Peter Lax

Peter Lax

Pełne imię i nazwisko	Peter David Lax
Data i miejsce urodzenia	1 maja 1926 Budapeszt
Data i miejsce śmierci	16 maja 2025 Nowy Jork
Zawód, zajęcie	matematyk
Narodowość	amerykańsko-węgierski
Alma Mater	New York University

Peter David Lax (ur. 1 maja 1926 w Budapeszcie, zm. 16 maja 2025 w Nowym Jorku^[1]) – amerykańsko-węgierski matematyk.

Z pomocą amerykańskiego konsula, rodzina Laxa opuściła Węgry w listopadzie 1941 r. Następnie popłynęła z Lizbony do Stanów Zjednoczonych 5 grudnia 1941. W 1949 otrzymał doktorat na Uniwersytecie Nowojorskim. W 1950 pracował w Los Alamos (później jako konsultant). W 1951 powrócił do Nowego Jorku i podjął pracę w Instytucie Couranta przy Uniwersytecie Nowojorskim (gdzie był dyrektorem w latach 1972–1980). Otrzymał Nagrodę Chauveneta w 1974, Nagrodę Norberta Wienera (przyznawaną przez Amerykańskie Towarzystwo Matematyczne) w 1975, National Medal of Science w 1986 i wiele innych. W 1996 został wybrany członkiem Amerykańskiego Towarzystwa Filozoficznego (American Philosophical Society). Był także autorem wielu podręczników analizy funkcjonalnej, algebry liniowej, rachunku różniczkowego i równań różniczkowych cząstkowych^[2].

W 2005 otrzymał Nagrodę Abela, za przełomowy wkład w teorię i zastosowania równań różniczkowych cząstkowych – w szczególności za wkład w teorię systemów hiperbolicznych nieliniowych, opublikowany w latach 1950 i 1960. Ponadto, przełomowe okazały się jego prace na solitonami, entropią i falą uderzeniową.

Jego nazwisko jest związane z wieloma ważnymi problemami współczesnej matematyki:

• teoria Laxa-Levermore'a
• twierdzenie Laxa-Milgrama
• twierdzenie Laxa-Richtmyera
• warunek entropii Laxa.

• John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Peter Lax w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)