Alfred Wysocki

Alfred Wysocki
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Alfred Tadeusz Kazimierz Wysocki h. Odrowąż

Data i miejsce urodzenia

26 sierpnia 1873
Łańcut, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

3 września 1959
Kraków, Polska

Chargé d’affaires RP w Niemczech
Okres

od 14 października 1920
do 1 sierpnia 1921

Poprzednik

Ignacy Szebeko

Następca

Jerzy Madeyski

Poseł RP w Szwecji
Okres

od 18 stycznia 1924
do 30 kwietnia 1928

Poprzednik

Zygmunt Michałowski

Następca

Konstanty Rozwadowski

Wiceminister spraw zagranicznych
Okres

od 1 lipca 1928
do 4 grudnia 1930

Poprzednik

Roman Knoll

Następca

Józef Beck

Poseł RP w Niemczech
Okres

od 10 stycznia 1931
do 2 lipca 1933

Poprzednik

Roman Knoll

Następca

Józef Lipski

Ambasador RP we Włoszech
Okres

od 3 sierpnia 1933
do 1 czerwca 1938

Poprzednik

Tadeusz Romer (Chargé d’affaires ad interim)[1]

Następca

Bolesław Wieniawa-Długoszowski

Senator V kadencji (II RP)
Okres

od 13 listopada 1938
do 2 października 1939

Odznaczenia
Wstęga Wielka Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Krzyż Wielki Orderu Korony Rumunii Krzyż Wielki Orderu Świętego Sawy (Serbia) Order Zasługi Cywilnej (Bułgaria) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Cywilnej (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny) Wielki Krzyż Orderu Korony (Belgia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile) Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja) Order Lwa Białego I klasy (Czechosłowacja) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Odznaka Honorowa Austriackiego Czerwonego Krzyża

Alfred Wysocki (ur. 26 sierpnia 1873 w Łańcucie, zm. 3 września 1959 w Krakowie) – polski prawnik i dyplomata, senator V kadencji w II RP.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Alfreda Wysockiego h. Odrowąż (1848–1904), inżyniera, właściciela majątku Polna k. Grybowa w Małopolsce, i Rozalii z Miłkowskich h. Prus (1847–1903). Maturę zdał w Nowym Sączu (prawdopodobnie w tamtejszym c.-k. gimnazjum). W 1898, po studiach na Wydziale Prawniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i dwu semestrach prawa międzynarodowego w Berlinie, uzyskał stopień doktorski. W Berlinie zaprzyjaźnił się ze Stanisławem Przybyszewskim i artystami skandynawskimi[2]. We wrześniu 1898 był sekretarzem redakcji krakowskiego tygodnika „Życie” i zastąpił Artura Górskiego jako redaktor odpowiedzialny na krótko przed przejęciem pisma przez Przybyszewskiego[3], sprawując funkcję do końca października tego roku[4]. Na przełomie wieków należał do młodopolskiej bohemy lwowskiej i cieszył się zaufaniem Jana Kasprowicza, porzuconego wówczas przez żonę dla Przybyszewskiego[5].

W 1900 wstąpił do służby dyplomatycznej Austro-Węgier. Od listopada 1900 pracował w Namiestnictwie we Lwowie: kolejno w Radzie Szkolnej Krajowej, w urzędowym organie „Gazeta Lwowska” i w sekretariacie namiestnika[6]. W 1910 został referentem prasy polskiej w Prezydium Rady Ministrów w Wiedniu (zastąpił na stanowisku Adama Bieńkowskiego)[7], a w 1916 w toku I wojny światowej – kierownikiem Biura Polityczno-Prasowego i szefem cenzury austro-węgierskiego Generalnego Gubernatorstwa w Lublinie[8].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został w grudniu 1918 szefem sekcji w Prezydium Rady Ministrów, a potem kierownikiem Polskiej Agencji Telegraficznej[8]. Od 1919 pracownik MSZ RP. Od maja 1919 radca poselstwa RP i od czerwca 1920 chargé d’affaires w Pradze, następnie od października 1920 radca poselstwa RP w Berlinie. Od listopada 1922 do października 1923 generalny inspektor urzędów konsularnych w Paryżu w randze radcy legacyjnego I klasy, organizował konsulat RP w Lille, odwiedzał skupiska Polonii[9]. Od października 1923 do stycznia 1924 w centrali MSZ.

