Języki minahaskie
| Obszar | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Klasyfikacja genetyczna |
|
| Podział |
• język tonsawang |
| Kody rodziny językowej | |
| Glottolog | mina1272 |
| Występowanie | |
![]() Mapa grup językowych wyspy Celebes. Języki filipińskie (w tym minahaskie) oznaczono kolorem żółtym. | |
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unicode. | |
Języki minahaskie – grupa spokrewnionych języków austronezyjskich używanych przez lud Minahasa na wyspie Celebes. Tradycyjny obszar tych języków to region Minahasa w północno-wschodniej części wyspy[1]. Należą do gałęzi języków filipińskich[2][3]. Ich podział przedstawia się w następujący sposób[4]:
- Tonsawang
- Północnominahaskie:
- Tontemboan
- Północno-wschodnie: tondano, tombulu (minahasa), tonsea.
W językach minahaskich zaznaczyły się zarówno wpływy europejskie, jak i wpływy innych języków Indonezji. Wiele zapożyczeń pochodzi z takich języków jak hiszpański, ternate i portugalski[5][6]. Istotnym źródłem słownictwa jest również malajski, z którym języki minahaskie przeszły długookresową historię kontaktu; dodatkowo malajski pośredniczył w zapożyczaniu wyrazów sanskryckich, arabskich i innych[7]. Języki minahaskie jedynie w ograniczonym stopniu wpłynęły na leksykę malajskiego miasta Manado[8][9].
Języki minahaskie wykazują pewien poziom wzajemnej zrozumiałości[10]. Wśród użytkowników tych języków panuje powszechna wielojęzyczność[11]. Są wypierane przez malajski miasta Manado, który służy jako regionalna lingua franca[11][12]. Do ich zaniku przyczyniają się również migracje ludności (wiele osób z ludu Minahasa zamieszkuje inne zakątki wyspy Celebes i pobliskie regiony kraju)[13].
W ujęciu geograficznym do języków minahaskich zalicza się także ponosakan, bantik i ratahan[14]. Ponosakan wykazuje jednak bliższy związek z językiem mongondow[15], a języki bantik i ratahan są pokrewne językowi sangir[3][14]. Wszystkie trzy są zagrożone wymarciem[15][16]. Dokonano rekonstrukcji języka praminahaskiego (Sneddon 1978 ↓).
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Zorc, Lobel i Hall 2024 ↓, s. 87.
- ↑ Adelaar 2005 ↓, s. 16.
- 1 2 Wil Lundström-Burghoorn, Minahasa Civilization: A Tradition of Change, Göteborg: Acta Universitatis Gothoburgensis, 1981 (Gothenburg studies in social anthropology 2), s. 19, ISBN 91-7346-095-8, OCLC 8165475 (ang.).
- ↑ Sneddon 1978 ↓, s. 9.
- ↑ F.S. Watuseke. Kata-kata Ternate dalam bahasa Melaju-Manado dan bahasa-bahasa Minahasa. „Pembina Bahasa Indonesia”. IX, s. 107–110, 1965. (indonez.).
- ↑ M.J.C. Schouten, Leadership and social mobility in a Southeast Asian society: Minahasa, 1677–1983, Leiden: KITLV Press, 1998 (Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 179), s. 39–40, DOI: 10.1163/9789004486898, ISBN 978-90-67-18109-9, ISBN 978-90-04-48689-8, OCLC 1290022747 (ang.).
- ↑ Sneddon 1978 ↓, s. 12–13.
- ↑ Brickell 2020 ↓, s. 168.
- ↑ David Henley, Nationalism and regionalism in a colonial context: Minahasa in the Dutch East Indies, Leiden: KITLV Press, 1996 (Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 168), s. 86, DOI: 10.1163/9789004486928, ISBN 978-90-6718-080-1, ISBN 978-90-04-48692-8, OCLC 35113123 (ang.).
- ↑ Merrifield i Salea 1996 ↓, s. 11.
- 1 2 Prentice 1994 ↓, s. 411.
- ↑ Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life ↓, s. 651.
- ↑ Florey 2005 ↓, s. 53–54.
- 1 2 Sneddon 1970 ↓, s. 13.
- 1 2 Jason William Lobel. Ponosakan: A Dying Language of Northeastern Sulawesi. „Oceanic Linguistics”. 54 (2), s. 396–435, 2015. DOI: 10.1353/ol.2015.0022. ISSN 1527-9421. OCLC 7973568496. JSTOR: 43897709. (ang.).
- ↑ Florey 2005 ↓, s. 53.
Bibliografia
- K. Alexander Adelaar, The Austronesian languages of Asia and Madagascar: a historical perspective, [w:] K. Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.), The Austronesian languages of Asia and Madagascar, Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 1–42, DOI: 10.4324/9780203821121, ISBN 0-7007-1286-0, OCLC 53814161 (ang.).
- Timothy C. Brickell, Language contact in North Sulawesi: Preliminary observations, [w:] Thomas J. Conners, Atsuko Utsumi (red.), Aspects of regional varieties of Malay, 2020 (NUSA 68), s. 159–190, DOI: 10.15026/94893, OCLC 8682619226 (ang.).
- Margaret Florey, Language shift and endangerment, [w:] K. Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.), The Austronesian languages of Asia and Madagascar, Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 43–64, DOI: 10.4324/9780203821121, ISBN 0-7007-1286-0, OCLC 53814161 (ang.).
- Minahasans, [w:] Timothy L. Gall, Jeneen Hobby (red.), Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life, wyd. 2, t. 4, Farmington Hills: Gale, 2009, s. 650–653, ISBN 978-1-4144-4892-3, OCLC 388481759 [dostęp 2022-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-27] (ang.).
- Scott Merrifield, Martinus Salea, North Sulawesi Language Survey, Dallas: Summer Institute of Linguistics, 1996 (Publications in Sociolinguistics 1), ISBN 1-55671-000-3, OCLC 36657959 (ang.).
- Jack Prentice, Manado Malay: Product and agent of language change, [w:] Tom Dutton, Darrell T. Tryon (red.), Language Contact and Change in the Austronesian World, Berlin: Walter de Gruyter, 1994 (Trends in Linguistics. Studies and Monographs 77), s. 411–442, DOI: 10.1515/9783110883091.411, ISBN 978-3-11-088309-1, OCLC 853258768 (ang.).
- James N. Sneddon, The Languages of Minahasa, North Celebes, „Oceanic Linguistics”, 9 (1), 1970, s. 11–36, DOI: 10.2307/3622930, ISSN 0029-8115, OCLC 5546308537, JSTOR: 3622930 (ang.).
- James N. Sneddon, Proto-Minahasan: phonology, morphology, and wordlist, Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1978 (Pacific Linguistics B-54), DOI: 10.15144/PL-B54, ISBN 0-85883-169-4, OCLC 8494385 (ang.).
- R. David Zorc, Jason W. Lobel, William Hall, Historical linguistics of the Philippines, [w:] K. Alexander Adelaar, Antoinette Schapper (red.), The Oxford Guide to the Malayo-Polynesian Languages of Southeast Asia, Oxford: Oxford University Press, 2024, s. 79–94, DOI: 10.1093/oso/9780198807353.003.0007, ISBN 978-0-19-880735-3, ISBN 978-0-19-253426-2, OCLC 1449546728 (ang.).
Linki zewnętrzne
- David Mead: Classification of Sulawesi Languages. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).
- Minahasan Languages and Culture w serwisie YouTube
