SZD-31 Zefir 4

SZD-29 Zefir 4

Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Szybowcowy Zakład Doświadczalny
Konstruktor	Bogumił Szuba
Typ	szybowiec wyczynowy
Konstrukcja	mieszana
Załoga	1
Historia
Data oblotu	7 grudnia 1967
Liczba egz.	3
Liczba wypadków  • w tym katastrof	1
Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość	19 m
Wydłużenie	23
Długość	8 m
Wysokość	2,1 m
Powierzchnia nośna	15,7 m²
Profil skrzydła	NACA 66/215/-416
Masa
Własna	435 kg
Startowa	530 kg
Osiągi
Prędkość minimalna	72 km/h
Prędkość dopuszczalna	240 km/h
Prędkość min. opadania	0,68 m/s przy 102 km/h
Doskonałość maks.	42 przy 84 km/h
Współczynnik obciążenia konstrukcji	+6 / -3 g
Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska

SZD-29 Zefir 4 – polski jednomiejscowy wyczynowy szybowiec zaprojektowany w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym w Bielsku-Białej.

Bogumił Szuba opracował ostatni szybowiec z rodziny Zefirów w 1967 r. Konstrukcja była przewidziana do udziału w zawodach i do lotów rekordowych w klasie otwartej.

W stosunku do poprzedniej wersji Zefir 4 miał zmienione pokrycie sterów, lotek i klap na płócienne co pozwoliło poprawić ich wyważenie oraz zmniejszyć masę usterzenia wysokości. Usterzenie kierunku zostało przekonstruowane tak aby dać możliwość przesunięcia steru wysokości do góry, co ułatwiało lądowanie w przygodnym terenie. W Zefirze 4 konstruktorzy przywrócili hamulce aerodynamiczne w skrzydłach^[1].

Prototyp o znakach rejestracyjnych SP-2417 został oblatany przez Adama Zientka w dn. 7 grudnia 1967 r. na lotnisku w Bielsku^[2].

Zbudowano dwa dodatkowe egzemplarze (SP-2518, SP-2519), które wzięły udział w szybowcowych mistrzostwach świata w Lesznie. W tym mistrzostwach Jan Wróblewski zajął 14 a Mirosław Królikowski 28 miejsce^[3]. Jako przyczynę niepowodzenia startu Polaków postrzegano niewielki nalot pilotów na nowym typie szybowca, niekorzystne warunki termiczne oraz niewłaściwa budowa hamulców aerodynamicznych^[1].

Z uwagi na brak sukcesów oraz wdrożenie do produkcji innych konstrukcji szybowiec Zefir 4 nie został skierowany do produkcji seryjnej.

Doświadczenia zdobyte przy konstruowaniu tego szybowca wykorzystano przy późniejszych konstrukcjach. Problemy z hamulcami aerodynamicznymi doprowadziły do pracowania hamulców umieszczonych wyłącznie na górnej powierzchni skrzydła. Skrzydła z rozbitego Zefira 4 stały się podstawą do skonstruowania dwumiejscowego szybowca wyczynowego SZD-40 Halny^[1].

Egzemplarz o znakach rejestracyjnych SP-2519 jest użytkowany przez Aeroklub Gliwicki.

Jednomiejscowy grzbietopłat o konstrukcji mieszanej^[4].

Skrzydło drewniane, dwudzielne o konstrukcji skorupowej, bezdźwigarowej. Wyposażone w dwudzielne lotki bezszczelinowe z hamulcami aerodynamicznymi oraz sześciodzielne klapy szczelinowe.

Kadłub konstrukcji wręgowo-podłużnicowej kryty sklejką - powierzchnie nierozwijalne laminatem szklanym. Na końcu kadłuba mieści się spadochron hamujący jednorazowego użytku. Zaczep do holu u dołu kadłuba pod sterownicą. Kabina zakryta jednoczęściową limuzyną otwieraną na prawo. Za fotelem pilota umieszczony bagażnik oraz miejsce na radiostację i barograf.

Usterzenie wysokości dwudzielne.

Podwozie jednotorowe, koło główne chowane w locie, amortyzowana płoza ogonowa.

Wyposażenie kabiny: radiostacja RS-3, barograf, busola, prędkościomierz, wariometr, wysokościomierz i wskaźnik tlenu, zakrętomierz i sztuczny horyzont, aparatura tlenowa SAT-5.

• Andrzej Glass, Tomasz Murawski (praca zbiorowa), Polskie szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju, Wydawnictwo SCG, Bielsko-Biała 2012, ISBN 978-83-932826-0-9, s. 83-86,
• Jerzy Śmielkiewicz, Problemy rozwoju szybowców Zefir, Polska Technika Lotnicza Materiały Historyczne, 26(9/2006)]

• SZD-31 Zefir 4
• Fotograficzny Rejestr Szybowców
• SZD-31 "Zefir 4", 1967