Od stycznia 1924 do kwietnia 1928 poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny w Sztokholmie. Przyczynił się do przyznania w 1924 Władysławowi Reymontowi Nagrody Nobla, którą odebrał w imieniu chorego pisarza[9]. Od kwietnia 1928 do stycznia 1931 wiceminister spraw zagranicznych RP przy Auguście Zaleskim (podsekretarz stanu) z nominacji Józefa Piłsudskiego, zajmował się usprawnieniem obiegu informacji[10]. Według wspomnień Jana Gawrońskiego doradzał Piłsudskiemu[11].

Od stycznia 1931 do lipca 1933 poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny w Berlinie, gdzie otrzymał od Piłsudskiego misję poprawy stosunków polsko-niemieckich, osiągając cel po przejęciu władzy przez Adolfa Hitlera[12]. Wyniósł z tego okresu liczne znajomości w późniejszych kołach kierowniczych III Rzeszy, a Adolf Hitler podarował mu na odjezdnym swój portret z serdeczną dedykacją[13]. Od lipca 1933 do czerwca 1938 ambasador RP w Rzymie (przy Kwirynale), prowadził liczne rozmowy z dyktatorem Benito Mussolinim i powołanym w 1936 ministrem spraw zagranicznych Galeazzo Ciano[14][15]. Z dniem 15 maja 1938 przeniesiony w stan spoczynku[16]. Po odejściu ze służby dyplomatycznej w latach 1938–1939 senator Rzeczypospolitej z nominacji prezydenta Ignacego Mościckiego. Mieszkał w willi na Żoliborzu, która uległa spaleniu wraz z jego biblioteką i notatkami podczas powstania warszawskiego[17].

W czasie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej przebywał w Warszawie, gdzie kierował w strukturach Rady Głównej Opiekuńczej (RGO) Działem Opieki nad Więźniami w Polskim Komitecie Opiekuńczym Warszawa-Miasto[18]. Z racji swych kontaktów z okresu berlińskiego podejmował od marca 1940 interwencje dyplomatyczne przeciw represjom niemieckim wobec Polaków (m.in. po zamachu na Kutscherę z 1 lutego 1944), które spotykały się z żądaniem przerwania polskiego oporu przeciwko okupacji[19]. W styczniu 1941 był konsultowany w Warszawie przez emisariuszkę rządu gen. Władysława Sikorskiego, Lucianę Frassati-Gawrońską, w sprawie kandydatury na pierwszego Delegata Rządu na Kraj[20]. 15 grudnia 1941 odbył z częściowej inspiracji RGO rozmowę z gubernatorem Hansem Frankiem (za zgodą Hitlera, który określił Wysockiego „jedynym Polakiem, którego może ścierpieć”) domagając się złagodzenia represji wobec ludności polskiej i otrzymując podziękowania za działalność polskich kolejarzy, policjantów, robotników i urzędników. Rozmowa ta została wykorzystana propagandowo przez Niemców jako przejaw gotowości Polaków do współpracy, potępiona jako inicjatywa pozbawiona upoważnienia przez organy polskiego państwa podziemnego i ostro skrytykowana przez prasę podziemną wszystkich opcji politycznych[21]. Przyniosła nasilenie niemieckich prób wciągnięcia RGO do systematycznej współpracy z władzami okupacyjnymi[22]. W chwili wybuchu powstania warszawskiego Wysocki przebywał na wsi pod Warszawą[17]. Uczestniczył w delegacji RGO do Josefa Bühlera w sprawie niemieckiego wywozu i niszczenia dóbr kultury w Warszawie 6 listopada 1944, która również nie przyniosła rezultatów[23].

