohyń był tzw. osadą miejską w powiecie radzyńskim liczącą ok. 2600 mieszkańców. Targi odbywały się co czwartek, a raz w miesiącu jarmark. Silnie rozwinięte było rzemiosło, handel i usługi prowadzone w znacznej mierze przez ludność pochodzenia żydowskiego. Na zarejestrowanych w 1928 r. ok. 90 podmiotów gospodarczych powyżej 80% właścicielami byli Żydzi, np. krawcy wohyńscy to: H. Altbier, U. Ejdelman, S. Grabarz, D. Gerszman, Sz. Mleczak, B., H. i M. Pejsachowiczowie, S. Rojzman, L. Rozencweig, L. Rozmaryn, H. Szafirsztejn, A. Tenenbaum. Jednym z nielicznych w 20% stawce podmiotów gospodarczych był znany i ceniony polski mistrz stolarski Seweryn Trochimiak.

Cmentarz katolicki z drewnianą kaplicą św. Józefa

W 1939 Wohyń został zbombardowany przez lotnictwo niemieckie. Bezpośrednią przyczyną nalotu było poszukiwanie i chęć zniszczenia miejsca postoju 55 Samodzielnej Eskadry Bombowej. Eskadra ta mająca swe stałe bazy w Lidzie na Wileńszczyźnie już 31 sierpnia 1939 roku przybyła na lotnisko polowe w Maryninie koło Radzynia Podlaskiego, skąd w pierwszych dniach wojny wykonała szereg nękających nalotów na nacierające wojska niemieckie tracąc przy tym 3 samoloty i 9 ludzi. Obrona plot. lotniska zestrzeliła 1 Heinkla He 111. W odwecie Luftwaffe wykonała 9 września szereg nalotów na pobliskie miejscowości, wśród których był i Wohyń. Zginęło wówczas kilkunastu mieszkańców. Na cześć ofiar plac w centrum miejscowości otrzymał nazwę plac 9 Września 1939 r.

Ludzie związani z Wohyniem

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Wohyń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-16].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1473 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149463
  6. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 82-83.
  8. ↑ Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266-267.
  9. ↑ Stanisław Zawadzki, Gospodarowanie ekonomiami królewskimi w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle kontraktów dzierżawnych z II poł. XVII w., Warszawa 2021, s. 167.
  10. ↑ Strona gminy, sołtysi
  11. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.