Walec (bryła)

Walec – w sensie szerokim (ogólnym) jest to dowolna bryła ograniczona:
- powierzchnią walcową;
- parą płaszczyzn równoległych do siebie, ale nie do tej powierzchni.
Odcinek zawarty w powierzchni walcowej łączący punkty krawędzi podstawy i prostopadły do stycznej do tej krawędzi nazywa się tworzącą walca. W walcu kołowym prostym tworząca jest równoległa do osi walca a jej długość jest równa wysokości walca.
Wyróżnia się dwa rodzaje walców ze względu na kąt między tymi płaszczyznami a tworzącą:
- jeśli są prostopadłe do tworzącej, walec nazywa się prostym. Czasem definicja walca jest zawężona tylko do tego szczególnego przypadku – podstaw prostopadłych do powierzchni bocznej[1];
- jeśli walec nie jest prosty, to jest nazywany pochyłym[1].
Podstawą walca może być dowolna figura płaska, np.:
- krzywa stożkowa: elipsa, parabola lub hiperbola. Mówi się wówczas odpowiednio o walcu eliptycznym, parabolicznym i hiperbolicznym, przy czym jedynie pierwszy z nich może utworzyć bryłę;
- wielokąt – taki walec nazywa się graniastosłupem, przy czym ten typ bryły ma też inną, równoważną definicję.
Walec kołowy prosty

Jego podstawą oraz górną częścią jest koło, a jego szerokość jest w każdym miejscu taka sama. Walec ten powstaje przez obrót prostokąta wokół jednego z jego boków. Walec bywa definiowany w ten wąski sposób[1][2][3] lub równoważnie, przez kołowe podstawy i prostokątne przekroje[4].
Podstawowe wzory
Niech:
- – promień podstawy walca,
- – wysokość walca.
- Pole powierzchni podstawy
- Pole powierzchni bocznej[5]
Opis analityczny
Bryła ta jest w pewnym kartezjańskim układzie współrzędnych opisana jako zbiór punktów spełniających układ nierówności:
zaś w pewnym układzie walcowym jako zbiór punktów spełniających układ nierówności:
gdzie jest promieniem walca, zaś – jego wysokością.
Często walcem nazywa się też powierzchnię walcową, będącą przedłużeniem w nieskończoność powierzchni bocznej walca. Jej równanie:
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 4 5 walec, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-05-20].
- ↑
walec [w:] Słownik języka polskiego [online], PWN [dostęp 2024-05-20]. - ↑
Bryły obrotowe – walec, Zintegrowana Platforma Edukacyjna, zpe.gov.pl [dostęp 2024-05-20]. - ↑
walec [w:] Wielki słownik języka polskiego [online], Instytut Języka Polskiego PAN [dostęp 2024-05-20]. - 1 2 3 Wybrane wzory matematyczne, Warszawa: Centralna Komisja Egzaminacyjna, 2015, s. 14, ISBN 978-83-940902-1-0.
Linki zewnętrzne
- Eric W. Weisstein, Cylinder, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-05-20].
- Eric W. Weisstein, Right Circular Cylinder, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-05-20].
- Eric W. Weisstein, Cylinder-Cylinder Intersection, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-05-20].
- Eric W. Weisstein, Cylinder Cutting, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-05-20].
- Eric W. Weisstein, Generalized Cylinder, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-05-20].
Cylinder (ang.), Encyclopedia of Mathematics, encyclopediaofmath.org [dostęp 2024-05-20].