Po 1945 osiadł w Krakowie. Pisywał wówczas do Tygodnika Powszechnego, Życia Literackiego i Twórczości. Pozostawił pamiętniki, spisane w latach 1940–1943 z wykorzystaniem posiadanych materiałów[24] i pierwotnie opublikowane tylko częściowo:

Dzięki staraniom Ministerstwa Spraw Zagranicznych przygotowano pełną edycję wspomnień:

Zmarł w Krakowie. Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera XIIIA-płd-po prawej Rudnickich)[25].

Był mężem Marii z domu Lange (1877–1958).

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Po śmierci ambasadora Stefana Przezdzieckiego 26 września 1932.
  2. ↑ Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 10.
  3. ↑ Od Redakcyi, „Życie” (35), 10 września 1898, s. 472.
  4. ↑ Stopka redakcyjna, „Życie” (40/41), 29 października 1898, s. 544.
  5. ↑ Marek Sołtysik, Poruszone zdjęcie Przybyszewskiego (cz. 3). Rewolwer Władka Emeryka, „Palestra”, 51 (11–12), 2006, s. 117.. Alfred Wysocki, przyszły dyplomata, pracował wówczas w „Gazecie Lwowskiej” i jako młody odporny, zwykł być tak odprowadzać do domu z winiarni George’a Jana Kasprowicza, zawołanego zabawowicza o słabej głowie, (…) żeby Kasprowicz był przekonany, że to on Wysockiego odprowadza.
  6. ↑ Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 10–11.
  7. ↑ Nowy referent prasy polskiej. „Nowości Illustrowane”. Nr 11, s. 13, 12 marca 1910.
  8. 1 2 Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 11.
  9. 1 2 Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 12.
  10. ↑ Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 13.
  11. ↑ Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 14.
  12. ↑ Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 14–16.
  13. ↑ Kroll 1985 ↓, s. 265.
  14. ↑ Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 16–17.
  15. ↑ Gen. Wieniawa-Długoszowski ambasadorem R. P. przy Kwirynale. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 101 z 6 maja 1938.
  16. ↑ Alfred Wysocki. „Wschód”. Nr 84, s. 5, 20 maja 1938.
  17. 1 2 Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 17.
  18. ↑ Kroll 1985 ↓, s. 194.
  19. ↑ Kroll 1985 ↓, s. 265, 346.
  20. ↑ Włodzimierz Sznarbachowski, Włoszka w służbie polskiego podziemia, „Kultura”, 31, 1950, s. 146.
  21. ↑ Kroll 1985 ↓, s. 265–268, 424–426.
  22. ↑ Kroll 1985 ↓, s. 272.
  23. ↑ Kroll 1985 ↓, s. 473–474.
  24. ↑ Kołakowski i Walczak 2024 ↓, s. 18.
  25. ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-12].
  26. ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za wybitne zasługi w służbie państwowej”.
  27. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za wybitne zasługi w służbie państwowej”.
  28. ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 300, 1936.
  29. ↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za zasługi, położone na polu dyplomatycznem” - jako dr. Alfred Odrowąż-Wysocki.
  30. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 824–825.
  31. ↑ M.P. z 1928 r. nr 145, poz. 262 „za wybitne zasługi na polu ekspansji gospodarczej Polski zagranicą”.
  32. ↑ Twórcy i badacze kultury zmarli w 1959 roku. Alfred Wysocki 1873–1959. „Znak”, s. 549–550, 1961.
  33. ↑ CIDADÃOS ESTRANGEIROS AGRACIADOS COM ORDENS PORTUGUESAS. presidencia.pt. [dostęp 2011-05-02]. (port.).
  34. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 19, s. 262, 1932.
  35. 1 2 3 Alfred Wysocki – ambasador Polski we Włoszech. nac.gov.pl. [dostęp 2015-09-24].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.