1U
 | |
| Producent | |
|---|---|
| Lata budowy |
1956–1958 |
| Układ osi |
B n2fl |
| Wymiary | |
| Masa pustego parowozu |
25 t |
| Masa służbowa |
35 t |
| Długość |
8640 mm |
| Rozstaw osi skrajnych |
2500 mm |
| Średnica kół napędnych |
1000 mm |
| Napęd | |
| Trakcja |
parowa |
| Średnica cylindra |
500 mm |
| Skok tłoka |
500 mm |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Moc znamionowa |
220 kW |
| Maksymalna siła pociągowa |
63 kN |
| Prędkość konstrukcyjna |
30 km/h |
1U – przemysłowy parowóz bezogniowy produkowany przez Fablok w Chrzanowie oraz ZNTK Wrocław dla kolei przemysłowych.
Eksploatacja
Lokomotywa została zaprojektowana przez Centralne Biuro Konstrukcyjne Przemysłu Taboru Kolejowego w latach 1953–1954. 36 parowozów zostało wyprodukowanych przez zakłady w Chrzanowie. Z powodu przestawienia działalności zakładów w Chrzanowie na produkcję lokomotyw spalinowych, dalsze siedem parowozów zostało wyprodukowanych przez Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego we Wrocławiu[2]. Ostatni parowóz bezogniowy wyprodukowany we Wrocławiu był ostatnim parowozem zbudowanym w Polsce. Parowóz został sprzedany koksowni w Zabrzu, gdzie w 1970 roku został wycofany z eksploatacji; nie został zachowany. Parowozy bezogniowe oznakowano jako TKbb. Parowozy bezogniowe eksploatowano na bocznicach zakładów przemysłowych do końca XX wieku[3].
Konstrukcja
Dwuosiowe podwozie parowozu zapewniało kursowanie po bocznicach zakładowych o promieniu 60 metrów. Cylindry parowe zostały zlokalizowane pod budką maszynisty, wyposażone były w suwaki Trofimowa. W parowozie zamontowano zasobnik wyprodukowany przez Sosnowieckie Zakłady Budowy Kotłów. Zasobnik parowozu został wykonany z blach grubości 20 milimetrów jako całkowicie spawany walczak złożony z dwóch części o średnicy 1760 mm. Walczak parowozu miał podwójną izolację z waty żużlowej oraz izolowanej przestrzeni powietrznej. Budka parowozu bezpaleniskowego była wykonana jako zamknięta[2]. Napełnianie zasobnika lokomotywy parą ze stacjonarnego zbiornika trwało około 30 minut, pozwalając na maksymalnie sześciogodzinne eksploatowanie parowozu. Pierwotnie parowozy nie miały oświetlenia, później kilka lokomotyw zostało przez użytkowników wyposażonych w turbogeneratory oraz reflektory elektryczne[3].
Zachowane parowozy
Cztery parowozy bezpaleniskowe zachowały się do teraz.
Dwa parowozy dawniej eksploatowane przez Mazurskie Zakłady Roszarnicze w Szczytnie po zakończeniu eksploatacji zostały na terenie zakładu jako pomniki. Później zostały eksponatami Muzeum Komunikacji w Warszawie[4][5].
Nieznany jest stan parowozu bezpaleniskowego eksploatowanego w Hucie Szczecin oznakowanego jako TKbb nr 1, wyprodukowanego w 1956 roku z numerem fabrycznym 4701. Parowóz był pomnikiem w parowozowni Szczecin, jednak został wywieziony lub zezłomowany[6].
W Jaworzynie Śląskiej został zachowany TKb/b 14813 wyprodukowany w 1956 roku z numerem fabrycznym 4698. Dawniej był pomnikiem na terenie dawnej gazowni we Wrocławiu, gdzie służył do 2000 roku[7]. Drugi parowóz bezogniowy gazowni, z oznakowaniem 1W-204, został wyprodukowany w ZNTK Wrocław w 1963 roku z numerem fabrycznym 03. Został zezłomowany w 2000 roku[8].
Przypisy
- ↑ Bogdan Pokropiński: Parowozy normalnotorowe produkcji polskiej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2007. ISBN 978-83-206-1617-0.
- 1 2 Paweł Terczyński: Atlas parowozów. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2003, s. 122. ISBN 83-901902-8-1.
- 1 2 Tomasz Gałka: TKbb. (ang.).
- ↑ Tomisław Czarnecki: TKbb 4719.
- ↑ Tomisław Czarnecki: TKbb 4695.
- ↑ Tomisław Czarnecki: TKbb 4701.
- ↑ Tomisław Czarnecki: TKb/b 14813.
- ↑ Paweł Korcz: Parowozy bezogniowe w Gazowni Wrocławskiej.