Dietylostylbestrol
 |
| trans-dietylostylbestrol |
|
| Nazewnictwo |
|
| Nomenklatura systematyczna (IUPAC) |
4-[4-(4-hydroksyfenylo)heks-3-en-3-ylo]fenol |
| Inne nazwy i oznaczenia |
| farm. |
łac. diethylstilbestrolum |
| inne |
dwuetylostylbestrol, dietylostilbestrol, dwuetylostilbestrol, dietylstylbestrol, dietylstilbestrol, stylbestrol, stilbestrol, DES |
|
| Ogólne informacje |
| Wzór sumaryczny |
C18H20O2 |
| Masa molowa |
268,35 g/mol |
| Wygląd |
biały lub prawie biały krystaliczny proszek[1], bez smaku i zapachu |
| Identyfikacja |
| Numer CAS |
56-53-1 (izomer E) 22610-99-7 (izomer Z) 63528-82-5 (sól dwusodowa) |
| PubChem |
448537 |
| DrugBank |
DB00255 |
| SMILES |
CCC(=C(CC)C1=CC=C(C=C1)O)C2=CC=C(C=C2)O |
|
| InChI |
InChI=1S/C18H20O2/c1-3-17(13-5-9-15(19)10-6-13)18(4-2)14-7-11-16(20)12-8-14/h5-12,19-20H,3-4H2,1-2H3/b18-17+ |
| InChIKey |
RGLYKWWBQGJZGM-ISLYRVAYSA-N |
|
|
|
| Niebezpieczeństwa |
| Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-09-28] |
|
Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów |
| Na podstawie podanej karty charakterystyki |
|
|
| Zwroty H |
H315, H319, H335, H350, H360, H410 |
| Zwroty P |
P201, P261, P273, P305+P351+P338, P308+P313, P501 |
|
| Numer RTECS |
WJ5600000 |
| Dawka śmiertelna |
LD50 34 mg/kg (szczur, dootrzewnowo) |
|
| Podobne związki |
| Podobne związki |
trans-stylben |
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
|
| Klasyfikacja medyczna |
| ATC |
G03CB02, G03CC05, L02AA01 |
| Farmakokinetyka |
|
| Działanie |
przeciwnowotworowe |
| Metabolizm |
wątrobowy |
|
| Uwagi terapeutyczne |
|
| Drogi podawania |
doustnie |
|
Dietylostylbestrol, dietylostilbestrol, DES, stylbestrol, stilbestrol (łac. diethylstilbestrolum) – organiczny związek chemiczny, pochodna trans-stylbenu. Jest to wycofany z użycia lek doustny, będący niesteroidowym estrogenem. Zsyntetyzowano go po raz pierwszy w 1938.
W 1941 został dopuszczony przez amerykańską Agencję Żywności i Leków do użytku w czterech wskazaniach: do leczenia gonokokowego zapalenia pochwy (po wprowadzeniu penicyliny zarzucono jego stosowanie w tym wskazaniu), zanikowego zapalenia pochwy, objawów przekwitania i do poporodowej supresji laktacji. Dietylostylbestrol używano także jako środek antykoncepcyjny „po stosunku”. W tym samym roku rozpoczęto badania nad leczeniem przerzutowego (czyli zaawansowanego) raka prostaty i przez następne czterdzieści lat dietylostylbestrol (i/lub orchidektomia) był standardem w jego terapii. Lek ten miał jednak niekorzystne skutki uboczne: w 1971 dowiedziono, że działa teratogennie, a u dziewczynek, których matki go zażywały, stwierdzany był jasnokomórkowy gruczolakorak pochwy[5]. Dopiero w 1985 wprowadzenie leuproreliny ograniczyło jego stosowanie. Ostatni producent dietylostylbestrolu w Stanach Zjednoczonych, Eli Lilly, zaprzestał sprzedaży leku w 1997.
Przypisy
- 1 2 3 Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .
- 1 2 Diethylstilbestrol, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-25] (ang.).
- 1 2 3 Diethylstilbestrol, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00255 (ang.).
