Georges Charpak

Georges Charpak
Jerzy Charpak
Ilustracja
Georges Charpak w 2005
Państwo działania

Francja

Data i miejsce urodzenia

1 sierpnia 1924
Dąbrowica

Data i miejsce śmierci

29 września 2010
Paryż

Specjalność: fizyka
Alma Mater

École nationale supérieure des mines de Paris

Instytucja

Centre national de la recherche scientifique,
CERN

Odznaczenia
Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Zasługi (Francja)
Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki

Georges Charpak (ur. 1 sierpnia 1924 w Dąbrowicy niedaleko Równego, zm. 29 września 2010 w Paryżu[1][2]) – francuski fizyk pochodzenia żydowskiego urodzony w Polsce, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1992.

Życiorys

Urodził się w Polsce, w biednej rodzinie żydowskiej jako Jerzy Charpak. Wraz z rodziną spędził w dzieciństwie dwa lata w Palestynie, po czym powrócił do Polski[2][3]. Urodził się wówczas jego brat Andrzej (1928–2006), późniejszy aktor. W domu mówiono w jidysz, a Jerzy Charpak był jedynym członkiem rodziny, który uczył się mówić po polsku[3]. W roku 1932 wraz z rodziną wyemigrował do Francji. W czasie wojny działał w ruchu oporu, za co został skazany przez sąd w Vichy na dwa lata więzienia. W roku 1944 został wywieziony do obozu koncentracyjnego Dachau, gdzie przebywał do wyzwolenia w 1945 roku[2][3][4].

Uczęszczał do szkół średnich w Montpellier i Paryżu[5]. W roku 1946 uzyskał obywatelstwo francuskie. Studiował od roku 1945 w École nationale supérieure des mines de Paris, potem rozpoczął pracę naukową[2][4]. W 1954 r. obronił doktorat na temat rozpadów jądrowych beta i uzyskał posadę w Centre national de la recherche scientifique (CNRS), gdzie pracował do 1959 r.[3] Był współpracownikiem Frédérica Joliot-Curie w Collège de France, specjalizując się w fizyce eksperymentalnej. Był członkiem Francuskiej Partii Komunistycznej, wystąpił z niej w roku 1956 r., na znak protestu przeciw stłumieniu powstania węgierskiego[2][4]. W latach 1959–1991 pracował w CERN[5], m.in. odkrywając (wraz ze współpracownikami) różne właściwości mionów[3].

W 1953 r. ożenił się z Dominque Vidal, z którą miał dwóch synów i córkę[3].

W 1992 roku otrzymał Nagrodę Nobla za wkład w dziedzinie opracowania detektorów cząstek[5].

Odznaczenia i wyróżnienia

Medale i ordery:

Członkostwo akademii naukowych[8]:

Doktoraty honoris causa[8]:

Przypisy

  1. ↑ Charpak Georges, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-01-07].
  2. 1 2 3 4 5 Stanisław Zagórski: Zmarł Charpak, zakochany w fizyce. wyborcza.pl, 2010-10-01. [dostęp 2017-01-07].
  3. 1 2 3 4 5 6 Georges Charpak (1924–2010), [w:] Wirtualny Sztetl [online], Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN [dostęp 2024-02-15].
  4. 1 2 3 Sławomir Zagórski, Nobel nr 137. Wywiad Sławomira Zagórskiego z Georgesem Charpakiem [online], wyborcza.pl, 1 października 2010 [dostęp 2024-07-25], reprint artykułu z Magazynu Gazety Wyborczej nr 42 z dnia 17.10.1997.
  5. 1 2 3 Georges Charpak – Biographical i Georges Charpak – Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 1992 [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2017-01-07]. (ang.).
  6. ↑ ORDRE NATIONAL DU MERITE [online], Journal officiel de la République française nr 265, 15 listopada 1997 [dostęp 2024-07-25] (fr.).
  7. 1 2 Biographie Georges Charpak Physicien, Membre de l´Institut, Prix Nobel de physique [online], Who's Who in France [dostęp 2024-07-25] (fr.).
  8. 1 2 3 4 Georges Charpak, [w:] Members [online], Académie des sciences, 2010 [zarchiwizowane 2010-06-14] (fr.).
  9. ↑ Légion d'honneur [online], Le Monde, 2 stycznia 2007 [dostęp 2024-07-25] (fr.).

Bibliografia

  • Nagrody Nobla. Leksykon PWN, Beata Tarnowska (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13393-7, OCLC 830213964.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.