Ahmed I

Ahmed I

Tugra Ahmeda I
Sułtan Imperium Osmańskiego
Okres	od 1603 do 22 listopada 1617
Poprzednik	Mehmed III
Następca	Mustafa I
Dane biograficzne
Dynastia	Osmanowie
Data i miejsce urodzenia	18 kwietnia 1590 Manisa
Data i miejsce śmierci	22 listopada 1617 Stambuł
Przyczyna śmierci	Tyfus
Ojciec	Mehmed III
Matka	Handan Sultan
Rodzeństwo	Mustafa I
Żona	Mahfiruz Hatice[1] Kösem Fatma[1]
Dzieci	Osman II, Murad IV, Ibrahim I, Mehmed, Ayşe, Fatma, Gevherhan, Hanzade[1], Bayezid[1], Kasım, Burnaz Atike, Sulejman, Abide[1]

Ahmed I (ur. 18 kwietnia 1590, zm. 22 listopada 1617^[1]) – sułtan z dynastii Osmanów, panujący od 1603 do 1617 roku. Syn Mehmeda III, brat Mustafy I Szalonego, ojciec Osmana II, Murada IV i Ibrahima I^[1].

Kontynuował wojny z Habsburgami na Węgrzech, zakończone rozejmem w Zsitvatorok (1606) i potwierdzonym przez traktaty wiedeńskie (1615, 1616); na mocy tego rozejmu Osmanowie utrzymali zwierzchność nad węgierskimi twierdzami Eger, Gran i Kaniżą, ale byli zmuszeni wypłacić cesarzowi jednorazowe odszkodowanie wojenne. Toczył walki z Safawidami, zakończone niepomyślnie dla Imperium Osmanów, które zostało zmuszone do cesji Gruzji i Azerbejdżanu na rzecz przeciwnika.

W okresie jego panowania wzrosła korupcja w administracji państwowej, nastąpiło rozprężenie dyscypliny w siłach zbrojnych, przybrały na sile bunty ludowe (tzw. celali, 1603–1606) i ruchy odśrodkowe (np. powstanie księcia Druzów, Fahreddina).

Anulował wieloletnią tradycję, w której nowy sułtan kazał zabić swoich braci. Wprowadził typową w innych monarchiach zasadę senioratu (zgodnie z którą najstarszy mężczyzna rodu zostawał sułtanem). By umniejszyć prawdopodobieństwo utraty tronu, jego synów i braci skazywano na luksusowy areszt domowy (służyła do tego tzw. Złota Klatka; mieszcząca się na terenie haremu). Ochrona w Klatce kończyła się z chwilą narodzin męskiego potomka panującego sułtana. Efektem wspomnianej zasady była czasami niekompetencja lub choroby umysłowe bądź choroby psychiczne przyszłych władców, wynikające nierzadko z ogłupiającego, klatkowego trybu życia. Ahmed I opanował kilka języków obcych; był fundatorem Błękitnego Meczetu w Konstantynopolu. W okresie jego panowania w Imperium Osmańskim zaczęto używać tytoniu.

Zmarł na tyfus^[1].

Ahmed I jest jedną z głównych postaci w tureckim serialu Wspaniałe stulecie: Sułtanka Kösem. W jego rolę wciela się Ekin Koç.

• Słownik Władców Świata. Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan. Wyd. Zielona Sowa – 2005 r.