- ↑ Dietylostilbestrol (nr D4628) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2018-09-28]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ V.V. Kumar V.V., R.R. Cotrani R.R., S.S. Robbins S.S., Patologia Robbinsa, Urban&Partner, 2005, ISBN 978-83-89581-92-1 . Brak numerów stron w książce
G03: Hormony płciowe i modulatory układu płciowego
G03A – Hormonalne środki antykoncepcyjne do stosowania wewnętrznego | G03AA – Progestageny i estrogeny, dawki stałe (w połączeniach z estrogenem) |
|
|---|
G03AB – Progestageny i estrogeny, preparaty sekwencyjne (w połączeniach z estrogenem) |
|
|---|
| G03AC – Progestageny |
|
|---|
| G03AD – Środki antykoncepcyjne stosowane w nagłych przypadkach |
|
|---|
|
|---|
| G03B – Androgeny | | G03BA – Pochodne 3-oksoandrostenu |
|
|---|
| G03BB – Pochodne 5-androstanonu |
|
|---|
|
|---|
| G03C – Estrogeny | | G03CA – Estrogeny naturalne i półsyntetyczne |
|
|---|
| G03CB – Estrogeny syntetyczne |
|
|---|
| G03CC – Estrogeny w połączeniach z innymi lekami |
- dienestrol
- dietylostylbestrol
- metalenestryl
- estriol
- estron
|
|---|
| G03CX – Inne estrogeny |
|
|---|
|
|---|
| G03D – Progestageny | | G03DA – Pochodne pregnenu |
|
|---|
| G03DB – Pochodne pregnadienu |
- dydrogesteron
- megestrol
- medrogestron
- nomegestrol
- demegestron
- chlormadinon
- promegestron
- dienogest
|
|---|
| G03DC – Pochodne estrenu |
- allilestrenol
- noretysteron
- linestrenol
- etysteron
- etynodiol
- metylestrenolon
|
|---|
|
|---|
G03E – Połączenia androgenów z żeńskimi hormonami płciowymi | | G03EA – Połączenia androgenów (z estrogenem) |
|
|---|
G03EK – Połączenia androgenów i żeńskich hormonów płciowych z innymi lekami |
|
|---|
|
|---|
G03F – Połączenia progestagenów z estrogenami | G03FA – Połączenia progestagenów z estrogenem, dawki stałe |
|
|---|
G03FB – Progestageny i estrogen, preparaty sekwencyjne |
|
|---|
|
|---|
G03G – Gonadotropiny i inne leki pobudzające owulację | | G03GA – Gonadotropiny |
- gonadotropina kosmówkowa
- gonadotropina osoczowa
- urofolitropina
- folitropina alfa
- folitropina beta
- lutropina
- choriogonadotropina alfa
- korifolitropina alfa
- folitropina delta
|
|---|
| G03GB – Syntetyczne leki pobudzające owulację |
|
|---|
|
|---|
| G03H – Antyandrogeny | | G03HA – Antyandrogeny |
|
|---|
| G03HB – Połączenia antyandrogenów z estrogenem |
|
|---|
|
|---|
G03X – Inne hormony płciowe i modulatory ich wydzielania | | G03XA – Antygonadotropiny i związki podobne |
|
|---|
| G03XB – Antyprogestageny |
|
|---|
| G03XC – Selektywne modulatory receptora estrogenowego |
- raloksyfen
- bazedoksyfen
- lasofoksyfen
- ormeloksyfen
- ospemifen
|
|---|
| G03XX – Inne hormony płciowe i modulatory ich wydzielania |
|
|---|
|
|---|
L02: Leki stosowane w terapii hormonalnej
| L02A – Hormony i ich pochodne | | L 02AA – Estrogeny |
|
|---|
| L02AB – Progestageny |
- megestrol
- medroksyprogesteron
- gestonoron
|
|---|
L02AE – Analogi hormonu uwalniającego gonadotropinę |
|
|---|
|
|---|
L02B – Antagonisty hormonów i ich pochodne | | L02BA – Antyestrogeny |
|
|---|
| L02BB – Antyandrogeny |
|
|---|
| L02BG – Inhibitory enzymów |
|
|---|
| L02BX – Inne |
|
|---|
|
|---|
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.