7 Brygada Jazdy
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
.svg.png){kind=small}
7 Brygada Jazdy (7 BJ) – wielka jednostka jazdy Wojska Polskiego II RP.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Jeszcze w 1919 podjęto decyzję o utworzeniu 7 Brygady Jazdy czasowo pod dowództwem gen. Aleksandra Romanowicza w składzie 15., 16. i 17 pułk ułanów. Miała powstać na bazie 1 Brygady Jazdy Wielkopolskiej[2]. Sformowana w kwietniu 1920 roku podczas ofensywy kijowskiej w składzie: 1 pszwol., 17 puł[3], tatarski pułk ułanów i 1 bateria 7 dak. Początkowo podporządkowana dowódcy 3 Armii[4]. W związku z zagrożeniem, jakie na froncie ukraińskim stanowiła konnica generała Budionnego, 2 lipca 1920 utworzono dwudywizyjną Grupę Operacyjną Jazdy gen. Jana Sawickiego. Tworzyła ją między innymi 2 Dywizja Jazdy płk. Władysława Okrzy-Orzechowskiego w składzie 1. i 7 Brygada Jazdy[5].
Od 14 sierpnia brygada weszła w skład 1 Dywizji Jazdy. Po rozejmie w październiku 1920 roku w składzie: 2 p.szwol., 8 i 9 puł kwaterowała w rejonie Łucka[4].
W maju 1921 roku, na bazie wojennej 7 Brygady Jazdy w DOK III, sformowana została IV Brygada Jazdy, z miejscem postoju dowództwa w Grodnie. Od grudnia 1921 w Suwałkach[6].
Działania zbrojne
Wyprawa kijowska
W związku z ofensywą kijowską, 23 kwietnia 1920 w skład brygady weszły: 1 pułk szwoleżerów, pułk jazdy tatarskiej, 17 pułk ułanów i 1 dywizjon artylerii konnej. Na czele brygady stanął generał podporucznik Aleksander Romanowicz, a jego zastępcą został major Gustaw Orlicz-Dreszer[7].
26 kwietnia 1920 brygada rozpoczęła zagon na Teterew, Malin i Irsze. Podczas akcji podjazd 17 puł rozbił rosyjską baterię i zdobył Malin. Ważny szlak kolejowy Korosteń — Kijów został przerwany. W zaciętych walkach o utrzymanie Malina zginął szef sztabu brygady Stanisław Wilhelm Radziwiłł, a ciężko ranny został mjr Orlicz-Dreszer.
W tym czasie 1 pułk szwoleżerów zdobył stację kolejową Teterew. Zdobyto 6 dział, a po nadejściu własnej piechoty "odcięto" pociąg pancerny.
Następnie brygada ruszyła na Kijów. Pod Wyszgorodem szwoleżerowie, zdobyli działo i 14 karabinów maszynowych. Czołówkę maszerujących wojsk stanowiły patrole rozpoznawcze.
Patrol ppor. Olszewskiego zajął tramwaj w Puszczy Wodicy, wyposażył go w karabin maszynowy i pojechał do Kijowa. Nie zatrzymywani przez nikogo żołnierze dojechali na główną ulicę Kijowa – Kreszczatik, zabrali 7 jeńców i powrócili do macierzystego oddziału.
Inny patrol wpadł do Kijowa od strony Światoszyna, zdobywając szczegółowe informacje o dyslokacji Rosjan.
Te i inne śmiałe patrole 1 pszw i 17 puł torowały drogę większym podjazdom, a w konsekwencji całej brygadzie oraz oddziałom piechoty.
7 Brygada Jazdy wspólnie z innymi oddziałami Wojska Polskiego zdobyła Kijów 7 maja 1920.
Żołnierze brygady
Dowódcy brygady:
- gen. Aleksander Romanowicz (1919- był 1 VI 1920[8])(czasowo)[2]
- płk Władysław Mosiewicz (7 IV –20 V 1920)[2]
- płk / gen. ppor. Stefan Suszyński (20 V 1920-)[2]
- płk Henryk Brzezowski[9]
| Obsada personalna dowództwa brygady (po reorganizacji)[10] | |
|---|---|
| Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
| Dowódca | ppłk Henryk Brzezowski |
| Zastępca | mjr Stefan Jacek Dembiński |
| Szef sztabu | rtm. Witold Dzierżykraj-Morawski |
| Adiutant | por. Adam Wilczek (od 20 VIII) |
| Oficer ordynansowy | ppor. Jan Donimirski |
| Lekarz wet. | rtm. lek. wet. Rosik |
Struktura organizacyjna
| czas | przed ofensywą kijowską[8] | 11 lipca 1920[11] | październik 1920[12] |
|---|---|---|---|
| dowódca | gen. Aleksander Romanowicz | ||
| oddziały | 1 pułk szwoleżerów | 3 pułk ułanów | 2 pułk szwoleżerów |
| jazda tatarska | 8 pułk ułanów | ||
| 17 pułk ułanów | 9 pułk ułanów | ||
| 7 dywizjon artylerii konnej | |||
Przypisy
- ↑ Wielecki 1992 ↓, s. 25.
- 1 2 3 4 Wyszczelski 2006 ↓, s. 131.
- ↑ Dawny 3 pułk ułanów wielkopolskich
- 1 2 Wielecki 1992 ↓, s. 19.
- ↑ Wyszczelski 2006 ↓, s. 132.
- ↑ Wielecki 1992 ↓, s. 24.
- ↑ Mijakowski i Rozdżestwieński 2012 ↓, s. 36.
- 1 2 Stachiewicz 1925 ↓, zał.
- ↑ Nowak 2010 ↓, s. 194.
- ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 949.
- ↑ Tarczyński (red.) 2002 ↓, s. 187.
- ↑ Wielecki 1992 ↓, s. 21.
Bibliografia
- Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Wielka księga kawalerii polskiej 1918–1938. Tom 1. Edipresse Polska SA, 2012. ISBN 978-83-7769-220-2.
- "Księga jazdy polskiej", pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint, Bellona Warszawa 1993
- Mirosław Giętkowski, Artyleria konna Wojska Polskiego 1918-1939, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, ISBN 83-7174-823-X, OCLC 69505837.
- Włodzimierz Nowak: Samhorodek – Komarów 1920. Walki jazdy polskiej z konnicą Budionnego, maj – wrzesień 1920. Warszawa: Bellona SA, 2010. ISBN 978-83-11-11897-3.
- Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Crear, 1992. ISBN 83-900345-0-7.
- Dowódcy dywizji i brygad jazdy/kawalerii...
- Julian Stachiewicz: Działania zaczepne 3 armji na Ukrainie. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1925.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 1. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2002. ISBN 83-7399-012-7.
- Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.
- Lech Wyszczelski: Wojsko Polskie w latach 1918-1921. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006. ISBN 83-89729-56-3.